https://kevesko.vn/20251017/bao-tang-nha-may-hay-bai-co-xanh-o-noi-nha-may-dien-hat-nhan-ngung-hoat-dong-38947547.html

Bảo tàng, nhà máy hay bãi cỏ xanh ở nơi nhà máy điện hạt nhân ngừng hoạt động

Bảo tàng, nhà máy hay bãi cỏ xanh ở nơi nhà máy điện hạt nhân ngừng hoạt động

Sputnik Việt Nam

Trong bối cảnh ở Việt Nam đang khơi lại mối quan tâm đến năng lượng hạt nhân, quan sát viên Sputnik tiếp tục đề tài về các nhà máy điện hạt nhân. 17.10.2025, Sputnik Việt Nam

2025-10-17T10:08+0700

2025-10-17T10:08+0700

2025-10-17T10:08+0700

quan điểm-ý kiến

chuyên gia

tác giả

nga

năng lượng hạt nhân

nhà máy điện hạt nhân

lĩnh vực hạt nhân

nhà khoa học hạt nhân

việt nam

hợp tác nga-việt

https://cdn.img.kevesko.vn/img/412/47/4124799_0:0:3204:1802_1920x0_80_0_0_61064815fe8023c845df230cc8647c08.jpg

Không phải ngẫu nhiên mà năng lượng hạt nhân được gọi là “xanh”. Nó không phát thải khí nhà kính vào khí quyển. Chỉ riêng các nhà máy điện hạt nhân của Nga mỗi năm đã ngăn chặn được việc thải ra 711 triệu tấn khí CO₂ – đúng bằng lượng khí thải sẽ phát sinh nếu cùng một lượng điện năng đó được sản xuất từ các nhà máy nhiệt điện. Thêm vào đó, năng lượng hạt nhân không phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên và thời tiết – không cần lượng nước như thủy điện, cũng không tuỳ vào sức gió hay ánh nắng như điện gió hay điện Mặt trời.Hiện nay trên thế giới có khoảng 440 tổ máy phát điện hạt nhân đang hoạt động, trong đó riêng ở Nga có 39 tổ máy. Có thể trong tương lai gần con số này sẽ tăng lên nhờ vào hành động của Việt Nam. Các chuyên gia Nga-Việt đã bắt tay vào việc phân tích dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại Ninh Thuận mà Rosatom đề xuất từ 15 năm trước. Hiện tại, dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên tại Việt Nam đang được làm rõ chi tiết. Đáng chú ý là dự án không chỉ bao gồm việc xây dựng, mà còn cả khai thác vận hành và tháo dỡ khi kết thúc vòng đời của nhà máy.Ba giai đoạn này kéo dài tổng cộng khoảng 80 đến 100 năm. Khoảng 5 đến 10 năm dành cho việc xây dựng. Giai đoạn vận hành lò phản ứng hạt nhân được xác định ngay từ khi thiết kế, dựa trên đặc tính vật liệu cấu thành lò, cụ thể là chúng có thể chịu đựng phóng xạ mạnh trong bao lâu. Những lò phản ứng đầu tiên có tuổi thọ thiết kế là 20–40 năm, nhưng với sự phát triển của khoa học và công nghệ, hiện nay đã có lò với tuổi thọ 60 và 80 năm. Cuối cùng, khâu dừng hoạt động và tháo dỡ kéo dài khoảng 25 năm. Trong suốt lịch sử ngành công nghiệp hạt nhân, đã có khoảng 180 lò phản ứng trên thế giới trải qua khâu dừng hoạt động này, trong đó 15 lò ở Nga.Quá trình tháo dỡ nhà máy điện hạt nhân gồm những công đoạn gì?Trước hết là cần loại bỏ hoàn toàn nhiên liệu hạt nhân ra khỏi lò phản ứng. Trong 8–10 năm, số nhiên liệu này cần được làm mát trong bể chứa đặc biệt ở gần nhà máy. Sau đó, nhiên liệu đã qua sử dụng sẽ được vận chuyển về nước sản xuất – tức là Nga – để tái chế. Trong quá trình tái chế, các thành phần uranium và plutonium được tách ra để tái sử dụng trong chu trình nhiên liệu hạt nhân. Số chất thải phóng xạ còn lại sẽ được chôn lấp trong các bãi chôn chuyên dụng, cũng trên lãnh thổ Nga.Với các toà nhà và công trình xây dựng của nhà máy bị tháo dỡ, có hai phương án:Phương án thứ nhất – tháo dỡ phần lò phản ứng, loại bỏ tất cả các cấu trúc đã bị nhiễm phóng xạ, còn lại những phần không nhiễm thì giữ lại để sử dụng vào những mục đích sản xuất khác. Đơn giản nhất là xây dựng một nhà máy điện mới – điện hạt nhân, nhiệt điện hoặc nhà máy khí, hoặc nhà máy luyện kim. Ví dụ, ở Đức, sau khi nhà máy điện hạt nhân “Nord” bị dừng, phòng máy khổng lồ của nhà máy với hệ thống cần cẩu trần rất mạnh đã được chuyển sang dùng cho sản xuất công nghiệp. Nhà máy điện hạt nhân công nghiệp đầu tiên trên thế giới ở Obninsk ngoại ô Matxcơva đi vào hoạt động năm 1954, đã vận hành an toàn trong 48 năm – một kỷ lục thời đó. Năm 2009, theo sắc lệnh của Tổng thống Nga, trên cơ sở nhà máy Obninsk đã thành lập Viện Bảo tàng Năng lượng Hạt nhân. Ở đó thường xuyên tổ chức những buổi tham quan dành cho học sinh, sinh viên và các đoàn khách quốc tế. Bảo tàng là nơi cung cấp thông tin phong phú nhất về lịch sử phát triển của ngành năng lượng hạt nhân. Năm 2004, toàn bộ 5 tổ máy của nhà máy điện hạt nhân Siberia được kết hợp thành một tổ hợp sản xuất duy nhất. Sau khi các lò phản ứng dừng hoạt động, tổ hợp này chuyển sang sản xuất nhiên liệu dành cho các nhà máy điện hạt nhân.Phương án thứ hai – tháo dỡ toàn bộ các công trình của nhà máy bị dừng, khử nhiễm và “đóng gói” trong các container để chôn lấp trong khu bãi chôn lấp đặc biệt là công trình cách ly nằm sâu dưới lòng đất từ 30 đến 100 mét, với diện tích vài chục héc-ta. Với nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận sau khi dừng hoạt động, khu chôn lấp này sẽ nằm trên lãnh thổ Việt Nam, gần nhà máy, vì vẫn được sử dụng không chỉ sau khi tháo dỡ nhà máy mà cả trong suốt thời gian vận hành.Trong trường hợp tổ chức vận hành nhà máy chọn phương án thứ hai – tháo dỡ hoàn toàn – thì khu đất nơi từng bố trí nhà máy sẽ được phục hồi trở về trạng thái “bãi cỏ xanh”. Tức là đưa địa bàn trở lại tình trạng ban đầu như trước khi xây cất nhà máy. Tại đó sẽ không còn bất kỳ nguy cơ phóng xạ nào. Nga đã có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực này: hàng trăm héc-ta đất nơi thuở nào từng đặt các lò phản ứng hạt nhân bây giờ đã được phục hồi hoàn toàn.

https://kevesko.vn/20251014/nha-may-dien-hat-nhan-cua-nga-tai-viet-nam-an-toan-tuyet-doi-cho-con-nguoi-va-moi-truong-38899502.html

https://kevesko.vn/20251010/nha-may-dien-hat-nhan-viet-nam-se-khong-lap-lai-so-phan-cua-nha-may-fukushima-38842226.html

https://kevesko.vn/20251007/uu-diem-cua-nha-may-dien-hat-nhan-so-voi-nha-may-thuy-dien-va-nhiet-dien-38768869.html

2025

tin thời sự

vn_VN

quan điểm-ý kiến, chuyên gia, tác giả, nga, năng lượng hạt nhân, nhà máy điện hạt nhân, lĩnh vực hạt nhân, nhà khoa học hạt nhân, việt nam, hợp tác nga-việt