Bị Mỹ tấn công kinh tế Việt Nam lật ngược thế cờ trước Trump

© AP Photo / Mark SchiefelbeinCông bố thuế quan của Tổng thống Trump tại Nhà Trắng, Hoa Kỳ
Công bố thuế quan của Tổng thống Trump tại Nhà Trắng, Hoa Kỳ - Sputnik Việt Nam, 1920, 19.12.2025
Đăng ký
Bất chấp các cú sốc thương mại toàn cầu và các đòn tấn công thuế quan từ Hoa Kỳ, Việt Nam lại khiến Mỹ và phương Tây bẽ bàng bằng chính những màn bứt phá về tăng trưởng kinh tế, phục hồi và đẩy mạnh xuất khẩu dù sức ép nhiều bề bửa vây.
Các trụ cột chính đều trụ vững, xuất khẩu bứt tốc, nền kinh tế Việt Nam năm 2025 thậm chí còn thiết lập những kỷ lục chưa từng có. Kết quả này phản ánh nỗ lực điều hành và đàm phán chính sách của Đảng, Nhà nước Chính phủ, lãnh đạo các bộ, ban ngành cũng như khả năng thích ứng của doanh nghiệp.

Cú sốc từ đòn tấn công kinh tế bằng thuế quan từ chính quyền Trump

Năm 2025, thương mại toàn cầu biến động mạnh khi chính quyền Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump áp dụng chính sách thuế đối ứng quy mô lớn, tác động trực tiếp tới Việt Nam và nhiều nền kinh tế xuất khẩu.
Ngày 02/04/2025 đánh dấu một thời điểm mang tính lịch sử khi Tổng thống Mỹ Donald Trump chính thức ký và công bố sắc lệnh áp thuế đối ứng đối với hàng hóa nhập khẩu từ toàn bộ các đối tác thương mại của Mỹ.
Thương mại của Việt Nam với Hoa Kỳ - Sputnik Việt Nam, 1920, 26.10.2025
Hoa Kỳ giữ mức thuế quan 20% trong khuôn khổ thỏa thuận thương mại với Việt Nam
Trong số này, 57 quốc gia phải chịu mức thuế riêng cao hơn, bao gồm Việt Nam với mức thuế đối ứng ban đầu lên tới 46%, trước khi được điều chỉnh giảm về mức 20% như hiện nay.
Động thái này gây ra cú sốc lớn, bởi trước đó dư luận vẫn kỳ vọng Việt Nam có thể hưởng lợi từ việc Tổng thống Trump đẩy mạnh cuộc chiến thương mại với Trung Quốc, tương tự giai đoạn năm 2018.
Bộ Tài chính nhận định, việc Mỹ áp thuế đối ứng 46% đối với hàng hóa Việt Nam sẽ gây tác động tiêu cực tới nhiều ngành sản xuất, đặc biệt là các nhóm ngành có kim ngạch xuất khẩu lớn sang thị trường Mỹ như đồ điện tử, dệt may, nông nghiệp, da giày. Nguyên nhân là trong năm 2024, Việt Nam xuất siêu sang Mỹ tới 104,4 tỷ USD, khiến nhiều ngành phụ thuộc lớn vào thị trường này.
Không chỉ Việt Nam, mà cả nền kinh tế toàn cầu đều bất ngờ trước các mức thuế cao, khi hệ thống thương mại quốc tế đứng trước một bước ngoặt lớn. Các thị trường chứng khoán đồng loạt lao dốc để phản ứng với triển vọng kinh tế thay đổi nhanh chóng và đột ngột. Tuy nhiên, căng thẳng ban đầu dần hạ nhiệt khi chính quyền Mỹ ngày 9/4 đã quyết định tạm hoãn việc áp thuế 90 ngày nhằm mở đường cho các cuộc đàm phán song phương với từng đối tác.
Trong bối cảnh đó, Trung Quốc là quốc gia duy nhất lựa chọn áp thuế trả đũa trực tiếp đối với Mỹ. Hai bên liên tục nâng mức thuế đối ứng, có thời điểm lên tới 125%, đồng thời triển khai các biện pháp hạn chế xuất khẩu đối với những mặt hàng mang tính chiến lược như chip bán dẫn từ Mỹ và đất hiếm từ Trung Quốc.
Sau đó, các cuộc đàm phán đã được nối lại nhằm hạ nhiệt căng thẳng và từng bước cắt giảm thuế quan. Dù vậy, trong suốt giai đoạn này, hai nước vẫn thường xuyên cáo buộc lẫn nhau không tuân thủ các cam kết đã đưa ra, đồng thời tiếp tục sử dụng công cụ kiểm soát xuất khẩu như một đòn bẩy gây sức ép.

Các bên đạt thoả thuận

Trước áp lực gia tăng từ chính sách thuế quan mới của Mỹ, các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam rơi vào trạng thái căng thẳng, khẩn trương tìm kiếm giải pháp thích ứng và làm việc với các nhà nhập khẩu Mỹ nhằm hài hòa lợi ích hai bên.
Việt Nam là một trong những quốc gia vào cuộc sớm nhất, đề đặt vấn đề đàm phán thuế quan với Mỹ một cách linh hoạt và khéo léo. Tổng Bí thư Tô Lâm là một trong những nhà lãnh đạo đầu tiên trên thế giới điện đàm với Donald Trump về quan hệ Việt – Mỹ và đàm phán thuế quan đối ứng giữa Hà Nội với Washington.
Tổng thống Mỹ Donald Trump kích hoạt “quả bom thuế” đối với tất cả hàng hóa từ hơn 180 quốc gia có hàng hóa xuất khẩu vào thị trường Mỹ - Sputnik Việt Nam, 1920, 06.12.2025
Việt Nam chống chịu tốt trước mức thuế quan của Trump
Bộ Công Thương cũng sớm đưa ra hàng loạt khuyến nghị, nhấn mạnh việc khai thác hiệu quả các thị trường trọng điểm và thị trường truyền thống, đồng thời mở rộng sang các thị trường nhỏ, thị trường ngách và tìm kiếm những thị trường tiềm năng mới.
Ngày 3/4, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã có Công hàm đề nghị phía Mỹ tạm hoãn quyết định áp thuế đối ứng, nhằm tạo thêm thời gian cho các bên trao đổi và tìm kiếm giải pháp phù hợp. Trước đó, Chính phủ cùng các bộ, ngành đã chủ động xử lý nhiều vướng mắc của doanh nghiệp Mỹ tại Việt Nam, ban hành Nghị định hạ thuế MFN, trong đó có 13 nhóm hàng có lợi thế của Mỹ được hưởng lợi, đồng thời quan tâm tháo gỡ khó khăn cho nhiều dự án đầu tư của Mỹ tại Việt Nam.
Tối 23/4, Bộ trưởng Bộ Công Thương, Trưởng đoàn đàm phán Chính phủ Việt Nam Nguyễn Hồng Diên đã có cuộc điện đàm với Trưởng Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson L. Greer, chính thức khởi động tiến trình đàm phán các vấn đề kinh tế và thương mại song phương. Ngay sau đó, các vòng đàm phán Hiệp định thương mại đối ứng Việt Nam – Mỹ ở cả cấp kỹ thuật và cấp bộ trưởng lần lượt được triển khai.
Trong quá trình đàm phán, hai bên tập trung thảo luận và đạt được nhiều tiến bộ trong các nội dung như thuế quan, quy tắc xuất xứ, hải quan, nông nghiệp, các biện pháp phi thuế quan, thương mại số, dịch vụ và đầu tư, sở hữu trí tuệ, phát triển bền vững, chuỗi cung ứng và hợp tác thương mại. Song song với đó, nhiều thỏa thuận hợp tác giữa doanh nghiệp Việt Nam và doanh nghiệp Mỹ cũng được ký kết, thể hiện thiện chí trong việc từng bước cân bằng cán cân thương mại giữa hai nước.
Cuối cùng, tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47 diễn ra tại Kuala Lumpur, Malaysia vào ngày 26/10/2025, Việt Nam và Mỹ đã công bố tuyên bố chung về khuôn khổ Hiệp định thương mại đối ứng.
Theo nội dung thống nhất, Việt Nam mở rộng ưu đãi tiếp cận thị trường đối với phần lớn hàng hóa nông nghiệp và công nghiệp của Mỹ. Đổi lại, Mỹ cam kết duy trì mức thuế quan đối ứng 20% đối với hàng hóa có xuất xứ từ Việt Nam, đồng thời xem xét áp dụng mức thuế 0% cho một số mặt hàng cụ thể.
Việt Nam và Mỹ - Sputnik Việt Nam, 1920, 16.11.2025
Trump sẽ nhận báo cáo về Việt Nam
Trong cùng thời điểm này, Malaysia và Campuchia cũng đạt được các thỏa thuận thuế quan với phía Mỹ.
Nhằm hướng tới mục tiêu cân bằng thương mại, nhiều doanh nghiệp đến từ các quốc gia Đông Nam Á đã đưa ra cam kết gia tăng mua sắm hàng hóa từ nền kinh tế lớn nhất thế giới, bao gồm máy bay, các sản phẩm lọc hóa dầu và nông sản.
Đến ngày 30/10/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có cuộc gặp trực tiếp đầu tiên kể từ năm 2019. Kết quả là hai bên ký kết một thỏa thuận thương mại có thời hạn một năm, kèm theo khả năng gia hạn định kỳ. Thỏa thuận này không chỉ tập trung vào việc giảm thuế quan đối ứng, mà còn bao trùm các nhóm hàng chiến lược như đất hiếm, chip và nông sản.

Xuất nhập khẩu lập kỷ lục

Giữa bối cảnh chính sách thuế quan còn nhiều bất định, dòng chảy hàng hóa từ Việt Nam ra thị trường toàn cầu vẫn ghi nhận diễn biến tích cực.
Theo số liệu mới nhất từ Cục Hải quan, tính chung từ đầu năm đến ngày 15/12, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam đạt 883,72 tỷ USD, gần chạm ngưỡng 900 tỷ USD. Riêng nửa đầu tháng 12/2025, kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 42,36 tỷ USD, tăng 10,43% so với kỳ 1 tháng 11/2025, trong đó xuất khẩu đạt trên 20,2 tỷ USD.
Tính chung từ đầu năm đến 15/12/2025, tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 451,18 tỷ USD, tăng 16,93% so với cùng kỳ năm trước, tương ứng tăng 65,33 tỷ USD. Tổng kim ngạch nhập khẩu đạt 432,54 tỷ USD, tăng 19,43%, tương ứng tăng 70,73 tỷ USD.
Riêng đối với thị trường Mỹ, trong 11 tháng của năm 2025, kim ngạch xuất khẩu sang thị trường này đạt trên 138,1 tỷ USD, tăng 27,2% và đóng góp gần 50% mức tăng xuất khẩu chung của cả nước.
Cảng Cát Lái. - Sputnik Việt Nam, 1920, 16.12.2025
Kinh tế Việt Nam lập kỷ lục kép, xuất nhập khẩu vượt 900 tỷ USD
Các nhóm hàng xuất khẩu chủ lực sang Hoa Kỳ tiếp tục là máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, máy móc thiết bị, dệt may, giày dép và đồ gỗ. Riêng nhóm máy vi tính, linh kiện điện tử tăng tới 80,7%, cho thấy vai trò ngày càng rõ nét của Việt Nam trong chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu.
Ở phạm vi rộng hơn, lượng hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ trong 8 tháng đầu năm từ các quốc gia như Việt Nam, Ấn Độ, Indonesia, Malaysia, Đài Loan và Thái Lan đều tăng trên 20% so với cùng kỳ. Ngược lại, giá trị hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc vào Mỹ lại giảm gần 22%.
Tại Việt Nam, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu lớn trong lĩnh vực dệt may và thủy sản đã công bố kết quả kinh doanh khả quan hơn đáng kể so với những lo ngại ban đầu của thị trường.
Lũy kế 9 tháng năm 2025, các doanh nghiệp như May Sông Hồng, TNG hay Dệt may Hòa Thọ đều ghi nhận mức lợi nhuận cao kỷ lục. Trong khi đó, các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản như Vĩnh Hoàn, Sao Ta và Minh Phú cũng cho thấy sự cải thiện rõ rệt về doanh thu và lợi nhuận. Dù vậy, cổ phiếu của nhóm doanh nghiệp xuất khẩu này vẫn nằm trong số những mã có diễn biến kém tích cực trong năm nay.
“Chúng tôi từng kỳ vọng xuất khẩu sẽ chững lại khi thuế quan có hiệu lực, thậm chí giảm xuống… nhưng điều này đã không diễn ra”, Kinh tế trưởng VinaCapital - ông Michael Kokalari phát biểu tại một hội nghị đầu tư vào cuối tháng 10/2025.
Theo ông, xuất khẩu sang thị trường Mỹ không những tăng mạnh mà còn trở thành một trong những động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong năm qua, trong bối cảnh sức cầu nội địa vẫn còn yếu.
Công ty Hoá dệt Hà Tây có nhiều đơn hàng xuất khẩu sang thị trường Mỹ, châu Âu - Sputnik Việt Nam, 1920, 08.12.2025
Xuất nhập khẩu Việt Nam đạt gần 840 tỷ USD sau 11 tháng, cao nhất lịch sử
Chuyên gia này cho rằng yếu tố then chốt nằm ở việc mức thuế mà Mỹ áp lên hàng hóa Việt Nam được đặt trong tương quan như thế nào so với các quốc gia xuất khẩu khác.
“Chừng nào chênh lệch không vượt quá 10% thì chúng ta không ảnh hưởng nhiều, bởi các lợi thế khác của Việt Nam có thể bù đắp được. Do đó, xuất khẩu dự báo không bị ảnh hưởng và dòng vốn FDI vẫn tiếp tục đi vào”, ông nhận định.
Theo dự báo của đại diện VinaCapital, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Mỹ trong năm 2026 sẽ tiếp tục tăng trưởng, dù tốc độ có thể chậm lại, ở mức khoảng 8%.
Bất chấp các đòn thuế quan và sức ép từ bên ngoài, bức tranh xuất nhập khẩu của Việt Nam năm nay còn chứng kiến lần đầu tiên có một nhóm hàng xuất khẩu vượt mốc 100 tỷ USD – đó là nhóm hàng máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, chiếm tới 22,6% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước.
Tin thời sự
0
Để tham gia thảo luận
hãy kích hoạt hoặc đăng ký
loader
Phòng chat
Заголовок открываемого материала