Thời báo Hoàn Cầu ngày 20/3 có bài xã luận đặt vấn đề: Việt Nam có muốn gia nhập bộ tứ (Mỹ — Nhật Bản — Ấn Độ — Australia) không?
"Hội nghị thượng đỉnh đặc biệt ASEAN — Australia lần đầu tiên vừa kết thúc tại Sydney hôm Chủ nhật.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã tham dự hội nghị thượng đỉnh trong chuyến thăm chính thức Australia từ ngày 14 đến 18/3.
2 Thủ tướng Việt Nam và Australia đã ra tuyên bố chung về việc thiết lập quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam — Australia, trong đó Biển Đông đã được đề cập, mặc dù chỉ là đề cập một cách vô hại (với Trung Quốc?).
Việt Nam thường xuyên thu hút sự chú ý của giới truyền thông quốc tế do mối quan hệ tế nhị với Trung Quốc trong vai trò một bên yêu sách ở Biển Đông, cũng như quan hệ với các nước Mỹ, Nhật Bản, Ấn Độ và Australia.
Việt Nam đang cố gắng tham gia vào bộ tứ đối thoại an ninh bao gồm Nhật Bản — Ấn Độ — Hoa Kỳ — Australia? Hay Việt Nam là "thành viên trong bóng tối" của bộ tứ?
Chiến lược Ấn Độ — Thái Bình Dương đã được chú ý trong một thời gian. Nó được sử dụng như một đòn bẩy chống lại Trung Quốc.
Nhưng không ai rõ ràng về hình thức của chiến lược này, cũng như cách một quốc gia hoặc khu vực có thể tham gia.
Ấn Độ là một phần của chiến lược Ấn Độ — Thái Bình Dương và là thành viên của bộ tứ.
Thông tin cho rằng bộ tứ là một nỗ lực chung để đối đầu với Trung Quốc chỉ đơn thuần được thúc đẩy bởi các phương tiện truyền thông Ấn Độ.
Hà Nội đang phát triển quan hệ với các nước thành viên của bộ tứ, đồng thời tăng cường hợp tác kinh tế với Trung Quốc.
Họ đã phát triển mối quan hệ ấm áp với các bên và hợp tác với Trung Quốc để làm dịu các tranh chấp ở Biển Đông.
Việt Nam không khiêu khích như cách đây 2 năm, mà đã giỏi hơn trong việc cân bằng giữa Trung Quốc, Hoa Kỳ và các cường quốc có ảnh hưởng khác.
Australia mặc dù là đồng minh truyền thống, trung thành của Hoa Kỳ, nhưng Canberra cũng đã có mối quan hệ chặt chẽ với Trung Quốc.
Nền kinh tế Trung Quốc đã phát triển thành một cường quốc ở Tây Thái Bình Dương. Lý thuyết "mối đe dọa từ Trung Quốc" là không có cơ sở.
Đối đầu với Trung Quốc không hấp dẫn bằng hợp tác với Bắc Kinh. Phục vụ Hoa Kỳ trong việc đối đầu với Trung Quốc sẽ mang lại nhiều thiệt hại hơn là lợi ích.
Do đó, các nước trong khu vực đã chọn lựa cử chỉ ngoại giao phức tạp có thể giải thích bằng nhiều cách khác nhau, làm cho chiến lược Ấn Độ — Thái Bình Dương trở nên mơ hồ.
Nếu Việt Nam thực sự muốn trở thành một phần của chiến lược này, nó sẽ trở nên đa dạng hơn.
Quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam — Australia là hợp lý, vì hai quốc gia có chủ quyền đều có quyền xác định quan hệ song phương.
Trung Quốc duy trì quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với cả Việt Nam lẫn Australia.
Chúng tôi không cần phải quan tâm quá nhiều vào chuyến thăm Australia của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và những gì xuất phát từ nó." [1]
Tuy nhiên, nhiều khả năng chiến lược này là để tăng cường hợp tác bảo vệ trật tự và luật pháp quốc tế đã hình thành và ổn định kể từ sau Chiến tranh Thế giới II, mang lại hòa bình, ổn định và phồn vinh cho khu vực.
Lập luận về một bộ tứ chống lại Trung Quốc e rằng chỉ có trong tưởng tượng của các học giả Trung Quốc.
Bởi chính Thời báo Hoàn Cầu cũng nhận thấy, không quốc gia nào muốn đặt mình vào thế phải chọn 1 trong 2 bên, Mỹ hay Trung Quốc.
Đấu tranh chống lại các hành vi vi phạm Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 trên Biển Đông, quân sự hóa và đe dọa an ninh khu vực ở Biển Đông mà Trung Quốc theo đuổi, không phải là chống lại Trung Quốc.
Còn trong cuộc so găng tranh giành vị thế siêu cường số 1 giữa Trung Quốc với Hoa Kỳ, Chủ tịch Tập Cận Bình từ khi mới lên nhậm chức đã muốn "chia đôi Thái Bình Dương" với người Mỹ.
Nhưng Tổng thống Donald Trump dường như không cho phép điều ấy xảy ra.
Về mặt an ninh, ông vừa ký đạo luật Du lịch Đài Loan, cho phép các quan chức Mỹ — Đài được "du lịch" chính thức, Phó trợ lý Ngoại trưởng Mỹ về châu Á — Thái Bình Dương Alex Wong đã đến thăm Đài Loan tối 20/3. [2]
Nước Mỹ dưới thời Donald Trump sẽ thúc đẩy việc bán vũ khí và tăng cường quan hệ với Đài Bắc theo đạo luật Quan hệ với Đài Loan.
Dự kiến trong vài ngày tới, ông Donald Trump sẽ tiếp tục áp mức thuế cao đối với các sản phẩm của Trung Quốc bị cho là sử dụng các công nghệ ăn cắp của Hoa Kỳ.
Các trợ lý của Tổng thống Mỹ đề xuất gói thuế trị giá 30 tỉ USD có thể áp dụng cho hàng loạt sản phẩm của Trung Quốc;
Nhưng ông Donald Trump đã chỉ đạo phải tăng gấp đôi, lên 60 tỉ USD cho hơn 100 sản phẩm ông cho là Trung Quốc đã phát triển bằng cách ăn cắp công nghệ Mỹ.
Trước Hội nghị Trung ương 3 Đảng Cộng sản Trung Quốc bàn các vấn đề quan trọng về nhân sự, sửa đổi hiến pháp, ông Tập Cận Bình vẫn phải phái 2 ủy viên Bộ chính trị sang Washington DC để điều đình.
Tuy nhiên dường như nhiệm vụ này đã không hoàn thành theo mong muốn của các nhà lãnh đạo Trung Nam Hải.
Bởi vậy, bài xã luận của Thời báo Hoàn Cầu dường như chỉ là một phần của cuộc chiến truyền thông với New Delhi cũng như phương Tây;
Và Hoa Kỳ có nhiều công cụ để ngăn Trung Quốc phá vỡ trật tự và luật pháp quốc tế hữu hiệu hơn nhiều so với chiến lược Ấn Độ — Thái Bình Dương tự do và mở.
Cho nên chúng tôi thiết nghĩ, Trung Quốc nên quan tâm nhiều hơn tới cách thức đối phó với các chính sách mới của Tổng thống Mỹ Donald Trump, hơn là việc mất thời gian để chống lại những thứ không có thật như một bộ tứ, bộ ngũ nào đấy đang bao vây mình.
Cũng xin lưu ý thêm, cái Thời báo Hoàn Cầu gọi là "khiêu khích" khi nhắc đến Việt Nam năm 2014 chính là phản ứng mạnh mẽ và chính đáng chống lại hành vi xâm lấn bất hợp pháp của Trung Quốc vào vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa hợp pháp của Việt Nam trên Biển Đông trong sự kiện giàn khoan 981.
Tài liệu tham khảo: