Sau đây là bài viết của Sputnik giải thích tại sao trong buồng lái của các máy bay chiến đấu đa năng, máy bay tiêm kích đánh chặn tên lửa, máy bay ném bom chiến thuật, cũng như các máy bay trực thăng tấn công hiện đại phải có 2 chỗ ngồi.
Ở giai đoạn đầu của cuộc Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại (những năm 1941-1942), các máy bay cường kích một chỗ ngồi Il-2 của Liên Xô rất dễ bị tổn thương trước máy bay địch. Đến cuối năm 1942, vấn đề này đã được giải quyết một phần nào bằng cách chế tạo phương án Il-2 hai chỗ ngồi (y như phiên bản ban đầu). Vùng không gian bán cầu phía sau được bảo vệ bởi một xạ thủ được trang bị súng máy dùng đạn cỡ nòng lớn hoặc đạn 7,62 mm cho súng trường mạnh. Kíp lái gồm mấy người đã điều khiển các máy bay ném bom, máy bay trinh sát, máy bay vận tải. Nhưng, trong thời gian Thế chiến II, hầu hết các máy bay cường kích của Liên Xô đều có 1 chỗ ngồi. Tình hình đã thay đổi sau khi xuất hiện các máy bay phản lực, đặc biệt là các máy bay ném bom đa nhiệm.
Trong cuộc phỏng vấn với Sputnik, phi công quân sự công quân Nga Vladimir Popov cho biết:
"Tôi đã thực hiện rất nhiều chuyến bay trên máy bay tiêm kích- ném bom 2 chỗ ngồi Su-17 (phiên bản xuất khẩu được gọi là Su-22) và máy bay ném bom tiền tuyến Su-24. Trước đây, hệ thống máy tính trong buồng lái không phải là mạnh mẽ và nhỏ gọn như hiện nay. Và các nhà chế tạo máy bay đã tách tổ hợp dẫn đường- ngắm và tổ hợp dẫn đường — lái để hai người có thể điều khiển chúng trong chuyến bay. Thực tiễn này đã mang lại kinh nghiệm bổ ích cho chúng tôi. Với phi cơ chiếu đấu hiện đại, một phi công sẽ cảm thấy vô cùng khó khăn vì phải theo dõi tất cả mọi thứ khi điều khiển máy bay. Và nếu có hai người trong buồng lái, các khả năng của cỗ máy chiến đấu sẽ có thể được triển khai một cách tối đa. Vì thế, trong kíp lái máy bay chiến đấu đã xuất hiện thành viên thứ hai — hoa tiêu hoặc nhà vận hành máy bay kiêm hoa tiêu".
Máy bay 2 chỗ ngồi được sử dụng nhiều hơn so với máy bay 1 chỗ ngồi trong các hoạt động chiến đấu, để thực hiện nhiệm vụ dẫn đường. Máy bay tiêm kích 1 chỗ ngồi Su-35S trước hết thực hiện nhiệm vụ "chiếm ưu thế trên không". Nó được trang bị động cơ nặng hơn và mạnh hơn với vector lực đẩy điều khiển được, nhờ đó nó có sức kéo và tính cơ động lớn hơn. Việc thiếu các thiết bị cho lái phụ cũng tác động tích cực đến các đặc tính bay của Su-35S. Về phần mình, tiêm kích 2 chỗ ngồi Su-30SM có thêm trang thiết bị được điều khiển bởi phi công phụ, nhờ đó nó có thể phối hợp hành động với nhóm máy bay, thực hiện nhiệm vụ trinh sát, chiến tranh điện tử, chỉ điểm mục tiêu, tấn công các mục tiêu trên mặt đất và vân vân.
Trong cuộc phỏng vấn với Sputnik, chuyên gia Nga về hàng không quân sự, Đại tá Makar Aksenenko nói:
"Máy bay chiến đấu chủ yếu là một nền tảng để mang vũ khí. Nếu mở rộng danh mục các loại vũ khí (đặc biệt là vũ khí độ chính xác cao) thì sẽ nâng cao hiệu quả thực hiện nhiệm vụ chiến đấu. Trong điều kiện phức tạp của cuộc không chiến không thể sử dụng công nghệ lái tự động, đặc biệt khi phải phối hợp hành động với những máy bay khác. Máy bay tiêm kích "kinh điển" có một nhiệm vụ: đánh chặn và tấn công mục tiêu trên không, để thực hiện nhiệm vụ này phi công có thể kết hợp việc lái máy bay và tiến công hoả lực. Một phi công có thể thực hiện nhiệm vụ này. Phạm vi nhiệm vụ của máy bay đa năng, như máy bay tiêm kích — bom chiến thuật, là rộng hơn đáng kể: phi công còn phải tìm kiếm và phát hiện những mục tiêu nhỏ trên mặt đất (hoặc trên mặt biển), bao gồm cả các mục tiêu được ngụy trang và được bảo vệ bằng các hệ thống phòng không và chiến tranh điện tử (REB), cần phải phân chia hợp lý các mục tiêu này giữa các máy bay tiến công và sử dụng vũ khí chính xác để tiêu diệt chúng. Ngoài ra còn có nhiệm vụ thực hiện chiến tranh điện tử, truyền dòng dữ liệu thời gian thực cho các hệ thống tên lửa trên mặt đất. Để thực hiện nhiệm vụ này phải có nhà vận hành máy bay kiêm hoa tiêu, người này biến thành nhân vật chính! Trong bối cảnh này kỹ năng bậc thầy của người lái máy bay không phải là quan trọng nhất, kỹ năng được đặt lên hàng đầu là khả năng nhanh chóng đánh giá tình hình chiến thuật dựa theo dòng dữ liệu đa dạng, phân bổ hợp lý nguồn lực chiến đấu của máy bay, kiểm soát và đánh giá kết quả đòn không kích (đã tiêu diệt mục đích hay chưa, có cần thực hiện đòn tấn công tiếp theo) — nhà điều hành đóng vai trò chủ chốt".
Sự hiện diện của phi công phụ trên máy bay tiêm kích đánh chặn cũng là hợp lý. Ví dụ, máy bay MiG-31 có 2 chỗ ngồi. Phi công và điều hành viên có thể dễ dàng phân chia nhiệm vụ khi điều khiển những vũ khí tinh vi. Ngoài ra, MiG-31 thường hoạt động ở phạm vi rộng lớn, thực hiện các chuyến bay trên vùng Bắc Cực, trên rừng taiga và vùng biển. Khi đó, hoa tiêu có thể sửa những lỗi nhỏ cho phi công trong việc định hướng và thậm chí điều khiển máy bay, giúp anh ta có thời gian nghỉ ngơi. Theo các chuyên gia, không có gì ngẫu nhiên mà Bộ Quốc phòng Nga đã chọn lựa MiG-31 là phương tiện mang tên lửa siêu thanh mới Kinzhal.
Tuy nhiên, yếu tố quan trọng nhất với máy bay chiến đấu 2 chỗ ngồi không phải là vũ khí mang theo và thiết bị điện tử trong buồng lái mà là sự phối hợp chặt chẽ giữa các phi công. Phi công lái chính và nhà vận hành máy bay kiêm hoa tiêu nên hiểu nhau không cần nói thành lời.