Hai năm sau khi Tổng thống Philippines tuyên bố "ly hôn" với đồng minh cũ là Mỹ để đổi lấy mối quan hệ nhiều lợi ích với Trung Quốc, đến nay, ông Rodrigo Duterte vẫn chưa có nhiều điều để "khoe" về những gì mà mối quan hệ này mang lại.
Theo Reuters, Tổng thống Duterte rời Bắc Kinh năm 2016 với thỏa thuận về khoản vay 24 tỷ USD và cam kết đầu tư cho việc đại tu cơ sở hạ tầng đầy tham vọng, chỉ vài tuần sau khi ông nói rằng mối quan hệ Mỹ — Philippines chẳng khác nào mối quan hệ "chủ — tớ" và rằng sẽ tốt hơn khi Philippines hợp tác với Trung Quốc.
Tuy nhiên, chỉ có một phần nhỏ trong những cam kết hỗ trợ của Trung Quốc được hiện thực hóa, điều này khiến ông Duterte vấp phải không ít chỉ trích cho rằng ông đã sai lầm vì tin vào "bánh vẽ" của Bắc Kinh và để cho Trung Quốc đặt ra các mối đe dọa đến chủ quyền quốc gia.
"Nếu không, chúng ta có thể đưa ra kết luận chắc chắn rằng chẳng có gì trong những tuyên bố của Duterte và Philippines là nạn nhân của lời hứa hão. Sự ngây thơ của ông Duterte đã giúp Trung Quốc giành lợi thế chiến lược trước Philippines, không còn nghi ngờ gì về điều đó", Heydarian nhận định.
Bộ trưởng Ngân sách của Philippines Benjamin Diokno cho rằng, sẽ là không hợp lý khi mong đợi Trung Quốc thực hiện toàn bộ các cam kết chỉ trong 2 năm. Tuy nhiên, vị quan chức này hy vọng Chủ tịch Tập Cận Bình có thể tác động, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các cam kết sau chuyến thăm sắp tới.
"Chúng tôi rất lạc quan rằng mọi việc sẽ trôi chảy khi nhà lãnh đạo Trung Quốc gây áp lực để đẩy nhanh tiến trình", ông Diokno đưa ra nhận định hồi tuần trước.
Tuy nhiên, theo các tài liệu được Chính phủ Philippines công bố, đến nay chỉ có 3 trong số đó, bao gồm 2 cây cầu và 1 công trình thủy lợi trị giá 167 triệu USD được phá dỡ. Phần còn lại bao gồm 3 dự án đường sắt, 3 đường cao tốc, 9 cây cầu vẫn đang nằm trên giấy tờ, hoặc chờ Chính phủ Trung Quốc phê duyệt tài chính hoặc chờ đề cử các nhà thầu.