Công văn của Bộ Y tế liên quan vụ án BS Hoàng Công Lương
Sáng 6/8 Bộ Y Tế đã có văn bản số 4184/BYT-PC gửi Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc báo cáo về quá trình giải quyết tình tiết mới. Thứ trưởng của Bộ, ông Nguyễn Viết Tiến đã ký, gửi kèm nhiều tài liệu, hồ sơ, chứng cứ khoa học mới phát hiện liên quan tới vụ án cho Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao và Bộ công an. Đồng thời, Bộ đề nghị xem xét giải quyết tình tiết mới này trong quá trình xét xử phúc thẩm theo đúng quy định của pháp luật, đảm bảo không sót người, lọt tội hay mang oan sai cho bất kỳ ai.
Văn bản này được gửi đi ngay sau khi Viện trang thiết bị và Công trình y tế phục dựng lại được hoàn toàn hệ thống RO của Bệnh viện Đa khoa Hòa Bình, chạy thực nghiệm và hội đồng chuyên gia đồng nhất đưa ra kết luận rằng: 8 nạn nhân tử vong do ngộ độc đa chất chứ không phải tồn dư HF như trong kết luận của cơ quan điều tra và cáo trạng.
Trước đó ngày 19/6, sau thời gian xét xử và nghi án, Hội đồng xét xử phúc thẩm TAND tỉnh Hòa Bình tuyên án vụ “Vô ý làm chết người” và “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” liên quan đến sự cố y khoa khiến 8 bệnh nhân đang chạy thận ở BV Đa khoa tỉnh Hòa Bình tử vong. BS Hoàng Công Lương bị kết án 30 tháng tù.
Hội đồng xét xử không đảm bảo tính khoa học pháp lý
Đại diện Bộ Y tế khẳng định, từ ngày 6/3/2019 Bộ đã gửi công văn 41 tới Thủ tướng báo cáo phát hiện tình tiết mới mang tính khoa học liên quan đến nguyên nhân tử vong của 8 nạn nhân.
Ngày 28/3, Văn phòng Chính phủ có công văn số 726/VPCP dẫn ý kiến Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình gửi Tòa án nhân dân tối cao, VKSND Tối cao, Bộ Công an và Bộ Y tế đề nghị xem xét giải quyết tình tiết mới này trong quá trình xét xử phúc thẩm theo đúng quy định của pháp luật.
Ngày 26/4, Bộ Y Tế lại có công văn số 69 gửi Tòa án nhân dân tối cao, VKSND Tối cao, Bộ Công an để cung cấp bổ sung tài liệu, chứng cứ khoa học mới phát hiện.
Tuy nhiên, sau hơn một tháng kể từ khi có bản án phúc thẩm (ngày 19/6), Bộ này vẫn chưa nhận được bất kỳ phản hồi nào từ 3 cơ quan trên.
Những vấn đề then chốt bị bỏ qua khi xét xử vụ chạy thận
Theo thông tin từ Bộ Y tế, trong phiên xử phúc thẩm ngày 13/6, Bộ đã cử chuyên gia, nhà khoa học có chuyên môn về tham gia hỗ trợ tố tụng tại phiên tòa để làm rõ quan điểm của Bộ Y tế về phát hiện tình tiết mới mang tính khoa học liên quan đến nguyên nhân tử vong có thể do nhiễm đa chất vì hệ thống RO1 có 3 van bị hỏng, khiến nước ô nhiễm từ nguồn lọc thô chảy vào bồn nước thành phẩm dùng cho máy chạy thận chứ không phải do tồn dư HF (thời điểm đó mới phân tích trên lí thuyết, chưa tìm và phục dựng lại hệ thống RO).
Khi đó, HĐXX đề nghị Bộ gửi văn bản, tài liệu về tình tiết mới cho cơ quan chức năng để trao đổi, không tranh luận trực tiếp tại tòa, mặc dù chi tiết này là yếu tố then chốt, liên quan mật thiết đến quá trình điều tra, xét xử.
Tòa giải thích chỉ mời chuyên gia của Bộ đến để nêu quan điểm và trao đổi với Viện Khoa học Hình sự (Bộ Công an) chứ không phải để tranh luận khoa học, nên Bộ Y Tế không có cơ hội chia sẻ sâu thêm về các tình tiết mới.
Một loạt các câu hỏi được Vietnamnet dẫn lại, liên quan đến thắc mắc của Bộ Y Tế để các cơ quan CSĐT, Công an tỉnh Hòa Bình làm rõ.
Bị cáo Bùi Mạnh Quốc đảm nhiệm công tác bảo trì, súc rửa hệ thống RO2 của BV, các lần trước đều không xảy ra vấn đề gì, vậy lần này có tai biến, liệu bị cáo Quốc có làm gì khác so với quy trình các lần trước không?
Vì sao những lần trước, sau khi bảo trì, súc rửa hệ thống RO2 của BV, bị cáo Quốc không làm xét nghiệm AAMI, nhưng người bệnh không chết, còn lần này Bùi Mạnh Quốc cũng không làm xét nghiệm AAMI nhưng người bệnh lại chết?
Việc BV Đa khoa tỉnh Hòa Bình chỉ bảo dưỡng hệ thống RO2 trong khi cả hai hệ thống RO1 và RO2 đều kết nối với nhau nên không thể đảm bảo chất lượng chạy thận nhân tạo của cả hệ thống, hư hỏng của hệ thống RO1 có thể ảnh hưởng đến hệ thống RO2 và ngược lại?
Vì sao bị cáo Quốc sử dụng hỗn hợp Axit Flohydric (HF) và Axit Clohydric (HCl) để lau chùi, sục rửa các cột lọc mà khi xét nghiệm lại chỉ có HF (đơn chất), không có HCL (cả HF và HCL là đa chất)? HCL (tính axit cao hơn HF) có phải cũng là nguyên nhân nữa dẫn bệnh nhân đến tử vong của 8 bệnh nhân không?
Vụ án chưa xét xử xong nhưng tại sao Cơ quan CSĐT, CA tỉnh Hoà Bình lại cho phép BV đa khoa tỉnh Hòa Bình phá bỏ hệ thống lọc nước RO (cả RO1 và RO2) để lắp đặt hệ thống mới, trong khi đây là vật chứng hết sức quan trọng của vụ án?
Sau đó Bộ Y tế kiến nghị cần thiết điều tra bổ sung thông qua các biện pháp khoa học, khách quan 6 nội dung chính:
Thực nghiệm hiện trường pha loãng bao nhiêu lít axit HF với nồng độ bao nhiêu cho bể chứa RO dung tích 2.000 lít của BV đa khoa tỉnh Hòa Bình để đạt được nồng độ như trên (hàm lượng Florua cao gấp 245 - 260 lần mức cho phép), thực nghiệm hiện trường pha loãng bao nhiêu lít a xit HF để có được dung dịch có pH từ 2,69 - 2,72; có phù hợp với lượng axit mà bị cáo Quốc sử dụng để súc rửa màng lọc RO hay không?; Thực nghiệm dung dịch axit HF có pH 2,69 - 2,72 trên máy thận nhân tạo, đánh giá khả năng phá huỷ của dung dịch này với quả lọc thận ... và một số nội dung khác cần tham khảo các chuyên gia về lĩnh vực y học, trang thiết bị y tế, hoá học, pháp y ...
Xác định rõ quy cách lấy mẫu, vị trí lấy mẫu nước như thế nào, quy trình lấy mẫu, người lấy mẫu có đúng quy định không; việc phân tích hàm lượng F- dựa trên phương pháp nào (dùng ICP phân tích các nguyên tố hay dùng phương pháp phân tích hóa học thông thường?) và được thực hiện ở phòng xét nghiệm nào?
Cơ quan CSĐT, Công an tỉnh Hoà Bình có thực hiện giám định chất lượng toàn bộ hệ thống lọc nước RO1 và RO2 không? Tại sao không có luận giải liên quan đến hỏng hóc 3 van của hệ thống RO1? Cần thiết dựng lại hiện trường và tổ chức thực nghiệm.
Cơ quan CSĐT, Công an tỉnh Hoà Bình giải thích ra sao về cơ chế tồn dư hóa chất HF trong hệ thống RO của BV đa khoa tỉnh Hòa Bình?
Đồng hồ đo độ dẫn của hệ thống RO2 có được kiểm định không? Cơ quan và phương pháp kiểm định? 02 màng lọc RO của hệ thống RO2 có được kiểm định không, Cơ quan kiểm định và phương pháp kiểm định?
Xem xét toàn diện việc điều tra các hư hỏng của hệ thống RO1, RO2 để tìm ra đúng nguyên nhân của sự cố.
Tổ chức giám định lại pháp y hoặc trưng cầu giám định quốc tế trong trường hợp cần thiết.
Tuy nhiên tại phiên xét xử phúc thẩm ngày 13/6, HĐXX đã không mời đại diện của Cơ quan CSĐT, Công an tỉnh Hòa Bình đến để làm rõ những nội dung trên mà chỉ mời đại diện một số nhà khoa học của Viện KHHS Bộ Công an là cơ quan được trưng cầu giám định để phục vụ công tác điều tra.
Vậy nên các luận điểm then chốt về nguyên nhân tử vong, con đường dẫn đến nguyên nhân tử vong vẫn chưa được làm sáng tỏ về khoa học.
Bản án không thuyết phục
Trích dẫn Bản án Phúc thẩm số 20/2019/HS-PT ngày 19/6/2019 của Tòa án Nhân dân tỉnh Hòa Bình về xét xử vụ án này, đại diện Bộ Y tế khẳng định việc Hội đồng xét xử chưa xem xét nghiêm túc tại phiên tòa các kiến nghị khoa học bằng các luận giải khoa học, mà đã vội khẳng định kiến nghị của Bộ Y tế “không có cơ sở” là không đảm bảo khoa học pháp lý, khoa học xét xử.
Thêm vào đó, cơ quan điều tra CA tỉnh Hòa Bình không trả lời kiến nghị của Bộ này nhưng HĐXX lại nhận định “Điều này bác bỏ hoàn toàn các lập luận, giả thiết mà Bộ Y tế nêu ra trong các văn bản gửi đến các cơ quan liên quan tiến hành tố tụng” cũng là ngụy biện.
Khi chưa xác định rõ nguyên nhân gây tử vong cho 8 bệnh nhân và con đường dẫn tới tình trạng này bằng thực nghiệm khoa học từ kiến nghị của Bộ Y tế nhưng HĐXX vẫn tiến hành tuyên án khiến Bản án Phúc thẩm không có giá trị khoa học và càng không thuyết phục.
Bộ Y tế cho rằng: “Cần thiết phải điều tra bổ sung thông qua các biện pháp khoa học, khách quan gồm: thực nghiệm hiện trường pha loãng axit HF để đạt được nồng độ trong kết luận giám định của Viện Khoa học hình sự - Bộ Công an (Viện KHHS), thực nghiệm dung dịch a xít HF đó trên máy thận nhân tạo, đánh giá khả năng phá hủy của dung dịch này với quả lọc thận ... và một số nội dung khác cần tham khảo các chuyên gia về lĩnh vực y học, trang thiết bị y tế, hóa học, pháp y; Xác định rõ quy cách lấy mẫu, vị trí lấy mẫu, quy trình lấy mẫu, người lấy mẫu; làm rõ việc Cơ quan CSĐT - CA tỉnh HB có thực hiện giám định chất lượng toàn bộ hệ thống lọc nước RO1 và RO2 không, cần thiết dựng lại hiện trường và tổ chức thực nghiệm”.
Đồng thời Bộ này đề nghị “xem xét toàn diện việc điều tra các hư hỏng của hệ thống RO1, RO2 để tìm ra đúng nguyên nhân của sự cố y khoa tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình; Tổ chức giám định lại pháp y hoặc trưng cầu giám định quốc tế trong trường hợp cần thiết”.
Báo cáo của Bộ Y tế nêu rõ: “một trong những nội dung quan trọng nhất chưa được làm sáng tỏ là việc Cơ quan CSĐT - CA tỉnh HB và cơ quan giám định là Viện KHHS đã phát hiện ra 3 van bị hỏng nằm trên con đường nối tắt thuộc hệ thống RO1 nhưng Cơ quan CSĐT - CA tỉnh HB lại chưa điều tra, thực nghiệm điều tra hiện trường; chưa vẽ lại hoặc chụp ảnh toàn bộ hệ thống RO1, RO2 trong quá trình giám định; cho Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình dỡ bỏ vật chứng quan trọng của Vụ án là hệ thống RO1, RO2 sai với quy định của pháp luật về tố tụng hình sự".
Đại diện Bộ Y tế cho rằng, bản án trên đã lại một lần nữa gây ra tâm lý bất an cho toàn bộ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong ngàng y tế cả nước, những người đang hàng ngày trực tiếp cứu chữa, điều trị, chăm sóc người bệnh. Bất kỳ sự cố y khoa nào xảy ra, cán bộ hay nhân viên y tế nào của ca trực đó có liên quan cũng đều có nguy cơ gánh trách nhiệm pháp lý hình sự.
“Như vậy, Cơ quan CSĐT - CA tỉnh HB, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Hòa Bình và Tòa án nhân dân tỉnh Hòa Bình đều chưa chứng minh được nguyên nhân tử vong, cũng như con đường dẫn đến nguyên nhân tử vong bằng khoa học từ kiến nghị của Bộ Y tế nhưng vẫn tuyên án. Do đó, Bản án phúc thẩm này không có giá trị khoa học và không thuyết phục”, văn bản kết luận.