Cam kết của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng về phòng, chống tham nhũng
Năm 2019, Việt Nam bên cạnh những thành tựu đáng kinh ngạc về kinh tế, cuộc chiến phòng và chống tham nhũng của Hà Nội còn đạt nhiều kết quả tích cực. Hàng loạt án kinh tế, tham nhũng, hối lộ đã được nghiêm túc tiến hành điều tra, khởi tố, truy xét, xét xử công khai, nghiêm minh, tạo tính răn đe cao đối với tinh thần thượng tôn pháp luật.
Ban chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã có quyết tâm chính trị cao trong việc xây dựng. chỉnh đốn Đảng, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.
Tại Hội nghị trực tuyến Chính phủ với các địa phương hôm 31.12, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã nêu bật thành tích trong công tác xây dựng Đảng, hệ thống chính trị của Việt Nam, đặc biệt là phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.
Điểm lại một số vụ tham nhũng bị đưa ra xét xử, cũng như một số vụ được đưa vào diện Ban chỉ đạo phòng Trung ương chống tham nhũng theo dõi, xử lý, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng còn khẳng định, “nhiều vụ còn làm tiếp, cứ chờ xem”.
“Vừa mới gần đây thôi, Tết đến nơi rồi xử mấy vụ, bổ sung thêm mấy vụ vào diện Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng, chống tham nhũng chỉ đạo. Tới đây còn tiếp tục xử lý. Sắp tới các đồng chí chờ xem”, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng tuyên bố.
Chỉ nói riêng về vụ AVG, lần đầu tiên Việt Nam xử được tội “Nhận hối lộ”. lãnh đạo cao nhất của Đảng và Nhà nước Việt Nam cho đây là vụ án điển hình, nói lên nhiều điều. Nhiều cán bộ cao cấp đã bị đưa ra xét xử, có đến 2 nguyên Ủy viên Trung ương, 2 nguyên Bộ trưởng. Các đối tượng đã có thái độ ăn năn, hối lỗi trước tòa.
“Ra trước tòa, lúc đầu thế nào về sau thế nào các đồng chỉ biết cả rồi đấy, ăn năn hối lỗi, xin lỗi và thái độ rất thành khẩn. Chưa bao giờ ta xử được tội hối lộ. Trước kia toàn là thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Chưa bao giờ thu được tài sản lớn như vậy. Vụ AVG thu lại được 8.500 tỷ đồng. Một người nhận hối lộ 3 triệu USD. Tại sao mà Viện Kiểm sát đề nghị tội tử hình. Nộp lại tiền rồi tòa cho xuống tội chung thân. Vụ việc có tác dụng giáo dục, răn đe, cảnh tỉnh, cảnh báo, không phải lúc nào cũng nói ra hết được”, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước nhấn mạnh.
Lãnh đạo cao nhất của Đảng cũng phủ nhận việc “đấm đá nội bộ”, khẳng định, tất cả các vụ án đều được xử công khai, các bị cáo tâm phục khẩu phục, nhân dân tin tưởng.
“Tất cả các bị cáo, kể cả các vụ án khác, lúc đầu cũng cãi, rồi cho thế này, thế kia, cho rằng “đánh đấm nội bộ” nhưng rồi vẫn phải tâm phục, khẩu phục, cảm ơn. Có người đi tù rồi còn cảm ơn”, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng cho biết.
Công cuộc phòng chống tham nhũng tiến sâu, xử lý đến cả những lĩnh vực nhạy cảm, có nhiều nguy cơ tham nhũng, tiêu cực. Theo Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, cần đặc biệt chú ý đến những lĩnh vực như quản lý, sử dụng đất đai, khai thác tài nguyên, khoáng sản, việc mua bán, chuyển nhượng tài sản công, việc cổ phần hoá, thoái vốn trong cơ cấu lại doanh nghiệp Nhà nước, quản lý vốn, tài sản Nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp.
Thêm vào đó, cần phát hiện và xử lý tham nhũng, tiêu cực ngay trong những cơ quan đảm trách nhiệm vụ phòng, chống tham nhũng. Đặc biệt, theo Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, cần kiên quyết loại bỏ những cán bộ tham nhũng, hư hỏng, thoái hoá, biến chất, đồng thời, tập trung chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ thật sự liêm chính, trong sạch, có đủ dũng khí đấu tranh bảo vệ cái đúng, loại bỏ cái sai.
Chỉ trong những ngày đầu năm 2020, hàng loạt cán bộ lãnh đạo thuộc diện Bộ Chính trị quản lý có mắc sai phạm, Ủy ban Kiểm tra Trung ương chỉ rõ và kiến nghị Bộ Chính trị, Ban Bí thư xem xét, xử lý kỷ luật như trường hợp của ông Hoàng Trung Hải, Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành uỷ Hà Nội, nguyên Uỷ viên Ban Cán sự đảng, nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ và ông Lê Thanh Hải, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư Thành ủy TP.Hồ Chí Minh.
Các vị ĐBQH, giới chuyên gia và nhân dân đều bày tỏ niềm tin vào những kết quả đã đạt được trong công cuộc phòng chống tham nhũng, đồng thời tin tưởng, lò lửa chống và xử lý tham nhũng của “người đốt lò vĩ đại” sẽ rực sáng, tiếp tục cháy, để “củi tươi, củi khô” hễ mắc sai phạm là sẽ được xử lý nghiêm minh, làm gương, củng cố niềm tin của nhân dân.
Cuộc chiến chống tham nhũng: Quyết tâm chính trị cao
Nêu quan điểm bày tỏ sự tin tưởng vào quyết tâm của Đảng, hệ thống chính trị cũng như những tuyên bố, cam kết của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, ông Lê Văn Cuông, Đại biểu Quốc hội khóa XI, XII khẳng định, những thành quả đạt được trong công cuộc chống tham nhũng của Đảng, Nhà nước ta thời gian qua có thể nói “chưa từng có”. Đây sẽ là cơ sở, tạo đà cho Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng cùng các cơ quan chức năng vào cuộc thời gian tới.
Vị chuyên gia nhấn mạnh, nhân dân mong mỏi cuộc đấu tranh chống tham nhũng sẽ được đẩy mạnh trong những năm tới, không thể dừng lại, nhụt chí hay thỏa mãn mà sẽ được tiếp tục thực hiện với cường độ mạnh mẽ, quyết liệt hơn.
Phát biểu về vấn đề này, ông Lê Như Tiến, Đại biểu Quốc hội khóa XII, XIII, Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho rằng, bản than ông cảm nhận rất rõ những quyết tâm chính trị của Đảng, Nhà nước là “cực kỳ mạnh mẽ và quyết liệt trong công cuộc phòng chống tham nhũng”. Quyết tâm ấy đã chứng minh rằng, chống tham nhũng không có vùng cấm, không có ngoại lệ, không chừa bất kỳ ai nếu vi phạm.
Cũng như mong mỏi của nhân dân, ông Lê Như Tiến hy vọng, năm 2020, khi Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng và lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã quyết tâm cao như thế, tranh thủ sự ủng hộ của nhân dân, cũng như các cơ quan bảo vệ pháp luật, cơ quan tố tụng sẽ tiếp tục vào cuộc mạnh mẽ, quyết liệt hơn nữa, cuộc chiến phòng, chống tham nhũng ở Việt Nam sẽ gặt hái nhiều thành công hơn nữa.
“Thời gian qua chúng ta đã làm tốt rồi, những vẫn có lúc, có nơi sự phối hợp chưa được ăn ý cho nên cứ mỗi khâu, từ điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án chậm một chút đã để lại những bài học đau xót. Có những kẻ tham nhũng đã kịp thời cao chạy xa bay. Những đồng tiền từ tham nhũng đã kịp được tẩu tán dưới mọi hình thức. Cho nên công cuộc này, không chỉ có một vài cơ quan mà phải cả hệ thống chính trị, một quy trình rất chặt chẽ, nếu lỏng lẻo một khâu nào đó chúng ta sẽ phải trả giá rất đắt. Nếu không có những biện pháp phòng ngừa kịp thời, tội phạm tham nhũng đã trốn thoát ra nước ngoài, tài sản bị tẩu tán, không thể thu hồi được. Đây chính là bài học để lại cho năm 2020, ngoài sự quyết liệt phải có những giải pháp rất mạnh mẽ, sự phối hợp đồng bộ”, VOV dẫn lời ông Lê Như Tiến cho biết.
Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cũng cho rằng, lò chống tham nhũng của Đảng, của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng sẽ luôn rực cháy. Trên thực tế, thời gian qua từ Trung ương, đến địa phương, những vụ quan tham, sai phạm đều được xử lý, “vụ nào chắc vụ đó”, được người dân tin tưởng và ủng hộ.
Chống tham nhũng, lợi ích nhóm: Tăng cường kiểm soát quyền lực
Cũng trao đổi về những kết luận vi phạm của cán bộ Đảng viên, cụ thể là của lãnh đạo Thành ủy Hà Nội Hoàng Trung Hải và nguyên Bí thư Thành ủy TP.HCM Lê Thanh Hải, ông Lê Như Tiến đánh giá việc đưa ra xem xét kỷ luật nghiêm minh sai phạm của những cán bộ lãnh đạo cấp cao thuộc diện Trung ương quản lý như vậy thể hiện quyết tâm chính trị rất lớn của Đảng và Nhà nước.
Theo đó, Bộ Chính trị đã thi hành kỷ luật đối với ông Hoàng Trung Hải, Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành uỷ Hà Nội, nguyên Uỷ viên Ban Cán sự đảng, nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ. Bộ Chính trị đã chỉ rõ những vi phạm, khuyết điểm của ông Hoàng Trung Hải là nghiêm trọng, gây bức xúc trong xã hội, ảnh hưởng xấu đến uy tín của tổ chức Đảng và cá nhân ông Hải đến mức cần phải xử lý nghiêm minh theo quy định của Đảng.
Sau khi xem xét nội dung, tính chất, mức độ, hậu quả, nguyên nhân vi phạm cũng như quá trình công tác, đóng góp của ông Hoàng Trung Hải, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội, nguyên Ủy viên Ban cán sự Đảng, nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ đối với Đảng, Nhà nước, đồng thời căn cứ Quy định số 102 của Trung ương ngày 15.11.2017 của Bộ Chính trị về xử lý kỷ luật Đảng viên vi phạm, Bộ Chính trị đã quyết định thi hành kỷ luật ông Hoàng Trung Hải bằng hình thức “Cảnh cáo”.
Còn ông Lê Thanh Hải, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư Thành ủy TP.Hồ Chí Minh chịu trách nhiệm chính về những vi phạm, khuyết điểm của Ban Thường vụ Thành ủy TP Hồ Chí Minh trong quá trình thực hiện Dự án đầu tư khu đô thị mới Thủ Thiêm, gây hậu quả rất nghiêm trọng, làm thiệt hại lớn tiền và tài sản của Nhà nước và gây bức xúc trong xã hội.
“Nhưng có một vấn đề đó là tại sao những sai phạm của các cán bộ đảng viên là lãnh đạo cấp cao, đã diễn ra trong một thời gian dài nhưng tổ chức đảng nơi đó không phát hiện ra? Lẽ ra, khi thấy có dấu hiệu vi phạm, tổ chức đảng nơi đó phải ngăn chặn ngay, không để đến mức cán bộ cứ lên hết cấp nọ, cấp kia rồi mới bị kỷ luật. Đó là bài học rất xót xa trong công tác quản lý cán bộ. Bởi thực tế họ không hoạt động “đơn thương độc mã” mà họ hoạt động trong tập thể cấp ủy Đảng. Chả nhẽ tập thể lãnh đạo thời điểm đó không biết? Rõ ràng, nếu thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ, bàn bạc sẽ không đến mức như vậy”, ông Lê Như Tiến đặt vấn đề khi trao đổi với Đại Đoàn Kết.
Nói về những nguyên nhân vì sao việc tự kiểm tra, tự phát hiện và xử lý vi phạm trong nội bộ vẫn là khâu yếu, còn bộc lộ nhiều khẽ hở, Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho rằng, Việt Nam có hàng loạt cơ quan kiểm soát như Thanh tra Chính phủ, thanh tra các bộ, ngành nhưng chưa có cơ chế kiểm soát quyền lực một cách thực sự, hiệu quả. Nguyên nhân của mọi nguyên nhân là phải kiểm soát quyền lực.
“Tôi xin nhắc lại, những cán bộ đảng viên vi phạm trong thời gian qua đều là những cán bộ cấp cao, người có chức, có quyền như: ông Đinh La Thăng, ông Nguyễn Bắc Son, ông Trương Minh Tuấn, rồi đến nay là ông Hoàng Trung Hải, ông Lê Thanh Hải. Vậy cơ chế kiểm soát quyền lực đối với các đồng chí đó như thế nào? Khi để xảy ra hết chuyện nọ, chuyện kia rồi mới thấy là vi phạm rất nghiêm trọng. Trong đó vi phạm cả nguyên tắc tập trung dân chủ, vi phạm nguyên tắc quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước”, ông Lê Như Tiến nói.
Theo vị chuyên gia, đây là việc kiểm soát quyền lực còn chưa tốt, chưa chặt chẽ. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã nhắc: “Phải có cơ chế kiểm soát quyền lực”, tức là phải nhốt quyền lực đó vào lồng pháp luật, dùng pháp luật để soi xét các hành vi. Theo đó, ông Lê Như Tiến nêu vấn đề, tại sao khi Dự án Tisco 2 nâng lên mấy ngàn tỷ đồng mà không có sự can ngăn nào? Còn trường hợp của ông Lê Thành Hải, tại sao Ban Thường vụ Thành ủy TP Hồ Chí Minh không có sự can ngăn?
“Nó cũng cho thấy việc đấu tranh trong nội bộ vẫn còn yếu. Thực tế tại một số Đảng bộ có việc ngại va chạm, sợ động đến “ghế” của mình cho nên đã ngại đấu tranh. Đặc biệt từ những vi phạm được Ủy ban Kiểm tra Trung ương chỉ ra trong thời quan qua đã phát hiện tại một số Đảng bộ có người đứng đầu lộng quyền, lạm quyền và chuyên quyền. Còn cấp dưới nể nang, sợ ảnh hưởng tới vị trí công tác của mình nên dĩ hòa vi quý cho qua”, Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội thẳng thắn.
Nói về giải pháp nhằm nâng cao tính chiến đấu của các tổ chức Đảng, cá nhân ông Lê Như Tiến cho rằng trước hết phải bịt tất cả những kẽ hở của cơ chế, chính sách pháp luật. Phải bịt các lỗ hổng bằng khung pháp lý. Theo vị chuyên gia, vừa qua do có những sơ hở trong văn bản pháp lý cho nên chúng ta đã phải sửa đổi các luật như: Luật Phòng, chống tham nhũng, Luật Cán bộ công chức, Luật Viên chức, Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu. Khi sửa các luật này đều hướng tới yếu tố công khai, minh bạch các dự án để mọi người biết và có quyền tham gia giám sát, cũng là để ngăn chặn tình trạng sai phạm.
Theo ông Tiến, nếu như vụ Thủ Thiêm công khai minh bạch quy hoạch, có lẽ không đến nỗi như hiện nay. Nếu công khai minh bạch, đưa ra bàn thảo dân chủ trong Đảng, trong chính quyền thì làm sao có việc mở rộng Dự án Tisco 2 từ 3.000 tỷ đồng thành hơn 8.000 tỷ đồng. Nếu công khai minh bạch không đến mức 12 đại dự án của ngành Công thương phải đắp chiếu trong thời gian qua, buộc phải khắc phục, xử lý.
“Chúng ta vẫn nói đấu tranh phê và tự phê là động lực của sự phát triển và làm trong sạch bộ máy. Nhưng tại một số cấp ủy Đảng, khâu tự phê bình và phê bình đang bị triệt tiêu, từ đó kéo theo “một dây” khuyết điểm từ sai lầm nọ đến sai lầm kia. Vì thế theo tôi thời gian tới cần tăng cường đẩy mạnh tự phê bình và phê bình trong các tổ chức Đảng”, ông Lê Như Tiến khẳng định.
Thực sự dân chủ sẽ không có những sai phạm như vụ Thủ Thiêm
“Chính vì thiếu dân chủ, thiếu sự đấu tranh đã làm tê liệt các tổ chức Đảng. Nếu cán bộ, đảng viên dám đấu tranh với cái sai thì làm sao có những sai phạm hàng loạt của cả ban thường vụ thành ủy như ở Đà Nẵng, hay vụ Thủ Thiêm ở TP.HCM được? Nếu dám đấu tranh với cái sai thì cũng không có chuyện nhiệm kỳ sau mới giải quyết, xử lý những sai phạm từ nhiều nhiệm kỳ trước như hiện nay”, PGS-TS Nguyễn Trọng Phúc nhấn mạnh.
Nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng (Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh) cho rằng, cách tốt nhất là kết hợp chặt chẽ giữa kỷ luật Đảng và pháp luật của Nhà nước. Thượng tôn kỷ luật, pháp luật, theo đó mà làm không để chi phối bởi những ý kiến chỉ đạo chủ quan. Nếu thực hiện được điều này thì sẽ bớt đi rất nhiều những xin - cho, quan hệ ngoài luồng, “bôi trơn”, sân sau, “lợi ích nhóm”.