“Grach”. Loại máy bay độc đáo vẫn không thể được thay thế
Trong số các máy bay chiến đấu trong thành phần Lực lượng Không quân-Vũ trụ Nga có một loại máy bay đặc biệt đã gia nhập hàng ngũ Không quân Liên Xô từ năm 1981. Đây là máy bay tấn công bọc thép cận âm Su-25 - loại máy bay yểm trợ hỏa lực trực tiếp cho lực lượng mặt đất cả ngày lẫn đêm và trong bất kỳ điều kiện thời tiết nào.
Su-25 cũng được gọi là "xe tăng bay". Mặt khác, đây là máy bay cường kích có tính cơ động cao có thể tấn công vào lực lượng của đối phương khi không thể sử dụng quân đội mặt đất, các đơn vị đổ bộ đường không, lính thủy đánh bộ và việc sử dụng trực thăng tấn công hoặc máy bay ném bom là không hợp lý. Máy bay tấn công có thể được sử dụng ngay cả trên các sân bay với đường băng không trải nhựa, gần chiến tuyến, có thể thực hiện 12 - 14 cuộc bay chiến đấu trong một ngày. Động cơ của máy bay Su-25 có thể chạy không chỉ bằng nhiên liệu chuyên dụng dành cho các loại máy bay khác mà còn cả nhiên liệu diesel và thậm chí cả chạy bằng cồn!
Nhiệm vụ chính của máy bay cường kích là tấn công vào các mục tiêu để trên mặt đất không còn lại bất cứ ai và bất cứ gì có khả năng chiến đấu.
Máy bay Su-25 có tên gọi không chính thức “Grach”(con quạ) trong chiến dịch quân sự ở Afghanistan (1979-1989) vì có khả năng "bắt" đối phương ở bất kỳ nơi trú ẩn nào. Tất cả 10 giá treo vũ khí mang được các loại tên lửa và bom. Phi công điều khiển kho vũ khí này bằng hệ thống hỏa lực Shkval. Nếu cần thiết, các loại vũ khí này có thể được sử dụng cho những mục đích khác nhau. Ví dụ, tên lửa chống tăng có điều khiển có thể tiêu diệt chiếc máy bay địch.
Dựa trên kinh nghiệm các cuộc xung đột cục bộ đã xảy ra trên khắp thế giới trong 40 năm qua, máy bay Su-25 có thể được coi là nhà vô địch tuyệt đối về số lượng cuộc bay chiến đấu và khả năng bảo vệ sống sót cao. Chỉ riêng trong cuộc chiến ở Afghanistan, Su-25 đã thực hiện 60.000 cuộc bay chiến đấu, và chỉ có 23 máy bay bị mất, chỉ có 6 phi công đã thiệt mạng.
Đã có những trường hợp độc đáo. Ví dụ, trong thời gian cuộc chiến ở Afghanistan, chiếc máy bay tấn công của Liên Xô đã trở lại sân bay với một cột điện trong đường ống nạp của động cơ. Ba ngày sau, chiếc máy bay đã sẵn sàng tiếp tục các cuộc bay chiến đấu. Trong cuộc xung đột giữa Gruzia và Nam Ossetia và chiến dịch quân sự "buộc Gruzia phải chấp thuận hòa bình" vào tháng 8 năm 2008, chiếc máy bay Su-25 của Nga đã cứu mạng phi công sau khi tên lửa phòng không của đối phương bắn trúng cả hai động cơ.
Máy bay tấn công thường chiến đấu ở độ cao thấp. Đối thủ chính của nó trên mặt đất là "các phương tiện phòng không cỡ nhỏ": súng máy cỡ nòng lớn, súng tự động tốc độ cao và hệ thống tên lửa phòng không. Phi công của Su-25 được bảo vệ bởi lớp giáp titan có khả năng chống chịu các loại đạn xuyên giáp và đạn nổ văng mảnh cỡ 23mm. Thay cho dây cáp, hệ thống điều khiển máy bay có lực đẩy hình ống với đường kính 40mm. Hệ thống này tiếp tục thực hiện các chức năng của nó ngay cả sau khi bị đạn 12,7 mm xuyên qua. Bình nhiên liệu của “Grach” được bảo vệ khỏi rò rỉ nhờ một chất độn đặc biệt.
Những đặc điểm của Super-Grach
Trong 40 năm qua, loại máy bay cường kích này đã được nâng cấp nghiêm túc hai lần. Trong năm 2016, đã xuất hiện phiên bản hiện đại hóa Su-25SM3 (Super-Grach). Máy bay này đã tham gia các trận không chiến ở Syria, làm việc cùng với phiên bản trước đó - Su-25SM. Nhân tiện, ở Syria các máy bay cường kích của Nga thường hoạt động ở chế độ “săn lùng”. Hai chiếc máy bay cất cánh từ sân bay Khmeimim bay đến khu vực chiến sự, tìm kiếm mục tiêu và tấn công nó.
Khi tạo ra phiên bản sửa đổi của Su-25SM3, các nhà thiết kế đặc biệt chú ý đến việc bảo vệ máy bay. Su-25SM3 được trang bị các cảm biến tia cực tím Zakhvat cảnh báo sớm tên lửa bám đuôi. Đã giảm khả năng phát hiện máy bay bằng thiết bị tỏa ra hồng ngoại. Ngoài ra, máy bay tấn công được trang bị tổ hợp gây nhiễu Vitebsk. Nhiệm vụ của nó là tạo ra một loại vỏ bảo vệ máy bay, mà tên lửa điều khiển của đối phương không thể chọc thủng.
Đặc điểm quan trọng nhất của Super Grach: đây là cỗ máy thế kỷ 21 sẵn sàng cho cuộc chiến hiện đại. Chỉ huy trung đoàn không quân Nga được trang bị Su-25SM3, giải thích với các phóng viên:
“Máy bay này được trang bị hệ thống thông tin liên lạc hiện đại đáng tin cậy hơn so với hệ thống trước, hệ thống mới có khả năng chống nhiễu cao. Điều chính là hiện nay chúng tôi có thể hoạt động trong không gian thông tin thống nhất, trên chiến trường kỹ thuật số, khi tất cả các lực lượng và phương tiện: lực lượng mặt đất, không quân và hải quân tương tác trong thời gian thực và chỉ huy của nhóm quân có thể quan sát trên màn hình lớn toàn bộ tình huống chiến thuật”.