Do dịch Covid-19, hiện mới chỉ có 4 chuyên gia của nhà thầu Trung Quốc trở lại Việt Nam, mới chỉ có 1/4 người này hoàn thành thời gian cách ly, 3 chuyên gia khác buộc phải làm việc trực tuyến đảm bảo quy định của Bộ Y tế, tránh nguy cơ lây lan dịch bệnh do coronavirus ra cộng đồng.
Cát Linh – Hà Đông hoàn thành 12/13 báo cáo an toàn
Như vậy, sau nhiều năm tháng xây dựng, triển khai, thử nghiệm vận hành, cuối cùng tuyến đường sắt trên cao của Hà Nội Cát Linh – Hà Đông cũng đang được hoàn thiện nốt khâu đánh giá an toàn.
Ngày 13.3, thông tin về lộ trình và tiến độ vận hành đường sắt Cát Linh – Hà Đông, đại diện Ban Quản lý Dự án đường sắt – Bộ Giao thông Vận tải (Bộ GTVT) thông tin cho biết, dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông đang được nghiệm thu những hạng mục xây dựng, thiết bị, chỉ còn hạng mục đoàn tàu chờ cấp chứng nhận đăng kiểm chính thức sẽ nghiệm thu nốt.
Tính đến thời điểm này, nhiều hạng mục công trình đã đủ điều kiện báo cáo Hội đồng nghiệm thu Nhà nước xem xét. Điển hình như các công trình cầu cạn, khu gian, đường ray.
Bên cạnh đó, theo Ban Quản lý Dự án đường sắt – Bộ Giao thông Vận tải, dự án cũng đã xây dựng được đề cương vận hành thử toàn bộ hệ thống 20 ngày để phục vụ đánh giá an toàn cũng như công tác nghiệm thu sau đó.
Đáng chú ý, để thực hiện triển khai công tác đánh giá, chứng nhận an toàn hệ thống, dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông sẽ có 13 báo cáo đánh giá chuyên ngành do liên doanh tư vấn Apave -Certifer- Tricc đảm trách. Tính đến nay, đơn vị tư vấn đã đánh giá xong 12 trong số 13 báo cáo của dự án.
Covid-19 và đơn vị độc lập chứng nhận an toàn cho Cát Linh – Hà Đông
Trước đó, phía Bộ GTVT cũng như nhà thầu Trung Quốc dự kiến đưa dự án Cát Linh – Hà Đông vào vận hành thử từ tháng 2. Tuy nhiên, dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới virus corona gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng đến hầu hết toàn bộ các lĩnh vực kinh tế- xã hội nói chung và dự án đường sắt đô thị trên cao này nói riêng. Do đó, hơn 100 chuyên gia, kỹ sư người Trung Quốc không thể trở lại Việt Nam tiếp tục dự án. Công tác vận hành thử theo đó mà bị chậm trễ hơn so với kế hoạch ban đầu.
Theo Ban Quản lý dự án, hiện tại mới chỉ có 4 chuyên gia của nhà thầu Trung Quốc trở lại Việt Nam, trong đó một người đã hoàn thành cách ly, còn 3 chuyên gia khác phải làm việc trực tuyến.
“Tổng số có hơn 100 chuyên gia, nhân sự của Tổng thầu EPC Trung Quốc làm việc tại dự án. Đến 28.2 mới có giám đốc dự án và 3 lãnh đạo khác của nhà thầu nhập cảnh, trở lại làm việc. Các nhân sự trên vẫn trong thời gian cách ly và làm việc trực tuyến. Hiện công việc nghiệm thu vẫn được tiến hành nhưng chủ yếu các hạng mục, chi tiết nhỏ”, đại diện Ban Quản lý dự án cho biết.
Để đảm bảo an toàn, trong thời gian tới, tư vấn đánh giá an toàn phối hợp với Tổng thầu EPC Trung Quốc, các đơn vị liên quan kiểm tra thực tế hệ thống dự án trong quá trình vận hành thử liên động để làm cơ sở đánh giá. Trường hợp thiết bị không đáp ứng yêu cầu, không đảm bảo an toàn sẽ được tư vấn yêu cầu thay thế, khắc phục, đảm bảo yếu tố an toàn hàng đầu khi vận hành.
Liên quan đến công tác chứng nhận an toàn, dự án Cát Linh – Hà Đông còn phải được đánh giá và cấp giấy chứng nhận an toàn hệ thống do liên doanh Apave-Certifer- Tricc (ACT), một tổ chức nhận độc lập có đủ năng lực thực hiện, được chủ đầu tư (Bộ GTVT) lựa chọn thông qua đấu thầu. Đây là đơn vị độc lập, chịu trách nhiệm về kết quả đánh giá, chứng nhận của mình.
Ngoài ra, theo quy định, dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông trước khi được đưa vào vận hành chính phải được Cục Đăng kiểm Việt Nam cấp chứng nhận kiểm định an toàn cho các đoàn tàu.
Trước đó, Bộ GTVT Việt Nam không nhận bàn giao đường sắt Cát Linh- Hà Đông do đơn vị thi công và Tổng thầu EPC Trung Quốc chưa chứng minh được chất lượng và tính an toàn đã cam kết trong hợp đồng, thỏa thuận ETC giữa hai bên.
Ngoài ra, kể từ khi Chính phủ có báo cáo với Quốc hội về những vấn đề còn tồn tại ở dự án đường sắt Cát Linh- Hà Đông, những chuyển biến mới của dự án hầu như là không đáng kể. Tư vấn độc lập ACT chỉ hoàn thành thêm một số báo cáo đánh giá an toàn. Cục Đăng kiểm hoàn thành cấp chứng nhận đăng kiểm tạm thời cho 13 đoàn tàu của dự án này.
Dự án đường sắt đô thị trên cao Cát Linh – Hà Đông
Dự án đường sắt đô thị trên cao Cát Linh - Hà Đông được Chính phủ Việt Nam ký kết với Chính phủ Trung Quốc thực hiện bằng vốn vay Hỗ trợ Phát triển Chính thức (ODA). Thỏa thuận này có tổng mức đầu tư 552,86 triệu USD vào năm 2008. Trong đó, vốn vay Trung Quốc là 419 triệu USD, vốn đối ứng Việt Nam là 133,86 triệu USD. Tuy nhiên, tổng mức đầu tư sau đó đã đội vốn lên 868 triệu USD (18.000 tỷ đồng) sau hai năm chậm dự án.
Đáng chú ý, Bộ GTVT khi ấy là đơn vị thẩm định, phê duyệt cho Tổng thầu EPC (Công ty hữu hạn Tập đoàn Cục 6 đường sắt Trung Quốc) - đơn vị mà chính Bộ này cũng lên tiếng thừa nhận, chưa bao giờ thi công đường sắt, trúng thầu.
3 năm sau, ngày 10.10.2011, dự án chính thức khởi công và lộ trình ấn định vận hành vào tháng 6.2014. Từ tháng 10.2014-tháng 6.2015 sẽ tổ chức chạy thử và đưa vào khai thác từ ngày 30.6.2015.
Tuy nhiên, đến tháng 7.2015, Tổng thầu EPC báo cáo tiến độ các nhà ga trên tuyến Cát Linh- Hà Đông chỉ đạt 30-50% khối lượng và xin lùi tiến độ. Ông Đinh La Thăng là Bộ trưởng Bộ GTVT khi đó đã yêu cầu thay đổi Tổng thầu và phải quyết đưa dự án về đúng đích 30.6.2016.
Đến đầu năm 2016, Cát Linh Hà Đông lại lỗi hẹn khiến ông Đinh La Thăng phải yêu cầu nhà thầu Trung Quốc chạy thử tàu vào tháng 9.2016 và tiến hành khai thác tuyến vào 31.12.2016. Thế rồi sau đó ông Thăng lại được điều chuyển công tác.
Bộ GTVT ra “tối hậu thư” buộc nhà thầu phải hoàn thành xây lắp dự án trước 31.12.2016 và vận hành chính thức vào cuối quý II năm 2017. Tuy nhiên, Tổng thầu EPC lại thất hứa và xin lùi đến năm 2018.
Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ, cam kết chốt tiến độ hoàn thành trong quý IV/2018, đồng thời sẽ chạy thử và thực hiện những công việc còn lại từ 3-6 tháng.
Đến hết năm 2018, tiến độ dự án một lần nữa “phá sản”, Tổng thầu Trung Quốc hứa sẽ đưa vào khai thác vào tháng 4.2019 nhưng tới hết năm tuyến đường sắt vẫn không thể đưa vào khai thác do Tổng thầu không thực hiện đúng cam kết.
Ngoài vấn đề tiến độ, tư vấn độc lập của Pháp còn đưa ra nhiều khuyến cáo về sự an toàn của tuyến đường sắt mà nhà thầu Trung Quốc thực hiện suốt 10 năm không xong. Trong khi đó, Tổng thầu thừa nhận “mất giấy tờ” khi không cung cấp được đầy đủ trong hồ sơ dự án mà tư vấn Pháp yêu cầu.