Sputnik tìm hiểu liệu các biện pháp trừng phạt của phương Tây có thể cản trở Nga thực hiện các giao dịch này hay không.
Đồng rúp và đồng rupee
“Chúng tôi sẵn sàng cung cấp bất kỳ hàng hóa nào mà Ấn Độ muốn mua. Tôi tin chắc rằng, chúng tôi sẽ tìm ra cách để vượt qua những trở ngại do các biện pháp trừng phạt đơn phương bất hợp pháp của phương Tây tạo ra”, - Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov tuyên bố tại cuộc họp báo sau cuộc hội đàm ở New Delhi.
Trước đó một tuần, một đại diện của Chính phủ Ấn Độ nói với các phóng viên với điều kiện giấu tên rằng, nước này sẽ tăng cường nhập khẩu dầu thô của Nga. Đặc biệt, Nga đề nghị bán dầu Urals cho Ấn Độ với giá rẻ hơn bởi vì nền kinh tế của nước này mới bắt đầu có dấu hiệu phục hồi sau đại dịch. Ba triệu thùng dầu đã được mua. Theo thông tin của báo chí Ấn Độ và phương Tây, Nga đưa ra mức giá thấp hơn 20% so với giá thế giới. Theo Bloomberg, dầu Urals sẽ được bán với giá 57 USD/thùng.
Ấn Độ không áp đặt các lệnh trừng phạt kinh tế với Nga. Bất chấp những lời kêu gọi của Mỹ tránh giao dịch với Nga, các quan chức Ấn Độ nói rằng, các hợp đồng năng lượng là hợp pháp và nằm ngoài phạm vi chính trị. Ngoài ra, đối với một quốc gia nhập khẩu 85% lượng dầu tiêu thụ, giá thế giới tăng vọt là một vấn đề nghiêm trọng.
Tuy nhiên, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ấn Độ Arindam Bagchi không tiết lộ khối lượng dầu nhập khẩu: "Chúng tôi đang nghiên cứu tất cả các lời chào hàng bán dầu trên thị trường thế giới. Tôi không nghĩ rằng, Nga là một nhà cung cấp lớn".
Matxcơva chưa bình luận về các số liệu của thỏa thuận này. Phó Thủ tướng Nga Alexander Novak chỉ cho biết rằng, xuất khẩu dầu và các sản phẩm dầu mỏ của Nga sang Ấn Độ đã đạt 1 tỷ USD.
Ông nhấn mạnh: “Có nhiều cơ hội rõ ràng để gia tăng con số này”.
Theo Bloomberg, công ty Rosneft của Nga và Indian Oil Corp, công ty lọc dầu lớn nhất của Ấn độ, có hợp đồng thời hạn tùy chọn với gần 15 triệu thùng/năm. Đại diện của IndianOil từ chối bình luận. Nhưng các nhà quan sát trong ngành báo cáo rằng, kể từ đầu tháng 3, nguồn cung dầu của Nga cho Ấn Độ đã tăng lên đáng kể.
Washington đã cảnh báo New Delhi về một "rủi ro lớn" trong trường hợp nhập khẩu dầu Nga, Reuters đưa tin. Đồng thời, Mỹ không phản đối của việc mua và cho phép "tăng nhẹ nguồn cung" vì Biden coi Ấn Độ là đối tác quan trọng nhất chống lại ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc ở châu Á.
Nga tìm đến thị trường mới
Các quốc gia khác ở Nam Á và Đông Nam Á cũng đang thể hiện sự quan tâm.
“Hiện có cơ hội mua dầu thô với giá tốt, - Giám đốc kiêm Chủ tịch của Công ty dầu khí quốc gia Indonesia – PT Pertamina (Persero) bà Nicke Widyawati cho biết. - Chúng tôi đang phối hợp hành động với Bộ Ngoại giao và Ngân hàng Indonesia”.
Theo bà Widyawati, các khoản thanh toán có thể đi qua Ấn Độ. Bà chắc chắn rằng, thỏa thuận này sẽ không có vấn đề chính trị nếu các công ty tham gia không bị trừng phạt. Nhưng không thể loại trừ áp lực từ phía phương Tây sau khi ký kết hợp đồng, ví dụ như trường hợp với Huawei của Trung Quốc, công ty đã từng cung cấp điện thoại thông minh cho Iran.
Tuy nhiên, doanh số bán hàng sang châu Á vẫn tăng. Một trong những chuyên gia hàng đầu về năng lượng toàn cầu Daniel Yergin, tác giả của cuốn sách nổi tiếng “Dầu mỏ, Tiền bạc & Quyền lực”, cho biết:
"Có vẻ như châu Á sẽ trở thành thị trường chính cho dầu Nga trước đây được xuất khẩu sang châu Âu".
Theo dữ liệu từ công ty phân tích dầu Vortexa, dầu thô của Nga đang di chuyển sang châu Á. Trong tháng Ba, xuất khẩu của Nga sang châu Âu đã giảm 280.000 thùng/ngày xuống còn 1,3 triệu. Lượng dầu Nga xuất khẩu sang châu Á tăng thêm 220.000 thùng/ngày.
Năm 2021, châu Á chỉ mua 5% lượng dầu thô nhập khẩu từ Nga. Khách hàng chính là Trung Quốc: 1,6 triệu thùng/ngày. Để so sánh, Ấn Độ - 43 nghìn thùng/ngày. Các nhà nhập khẩu lớn khác là Hàn Quốc và Nhật Bản. Trong thực tế mới, các con số này có thể tăng đáng kể.
Từ Trung Đông đến Viễn Đông
Trong khi đó, giá dầu thô tăng thêm khoảng 80% so với một năm trước. Các thương nhân cho biết, giá giao ngay (spot price) có thể bứt phá hơn nữa khi nhu cầu tăng cao trong bối cảnh nguồn cung khan hiếm. Ví dụ, Ả Rập Xê Út sẽ tăng giá vào tháng Năm. Saudi Aramco, công ty dầu khí quốc gia của Vương quốc Saudi Arabia, đã quyết định tăng chi phí cung cấp dầu Arab Light đối với khu vực Châu Á từ 4,40 đến 9,35 USD mỗi thùng. Các quốc gia Ả Rập đang có thời cơ thuận lợi: các nước phương Tây hầu như không còn đủ năng lượng dự trữ buộc phải hướng tới Trung Đông trong “cơn khát dầu”.
Nhưng, Saudi Arabia và UAE đã từ chối điện đàm với Joe Biden về vấn đề giảm giá dầu. Đối với các nước Trung Đông, châu Á vẫn là thị trường xuất khẩu hàng đầu. Ví dụ, Qatar, mà Đức tính đến nguồn cung cấp khí đốt tự nhiên hóa lỏng từ quốc gia này, không tìm cách xích lại gần EU. Phát biểu với báo giới bên lề Diễn đàn các nước xuất khẩu khí đốt diễn ra tại thủ đô Doha của Qatar, Bộ trưởng Năng lượng Qatar Saad al-Kaabi nêu rõ:
“Tôi không nghĩ rằng chúng tôi có thể cung cấp hỗ trợ khẩn cấp (cho châu Âu). Nga chiếm 30-40% nguồn cung khí đốt cho châu Âu. Không quốc gia nào có thể thay thế Nga làm được điều này”.
Sau đó, ông giải thích thêm rằng, Qatar sẽ có khả năng cung cấp khối lượng lớn LNG cho Liên minh châu Âu không sớm sau 5 năm nữa.
Bản thân châu Âu cũng thừa nhận rằng, hầu như không thể nhanh chóng tìm được nguồn cung thay thế dầu và khí đốt từ Nga. Ngoại trưởng Áo Alexander Schallenberg thậm chí còn lên tiếng phản đối lệnh cấm nhập khẩu khí đốt từ Nga.
Đồng thời, các quốc gia Nam Á và Đông Á cũng hiểu rõ những rủi ro từ các lệnh trừng phạt thứ cấp. Do đó, các nước châu Á đang cố gắng mua dầu giảm giá mạnh của Nga. Chắc là họ sẽ không từ chối mở rộng các hợp đồng.
“Trong điều kiện hiện tại, việc mua dầu của Nga mà không cần bỏ tất cả trứng vào một giỏ sẽ giúp đa dạng hóa cơ cấu nguồn cung, đây là một điều rất cần thiết, - chuyên gia công nghiệp, Tiến sĩ Kinh tế Leonid Khazanov cho biết. - Việc cấm nhập khẩu dầu Nga sẽ chỉ gây ra sự thiếu hụt trên thị trường toàn cầu và làm tăng giá, điều mà người tiêu dùng châu Á không cần đến".
Ông Leonid Khazanov nhắc nhở rằng, Ấn Độ và Trung Quốc đang mua kali clorua từ công ty Belaruskali, mà Belarus đang bị trừng phạt, có nghĩa là họ có thể làm điều tương tự với dầu thô. Ngoài ra, vị trí địa lý cũng đóng vai trò quan trọng, các giao dịch có thể bị ảnh hưởng bởi dịch vụ hậu cần hiện đang cực kỳ phức tạp ở châu Âu.
Nhà phân tích lưu ý, tình hình với khí đốt còn phức tạp hơn nữa: giá giao ngay đã từ lâu lên mức cực cao trên khắp thế giới, đặc biệt là đối với LNG. Các công ty châu Á quan tâm đến việc nhập khẩu nhiên liệu qua đường ống từ Nga, mà sau đó họ có thể bán lại cho thị trường châu Âu. Do đó, dòng khí đốt chảy từ Siberia đến châu Á khó có thể suy yếu.