Trụ sở mới Đại sứ quán Mỹ có thuộc loại công trình bí mật Nhà nước?

Trước đó, Đại sứ quán Mỹ từng khẳng định, công trình trụ sở mới với số tiền đầu tư kỷ lục 1,2 tỷ USD là biểu trưng cho dấu mốc quan trọng trong quan hệ ngoại giao giữa Hoa Kỳ và Việt Nam.

Mới đây, Bộ Xây dựng vừa có công văn 1243/BXD-HĐXD gửi UBND TP. Hà Nội về việc hướng dẫn các thủ tục đầu tư xây dựng trụ sở mới Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội trên ô đất D30, khu đô thị mới Cầu Giấy, quận Cầu Giấy, Hà Nội.

Trong văn bản trên, Bộ đề nghị UBND TP. Hà Nội làm rõ dự án này có tính đặc thù không, theo đó có cần xác định công trình Đại sứ quán Mỹ có phải thuộc loại công trình bí mật Nhà nước hay không.

Bộ cũng đề nghị UBND TP. Hà Nội nghiên cứu các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên có quy định khác với Luật Xây dựng hay không. Nếu công trình trên không thuộc loại công trình bí mật Nhà nước, không có các điều ước quốc tế khác với Luật Xây dựng thì việc triển khai thực hiện theo quy định của Luật Xây dựng.

Theo quy định tại Khoản 1 Điều 89 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xây dựng (Luật số 62/2020/QH14) thì "Công trình xây dựng phải có giấy phép xây dựng do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp cho chủ đầu tư theo quy định của Luật này, trừ các trường hợp quy định tại Khoản 2 Điều này".

Theo nội dung văn bản số 238/UBND-ĐT, công trình thuộc dự án Trụ sở mới Đại sứ quán mỹ tại Hà Nội không thuộc đối tượng miễn giấy phép xây dựng theo quy định tại khoản 2 Điều 89 Luật Xây dựng, trừ khi được xác định là công trình bí mật Nhà nước, theo quy định tại khoản 1 Điều 129 Luật Xây dựng năm 2014 và Khoản 1 Điều 57 Nghị định số 15/2021/NĐ-CP ngày 3/3/2021 của Chính phủ.

Bộ Xây dựng khuyến nghị, để có đủ cơ sở xác định công trình bí mật Nhà nước, UBND TP. Hà Nội cần liên hệ với Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng và Bộ Công an theo quy định tại khoản 2 và khoản 5 Điều 9 Luật Bảo vệ bí mật nhà nước năm 2018 để được hướng dẫn cụ thể.

Bên cạnh đó, theo quy định tại Điều 2 Luật số 62/2020/QH14 thì "Trường hợp điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy định khác với quy định của Luật này thì áp dụng quy định của điều ước quốc tế đó".

Từ những vấn đề đã nêu trên, Bộ Xây dựng đề nghị UBND TP. Hà Nội căn cứ hồ sơ pháp lý của dự án để thực hiện theo đúng quy định của pháp luật về đầu tư, xây dựng và điều ước quốc tế giữa Chính phủ Việt Nam và Hoa Kỳ (nếu có).

Trường hợp xác định đây là công trình bí mật nhà nước, đề nghị chủ đầu tư thực hiện theo quy định tại khoản 2 Điều 129 Luật Xây dựng năm 2014 và Khoản 2, Khoản 3 Điều 57 Nghị định số 15/2021/NĐ-CP.

Trường hợp còn lại, chủ đầu tư thực hiện theo quy định của Luật Xây dựng và Nghị định số 15/2021/NĐ-CP, dựa trên nguồn vốn, quy mô dự án, cấp công trình.

Theo thông cáo hồi tháng 8/2021 của Đại sứ quán Mỹ tại Việt Nam, Hoa Kỳ và Việt Nam đã đạt thỏa thuận về địa điểm hiện tại cho trụ sở mới của Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội vào năm 2019. Đầu năm 2021, UBND TP. Hà Nội chấp thuận cho Mỹ thuê địa điểm và ban hành Quyết định Cho thuê đất.

Cụ thể, Đại sứ quán Mỹ mới tại Hà Nội sẽ nằm ở ô đất D30, đường Phạm Văn Bạch, Cầu Giấy (Hà Nội). Khu đất này có diện tích 3,2 ha, tọa lạc tại một khu vực thương mại và dân cư đang phát triển, nằm gần các trường đại học uy tín như Đại học Quốc gia Hà Nội. Đây cũng sẽ là "mái nhà mới" của khu phức hợp Đại sứ quán Mỹ.

Ô đất dự kiến xây dựng Đại sứ quán Mỹ mới có 4 mặt tiền. Trong đó, một mặt giáp với đường Phạm Văn Bạch, đối diện với trụ sở Viện Huyết học truyền máu T.Ư và Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao; một mặt giáp với Công viên Cầu Giấy, chỉ cách một con đường. Hai mặt còn lại có đường lớn được thảm nhựa, có vỉa hè trồng cây.

Tòa nhà lấy cảm hứng thiết kế từ Vịnh Hạ Long, thể hiện tinh thần hướng về tương lai, năng động, thích ứng và minh bạch trong chính sách ngoại giao của Mỹ.

Thiết kế cảnh quan của Khu phức hợp Đại sứ quán Mỹ lấy cảm hứng từ truyền thống nông nghiệp trồng trọt và sản xuất lúa gạo, như địa hình của đồng bằng sông Mekong và đồng bằng sông Hồng. Khu phức hợp cũng có sự kết nối với lịch sử vốn có của khu vực mà nó tọa lạc, nơi trước đây từng một cánh đồng lúa vào đầu những năm 2000. Công trình đảm bảo tính bền vững môi trường và khả năng thích ứng với khí hậu.

Quy mô xây dựng trụ sở mới của Đại sứ quán Mỹ tại Việt Nam ước tính 39.000 m2, với tổng trị giá 1,2 tỷ USD. Đơn vị chịu trách nhiệm về kiến trúc là Tập đoàn EYP Architecture & Engineering, có trụ sở tại Washington, D.C. Ngoài ra, một đội ngũ các chuyên gia đa dạng sẽ tham gia cung cấp những giải pháp thiết kế và kỹ thuật tiên tiến nhất cho công trình.

Theo đại diện Đại sứ quán Mỹ, công trình trụ sở mới là biểu trưng cho dấu mốc quan trọng trong quan hệ ngoại giao giữa Hoa Kỳ và Việt Nam.