Tiếp tục chương trình phiên họp thứ 11, sáng 13/5, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét việc dự kiến phương án phân bổ vốn ngân sách trung ương giai đoạn 2021-2025 và năm 2022 cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia.
Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội phương án phân bổ vốn đầu tư phát triển nguồn ngân sách trung ương giai đoạn 2021-2025 thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia:
Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030
Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025
Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo và an sinh xã hội bền vững giai đoạn 2021-2025
Trong đó, phân bổ 95.000 tỷ đồng vốn đầu tư phát triển, bao gồm 3.038,139 tỷ đồng cho các bộ, cơ quan trung ương và 91.961,816 tỷ đồng cho các địa phương.
Quá chậm so với thời gian quy định
Kế hoạch vốn ngân sách trung ương năm 2022 (đã bao gồm cả kế hoạch năm 2021 chuyển nguồn sang năm 2022) thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia đã được Quốc hội quyết nghị thông qua là 34.049 tỷ đồng.
Trên cơ sở đó, năm 2022, Chính phủ dự kiến phân bổ 33.384 tỷ đồng cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương để thực hiện 3 chương trình này. Đối với 600 tỷ đồng thực hiện các chương trình chuyên đề sẽ được phân bổ, giao kế hoạch sau khi cấp có thẩm quyền phê duyệt các chương trình này.
Trình bày báo cáo thẩm tra Tờ trình của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường cho biết, việc Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét phân bổ vốn trung hạn giai đoạn 2021-2025 và xem xét, quyết định phương án phân bổ vốn kế hoạch ngân sách trung ương năm 2022 cho 3 Chương trình mục tiêu quốc gia là đúng thẩm quyền theo quy định tại các Nghị quyết của Quốc hội.
Các Nghị quyết của Quốc hội yêu cầu Chính phủ khẩn trương hoàn thiện thủ tục đầu tư, giao Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước ngày 1/3/2022. Tuy nhiên, đến ngày 19/4/2022, Chính phủ mới có Tờ trình là quá chậm so với thời gian quy định.
Giải pháp tránh lãng phí cần được đưa ra
Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho rằng sự chậm trễ này làm ảnh hưởng đến việc thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra của các Chương trình mục tiêu quốc gia, đặc biệt bố trí kế hoạch vốn sau gần 1,5 năm chưa được phân bổ cụ thể đến các bộ, ngành, địa phương gây lãng phí nguồn lực của quốc gia.
Chính phủ cần báo cáo làm rõ nguyên nhân và trách nhiệm của các bộ, ngành trong việc chậm triển khai các Nghị quyết của Quốc hội.
Thảo luận về vấn đề trên, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm cơ bản thống nhất với nguyên tắc phân bổ vốn giai đoạn 2021-2025 và năm 2022, đồng thời đề nghị, Chính phủ tuân thủ các quy định của Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách nhà nước và các nghị quyết của Quốc hội trong phân bổ vốn.
“Bảo đảm phân bổ vốn có trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào các địa bàn khó khăn, giải quyết những vấn đề bức xúc, vướng mắc; bố trí nguồn lực bảo đảm đồng bộ, tránh chồng chéo, trùng lặp, phân tán, dàn trải, lãng phí...”, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội nói.
Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhận định, sau gần một năm rưỡi, nguồn vốn 3 chương trình mục tiêu quốc gia chưa được phân bổ cụ thể đến các bộ, ngành, địa phương đã gây lãng phí nguồn lực.
“Chậm ở đâu, bộ, ngành, địa phương nào. Không thể nói chung chung, mà phải có địa chỉ cụ thể”, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội nêu rõ.
Vị này cũng cho rằng, cần tập trung đầu tư cho những nơi thực sự khó khăn, cần thiết. Đồng chí Trần Thanh Mẫn cũng đề nghị, Chính phủ, các bộ, ngành rà soát các văn bản quy phạm pháp luật để chỉnh sửa cho phù hợp; đồng thời, cần có kế hoạch, lộ trình cụ thể nhằm thúc đẩy các dự án.
Lựa chọn chuyên đề giám sát tối cao
Cho ý kiến chỉ đạo, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thống nhất trình Quốc hội tại kỳ họp thứ ba quyết định lựa chọn chuyên đề giám sát tối cao năm 2023 có nội dung về tổ chức triển khai 3 chương trình mục tiêu quốc gia.
"Giám sát để có đổi mới, cải tiến, không chỉ hậu kiểm mà giám sát ngay trong quá trình tổ chức triển khai, như giám sát về quy hoạch vừa qua thì mới có tác dụng trực tiếp, tháo gỡ vướng mắc, khó khăn. Đề nghị các bộ, ngành, các cấp quán triệt ý thức trách nhiệm của mình đối với 3 Chương trình mục tiêu quốc gia có ý nghĩa đặc biệt quan trọng này" - Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Chủ tịch Quốc hội lưu ý công việc giờ đã chậm thì phải làm nhanh, song "nhanh nhưng phải đúng" về mục tiêu, nguyên tắc, tiêu chí, tiêu chuẩn mà các Nghị quyết của Quốc hội đặt ra.
Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ thống nhất về các nguyên tắc, chưa biểu quyết về nghị quyết vì có nhiều vấn đề chưa rõ và đề nghị Chính phủ tiếp thu toàn bộ ý kiến để hoàn thiện phương án phân bổ vốn.