Ai Cập đã mơ ước xây dựng một nhà máy điện hạt nhân trong gần 60 năm, nhưng đối với "Rosatom" đây cũng là dự án đặc biệt - không chỉ là đơn đặt hàng lớn nhất, mà còn là nhà máy điện hạt nhân thí điểm trong danh mục đầu tư của tập đoàn nhà nước trên lục địa châu Phi.
Nhà máy điện hạt nhân "El-Dabaa" sẽ nằm trong vùng Matruh trên bờ biển Địa Trung Hải, cách thủ đô Cairo của Ai Cập 350 km. Nhà máy sẽ bao gồm 4 tổ máy điện với các nhà máy lò phản ứng VVER-1200 của Nga thuộc thế hệ 3+ đáp ứng các yêu cầu an toàn và hiệu quả quốc tế cao nhất. Tổng công suất điện lắp đặt của nhà máy điện hạt nhân sẽ là gần 4,8 GW.
Ai Cập coi dự án nhà máy điện hạt nhân "El-Dabaa" là một phần quan trọng trong chiến lược phát triển bền vững quốc gia. Trước hết, ở đây đang nói về việc nâng cao độ tin cậy của hệ thống cung cấp năng lượng quốc nội và đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về điện của nền kinh tế và công nghiệp Ai Cập.
Ngoài ra, nhà máy điện hạt nhân sẽ giúp Cairo bảo tồn và sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên hydrocacbon có giá trị - dầu và khí đốt. Các lợi ích khác đối với Ai Cập từ việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân bao gồm sự phát triển của các công nghệ hiện đại và khuyến khích nghiên cứu và phát triển, mở rộng cơ hội việc làm cho công dân nước này. Theo kế hoạch, hàng chục công ty Ai Cập sẽ tham gia vào quá trình xây dựng.
Lịch sử xây dựng nhà máy điện hạt nhân ở Ai Cập
Năm 2015, Moskva và Cairo đã ký một thỏa thuận liên chính phủ về hợp tác xây dựng dự án của Nga và vận hành nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Ai Cập "El-Dabaa", và một thỏa thuận liên chính phủ về các điều khoản vay của Nga trị giá 25 tỷ USD. Và vào tháng 12 năm 2017, tại thủ đô Ai Cập, trước sự chứng kiến của Tổng thống Nga Vladimir Putin và tổng thống Ai Cập Abdel Fattah al-Sisi, đã ký kết biên bản về việc hợp đồng thương mại xây dựng nhà máy điện hạt nhân bắt đầu có hiệu lực. Trước đó, "Rosatom" chưa từng xây dựng nhà máy điện hạt nhân ở châu Phi.
Theo các hợp đồng, "Rosatom" sẽ không chỉ xây dựng một nhà máy điện hạt nhân, mà còn đảm bảo cung cấp nhiên liệu hạt nhân của Nga cho toàn bộ vòng đời của nhà máy điện hạt nhân. "Rosatom" cũng sẽ tiến hành đào tạo nhân sự và cung cấp hỗ trợ cho đối tác Ai Cập trong việc vận hành và bảo trì nhà máy điện hạt nhân "El-Dabaa" trong 10 năm đầu hoạt động của nhà máy. Trong phạm vi của thỏa thuận khác, phía Nga sẽ xây dựng một cơ sở lưu trữ đặc biệt và cung cấp các thùng chứa để lưu trữ nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng.
Tổng giám đốc "Rosatom" Alexei Likhachev khi đó gọi các hợp đồng cho nhà máy điện hạt nhân "El-Dabaa" là một thỏa thuận kỷ lục trong lịch sử ngành công nghiệp hạt nhân toàn cầu. Tổng giá trị của tất cả các hợp đồng lên tới hàng chục tỷ USD - đây cũng là thỏa thuận xuất khẩu không phải nguyên liệu thô lớn nhất trong lịch sử của Nga, Likhachev nhấn mạnh.
Tất cả diễn ra theo đúng kế hoạch
Đại sứ Nga tại Cairo Georgy Borisenko nói với RIA Novosti vào cuối tháng Ba rằng lịch trình của dự án nhà máy điện hạt nhân "El-Dabaa" không thay đổi và được tuân thủ nghiêm ngặt, bất chấp các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Moskva.
Cuối tháng 6 năm nay, Cơ quan quản lý hạt nhân và phóng xạ Ai Cập (ENRRA) đã cấp giấy phép cho "Rosatom" để xây dựng tổ máy điện đầu tiên của nhà máy điện hạt nhân "El-Dabaa". Và vào đầu mùa hè, tại địa điểm sản xuất ở St.Petersburg, nơi thiết bị đang được chế tạo theo đơn đặt hàng của "Rosatom", việc sản xuất phôi trống cho lò phản ứng của tổ máy điện số 1 đã bắt đầu.
Đồng thời, việc đào tạo nhân sự tương lai của nhà máy điện hạt nhân "El-Dabaa" đang được tiến hành tại Nga. Các chương trình giáo dục liên quan hiện đang có tại Đại học Tổng hợp Nghiên cứu Hạt nhân Quốc gia MEPhI, Đại học Bách khoa Tomsk (TPU), Đại học quốc gia Ural, Đại học Bách khoa St.Petersburg và các trường khác.
Một số trường đại học của Nga đào tạo chuyên gia trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân với sự hợp tác của các tổ chức giáo dục Ai Cập. Ví dụ, TPU có chương trình cấp bằng kép "Nhà máy hạt nhân: Thiết kế, Vận hành và Kỹ thuật" hợp tác với Đại học tổng hợp Ai Cập-Nga (ERU). Trong 3 năm đầu tiên, sinh viên học tại nước sở tại, sau đó họ đến Nga để củng cố kiến thức về thực tế, vì tại trường đại học Tomsk có một lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu, nơi họ thực hiện nghiên cứu. Sinh viên tốt nghiệp nhận bằng tốt nghiệp của hai trường đại học - TPU và ERU.
Hàng trăm chuyên gia từ nhà máy điện hạt nhân "El-Dabaa" đang được đào tạo tại chi nhánh St.Petersburg của Học viện Kỹ thuật "Rosatom". Theo kế hoạch, từ tháng 9 năm 2021 đến tháng 12 năm 2028, tổng công ty nhà nước sẽ đào tạo khoảng 1,7 nghìn người. Đối với họ, các khóa đào tạo và thực tập thực tế được tổ chức tại các tổ hợp mới của nhà máy điện hạt nhân Leningrad.