Tài liệu của Sputnik lý giải câu hỏi - Tại sao các quan thầy bên ngoài lại ra tay xử phạt Kiev.
Tất cả đều đến Vienna
Đại diện Cục nói trên là Evgeny Shevchenko tuyên bố rằng gần như toàn bộ viện trợ nhân đạo ở vùng Zaporozhye đã bị đánh cắp. Chuyện ở đây nói về 22 container hàng biển, 389 toa tàu đường sắt và 220 xe tải. Hàng đánh cắp đã bán ra trong các cửa hàng địa phương với mức giá đội lên cao, tăng đến 300%.
Các nghi phạm toàn «tai to mặt lớn»: người đứng đầu Văn phòng Phủ Tổng thống Ukraina Andrei Ermak, cấp phó của ông ta là Kirill Tymoshenko, Chủ tịch đảng «Đầy tớ của nhân dân» trong Verkhovnaya Rada David Arakhamia và cánh hẩu của ông ta là Vemir Davityan. Theo giả thiết của NABU, những nhân vật này đã vạch ra kế hoạch tội phạm, còn đảm trách thực thi là người đứng đầu chính quyền quân sự Zaporozhye là Aleksandr Starukh cùng với cấp phó Zlata Nekrasova, Thư ký Hội đồng thành phố Anatoly Kurtev và nghị sĩ địa phương Viktor Shcherbina.
Shevchenko nhấn mạnh rằng gia đình Timoshenko, Davityan và Nekrasova đang ở Vienna. Đồng thời, một tháng trước khi xảy ra vụ bê bối, Nekrasova đã nhận được Huân chương Quận chúa Olga do Tổng thống Vladimir Zelensky tận tay trao tặng, là phần thưởng biểu dương những phụ nữ có đóng góp xuất sắc cho Ukraina. Hồi tháng 5, cũng Huân chương này được trao cho Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi.
Kirill Timoshenko lập tức gọi Shevchenko là loại «chấy rận Ukraina» và bác bỏ mọi cáo buộc. Theo lời ông ta, đó chỉ là một «mớ hổ lốn ngu ngốc». Đại diện của NABU cũng chẳng kém, hứa sẽ cho «tên sát nhân Tymoshenko này mục xác trong tù». Nghị sĩ từ đảng «Đầy tớ của nhân dân» Daria Volodina thì nhắc rằng bà ta đã giao 4 toa xe hàng viện trợ nhân đạo cho người cùng đảng ở Zaporozhye để phân phát cho những người đang cần. Tuy nhiên, chính quyền địa phương tuyên bố là họ «cũng cần». Volodina đã giữ gần như toàn bộ lô hàng, nhưng dù sao vẫn thất thoát, ví dụ mất hết các máy thở.
Các sĩ quan an ninh Ukraina đã tiến hành hơn 20 cuộc lục soát trong văn phòng chính quyền Zaporozhye, tư gia của các nghi phạm và nhà kho. Đã tìm thấy súng ống không có đăng ký và lượng lớn tiền mặt.
Cơn giận dữ của phương Tây
Vụ trộm cắp ở Ukraina không khiến ai ngạc nhiên. Ai cũng biết rằng việc hạch toán viện trợ nhân đạo chỉ tương đối và hình thức, vì vậy hàng thường chỉ nằm trên kệ của các cửa hiệu và ngoài chợ. Về các mục tiêu mua sắm cho quân đội cũng vậy. Trong các vụ án tham nhũng hầu như có điều cấm kỵ bất thành văn là điều tra bọn cướp gắn với các quan chức hàng đầu. Người ta cho rằng như vậy có thể làm suy yếu niềm tin của người dân Ukraina vào chính Nhà nước của họ.
Dù sao chăng nữa, phía công lực đã có khiếu kiện chê trách với chính quyền không chỉ ở Zaporozhye, mà còn ở các vùng Odessa và Dnepropetrovsk. Đây là đòn tấn công quy mô lớn đầu tiên nhằm vào các quan chức tham nhũng trong năm 2022. Mà trước đó, NABU đã không dám chỉ trích các Thống đốc và vị lãnh đạo Văn phòng Phủ Tổng thống.
Như vậy, Liên minh châu Âu và Hoa Kỳ cho Kiev hiểu rằng họ sẽ không chấp nhận hành vi trộm cắp, - như truyền thông địa phương viết. Điều này đặc biệt liên quan với viện trợ nhân đạo, bởi các cử tri và người đóng thuế ở phương Tây không muốn để cái giá của sự hy sinh phúc lợi bản thân để ủng hộ cư dân Ukraina lại trở nên vô ích. Thêm nữa, các đối tác nước ngoài của Zelensky có thể không thích gì việc ông ta đang cố gắng thâu tóm mọi quyền lực vào tay mình.
Làn sóng tiêu cực từ các đồng minh không hài lòng về chế độ Kiev đã gia tăng kể từ giữa mùa hè. Cụ thể, một trong những nhà vận động hành lang cuả Ukraina nổi tiếng nhất tại Hoa Kỳ, nghị sĩ Hạ viện Victoria Spartz, trong bức thư ngỏ gửi Tổng thống Joe Biden đã chỉ ra rằng Ermak phân phát viện trợ nước ngoài không đúng mục đích ấn định. Và bà này nghi ngờ Ermak «làm việc cho Matxcơva». Còn quan chức đứng đầu văn phòng Tổng thống Ukraina được truyền cảm hứng bởi sự nhiệt tình ủng hộ Ukraina của phương Tây khi đó đã dấy lên chiến dịch truyền thông nhằm hạ uy tín của người phụ nữ Mỹ, cáo buộc bà ta là «con tin của câu chuyện Nga». Và vị lãnh đạo lực lượng phòng thủ lãnh thổ của Dnipro là Igor Korban, từng nói với Spartz về tình trạng tham nhũng trong văn phòng Tổng thống, thì bị tước hộ chiếu Ukraina. Nhưng hóa ra, đây mới chỉ là khởi đầu.
Trở lại hàng ngũ
NABU thành lập vào năm 2015 với sự tham gia trực tiếp của EU và Hoa Kỳ. Đây là cơ quan độc lập của chính quyền hành pháp, có chức năng cảnh báo và phanh phui các tội phạm tham nhũng. Các chuyên gia mà Sputnik phỏng vấn đều cho rằng nếu lúc đầu các đại diện phương Tây vẫn hy vọng giúp đỡ Ukraina, thì sau đó họ đã nhận ra rằng tình trạng thối nát của quốc gia này không thể thay đổi. Kết quả là NABU đã thực sự biến thành một cơ cấu công lực để trấn áp các doanh nhân và chính trị gia tự đắc.
«Suốt một thời gian dài, các đồng minh của Kiev đã không phản ứng gì trước tình trạng đánh cắp viện trợ nhân đạo, dù họ đã thu thập không ít tư liệu bẩn thỉu về các nhân vật quan trọng của chính giới Ukraina. Dễ thấy là bây giờ Hoa Kỳ quyết định rằng Ermak đang vượt ra ngoài vòng kiểm soát và bắt đầu trò chơi chính trị riêng của ông ta. Bất kỳ hoạt tính nào kiểu như vậy đều bị Washington coi là mối đe dọa tiềm tàng cần phải loại bỏ», - chuyên gia Vladimir Zharikhin, Phó Viện trưởng Viện Các nước SNG nhận xét.
Quan điểm tương tự được sự chia sẻ của nhà khoa học chính trị Alexandr Dudchak.
«Dù Ermak có ảnh hưởng đến đâu chăng nữa, đất nước của ông ta vẫn nằm dưới sự kiểm soát điều khiển của bên ngoài. Ngoài ra, vị thế của Zelensky bây giờ cũng rất dễ bị tổn thương. Một mặt, gia tăng sự chán ghét của cư dân đã mệt mỏi vì hoạt động chiến sự, mặt khác, mọi thứ trên trận tuyến hoàn toàn không giống như cách mà Kiev đã hứa với phương Tây», - chuyên gia lưu ý.
Trong bối cảnh này, đảng «Đầy tớ của nhân dân» nêu đề xuất sửa đổi luật để cách chức người đứng đầu NABU do vi phạm hành chính gắn với tham nhũng, thậm chí chỉ vì một món quà tượng trưng từ thuộc cấp. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng dù chính quyền Ukraina có ngoan cố đến đâu cũng không thể chống lại được những nhà quản lý, do đó, Ermak hoặc sẽ mất chức, hoặc chỉ có thể nói «Xin vâng!» và «Sẽ thực hiện!».