Trong thời gian tới, Việt Nam sẽ cần phải giải quyết nhiều vấn đề còn tồn đọng như chính sách, thủ tục đầu tư, khả năng cung ứng,… để có thể phát huy tối đa tiềm lực, lợi thế sẵn có, đưa đất nước trở thành nhà sản xuất chip hàng đầu.
Sức hút của Việt Nam
Vừa qua, hãng sản xuất chip Synopsys đến từ Mỹ đã ký biên bản ghi nhớ với Khu công nghệ cao TP.HCM về việc hỗ trợ đào tạo nhân lực thiết kế vi mạch tại Việt Nam, cũng như hỗ trợ phát triển trung tâm thiết kế chip.
Synopsys là “ông lớn” trên thị trường toàn cầu về tự động hóa thiết kế điện tử, chuyên sâu trong lĩnh vực phần mềm thiết kế chip. Tại Việt Nam, Synopsys hiện sở hữu trung tâm thiết kế đặt tại TP.HCM và Đà Nẵng.
Ông Adrian Ng Siong Teck, Giám đốc kinh doanh Synopsys tại Việt Nam, cho biết Việt Nam là một điểm đến đầu tư hấp dẫn. Synopsys đã trao tặng cho Khu công nghệ cao TP.HCM tổng số 30 bằng sáng chế liên quan đến thiết kế chip, ước tính có trị giá lên đến 20 triệu USD.
“Dựa vào đây, các kỹ sư Việt Nam hoàn toàn có thể thiết kế chip ứng dụng cho tủ lạnh, máy điều hòa và tham gia vào các chuỗi giá trị cao hơn”, - ông Adrian Ng Siong Teck khẳng định.
Những năm gần đây, Việt Nam đã thu hút khá nhiều nhà đầu tư lớn trong lĩnh vực chip. Vừa qua, tại cuộc gặp với Thủ tướng Phạm Minh Chính, Tổng giám đốc Tập đoàn Samsung Roh Tae-Moon cũng cho biết hãng đang chuẩn bị sản xuất thử lưới bóng chip bán dẫn và dự kiến sản xuất đại trà sản phẩm này tại nhà máy ở Thái Nguyên, bắt đầu từ tháng 7/2023.
Samsung cũng sẽ khánh thành trung tâm nghiên cứu và phát triển tại Hà Nội vào cuối năm 2022. Trung tâm sẽ phục vụ không chỉ cho Việt Nam mà còn cho cả khu vực Đông Nam Á.
Samsung dự định giúp bồi dưỡng, nâng cao năng lực cạnh tranh cho 50 doanh nghiệp Việt Nam qua mô hình nhà máy thông minh. Tập đoàn này cũng sẽ đẩy mạnh hợp tác với các trường đại học, cơ sở nghiên cứu của Việt Nam.
Ngoài Samsung, các ông lớn khác như Intel, Renesas… cũng đang có kế hoạch mở các trung tâm nghiên cứu, phát triển sản phẩm và nhà máy sản xuất tại Việt Nam.
Amkor Technology (Hàn Quốc), một trong những nhà sản xuất chip hàng đầu trên thế giới, cho biết sẽ đầu tư 1,6 tỉ USD xây dựng một nhà máy sản xuất, thử nghiệm và lắp ráp chip ở Bắc Ninh, dự kiến hoàn thành vào năm 2035.
Trong khi đó, Intel từ lâu đã chọn Việt Nam để xây dựng trung tâm sản xuất thử nghiệm và lắp ráp chip hiện đại với nhà máy toạ lạc tại Khu công nghệ cao TP.HCM.
Còn đó những khó khăn
Với việc nhiều tập đoàn nước ngoài rót vốn sản xuất chip tại Việt Nam, các chuyên gia kinh tế kỳ vọng Việt Nam có thể nắm bắt cơ hội để học hỏi làm chủ công nghệ sản xuất chip.
GS.TS. Đặng Lương Mô, nhà khoa học vi mạch từng làm việc tại Nhật, cho rằng Việt Nam là thị trường tiềm năng với gần 100 triệu dân, chính trị ổn định và thu nhập đang gia tăng. Việt Nam cũng có nhiều người giỏi, trình độ cao trong lĩnh vực này.
“Việt Nam đã thiết kế chip trong vòng 20 năm qua. Hiện Việt Nam đã có trên 2.000 kỹ sư thiết kế chip và nhiều người trong số họ có kinh nghiệm làm việc hơn 15 năm, đủ năng lực làm việc ở thị trường quốc tế. Vì vậy, Việt Nam cần tận dụng các nguồn lực này để giúp đất nước có năng lực cạnh tranh. Nhật, Hàn Quốc… đã từng tận dụng sức mạnh của lĩnh vực chip để phát triển giàu mạnh”, - GS.TS. Đặng Lương Mô nhấn mạnh.
Trước mắt, Việt Nam cần xây dựng cụ thể chiến lược và hỗ trợ tối đa để các tập đoàn bán dẫn lớn đầu tư xây dựng, mở rộng các trung tâm nghiên cứu và thiết kế tại Việt Nam. Cùng với đó, thúc đẩy đào tạo nhân tài chất lượng cao trong lĩnh vực bán dẫn.
Việt Nam cũng cần giải quyết nhanh chóng những vướng mắc, tồn đọng trong thủ tục hành chính, hoàn thiện hơn khung pháp lý về đầu tư.
Tại diễn đàn về đầu tư tổ chức ngày 15/9 mới đây, nhiều nhà đầu tư cho rằng các dự án đầu tư nước ngoài vẫn còn gặp khó khăn với những quy định và thủ tục tại Việt Nam.
Bà Mary Tarnowka, Giám đốc điều hành Hiệp hội Thương mại Mỹ tại Việt Nam (AmCham Vietnam), cho biết môi trường pháp lý công bằng, minh bạch, có thể dự đoán được là những nhân tố làm nên một môi trường đầu tư thuận lợi.
Làm được điều này, Việt Nam không chỉ có thể thu hút các nhà đầu tư mới mà còn duy trì và tăng đầu tư của các dự án đang hiện hữu.
Trên thực tế, nhiều nhà đầu tư đã gặp khó khăn do những thay đổi trong quy định của pháp luật thời gian qua.
Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Singapore tại Việt Nam thì gợi ý, Chính phủ nên xem xét mở rộng đầu tư vào sản xuất chip bằng cách phát triển các ưu đãi đầu tư đặc biệt cho sản xuất chip như hỗ trợ về vốn...
Theo ông, các chính sách này có thể tác động đáng kể đến việc đầu tư vào lĩnh vực sản xuất chip của Việt Nam, thu hút nhiều nhà đầu tư nước ngoài mới, mang lại lợi nhuận đầu tư và các lợi ích khác.
Một vấn đề nữa mà các nhà đầu tư nước ngoài quan tâm là khả năng cung ứng của ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam. Trong tương lai, Việt Nam cần tăng cường phát triển công nghiệp hỗ trợ, nâng cao tỉ lệ nội địa hóa.
Liên quan đến vấn đề này, TS. Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC) nhận định, nhiều nhà đầu tư nước ngoài đã chọn Việt Nam là quê hương thứ hai và gắn bó lâu dài.
Tuy nhiên, các doanh nghiệp Việt Nam lại gặp khó khăn khi tham gia vào các chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp FDI khi không cung ứng được các nguyên liệu, vật tư, phụ tùng cần thiết.
Các doanh nghiệp FDI cũng nhận thấy sự khó khăn để có thể tìm được các nhà cung ứng ở Việt Nam. Các nhà cung ứng của Việt Nam hiện chưa đáp ứng được những tiêu chuẩn và công nghệ cần thiết để trở thành nhà cung ứng cho họ. Chính vì thế, phần lớn các nguyên liệu, vật tư vẫn phải nhập từ nước ngoài.
“Chúng ta chưa thực sự có được một cuộc “kết hôn” giữa các doanh nghiệp trong nước với các nhà đầu tư nước ngoài để cùng nhau tiến sâu vào các chuỗi cung ứng toàn cầu. Việt Nam cần một giai đoạn mới của sự hợp tác đầu tư, hướng tới công đoạn cao hơn của chuỗi giá trị cung ứng. Điều này phù hợp cả với các doanh nghiệp FDI và của Việt Nam”, - ông Lộc chia sẻ.