Liệu có tương lai cho máy bay chở khách siêu thanh?

Tuy nhiên, trong ngành hàng không quân sự điều này có thể được chấp nhận vì mục đích chính: hoàn thành nhiệm vụ chiến đấu. Nhưng, hàng không dân dụng và hàng không quân sự có những nhiệm vụ khác nhau.

Vào thế kỷ 20, hai mẫu máy bay dân sự siêu thanh đã được tạo ra: Tu-144 của Liên Xô và Concorde của Pháp-Anh. Về mặt kỹ thuật, việc chế tạo hai loại máy bay này là bước đột phá. Nhưng sau đó đã nảy sinh các vấn đề với chúng, cả về kỹ thuật (cả Tu-144 và Concorde đều không tránh được những tai nạn, các phương tiện truyền thông đã viết nhiều về nội dung này) và kinh tế. Cả Tu-144 và Concorde đều không mang lại lợi nhuận.

Máy bay siêu thanh Tu-144

Trong thời gian hãng hàng không Aeroflot sử dụng Tu-144 (1977-1983), những chiếc máy bay này đã thực hiện 102 chuyến bay thương mại, trong đó có 55 chuyến bay chở khách, chuyên chở 3.284 người. Theo những người phi công lão luyện của hàng không dân dụng Liên Xô, mỗi chuyến bay của chiếc Tu-144 theo hành trình Moscow-Alma-Ata, vì một số lý do, là một căng thẳng nghiêm trọng đối với cả phi hành đoàn và dịch vụ hàng không. Và giá vé bay bằng máy bay Tu-144 (98–150 hành khách), ngay cả trong nền kinh tế kế hoạch, đắt hơn đáng kể so với vé bay bằng Il-62M cận âm (138–186 hành khách) trên cùng một hành trình bay. Kết quả là những chiếc Tu-144 đã chấm dứt các chuyến bay chở khách. Tuy nhiên, những phát triển trên Tu-144 đã tạo cơ sở cho việc thiết kế máy bay ném bom chiến lược siêu thanh mang tên lửa Tu-160.

Số phận Concorde chở trung bình 100 hành khách là may mắn hơn. Trong thời gian hoạt động với Air France và British Airways (1976–2003), những chiếc Concorde đã chở hơn 3 triệu người. Giá vé bay bằng Concorde rất đắt (vào những năm 1980, vé máy bay khứ hồi London (Paris) - New York có giá gần 11.000 USD, tức là gần 30.000 USD ngày nay), đây là "máy bay dành cho giới thượng lưu", tuy nhiên, nó hầu như không mang lại lợi nhuận. Toàn bộ các máy bay Concorde đều bị ngừng hoạt động từ năm 2003.

Máy bay siêu thanh Concorde G-BOAC của British Airways

CC BY-SA 3.0 / Eduard Marmet / British Airways Concorde G-BOAC 03

Xin lưu ý rằng, sau khi cân nhắc tất cả những ưu và nhược điểm, người Mỹ đã quyết định ngừng chương trình phát triển máy bay chở khách siêu thanh Boeing 2707.

Tuy nhiên, ý tưởng tạo ra máy bay chở khách siêu âm dựa trên các công nghệ của thế kỷ 21 vẫn kích thích sự sáng tạo cho các chuyên gia hàng không trên khắp thế giới. Gần đây, một trong những trung tâm khoa học hàng không hàng đầu của Nga - Viện Khí động học Trung ương (TsAGI là một phần của Viện nghiên cứu hàng không Trung ương mang tên Zhukovsky) đã tổ chức cuộc họp báo. Trả lời câu hỏi về tương lai của máy bay siêu thanh trong hàng không dân dụng, bao gồm cả chương trình máy bay dân dụng siêu thanh của Nga, Giám đốc Khoa học TsAGI, Viện sĩ Viện Hàn lâm Khoa học Nga Sergey Chernyshev lưu ý rằng, khoảng 10 năm trước, những hợp đồng nhà nước đầu tiên trong lĩnh vực này đã được ký kết. Đây là những hợp đồng về phát triển khái niệm và tạo ra hoặc cập nhật những giải pháp kỹ thuật khoa học còn lại từ thời Tu-144.

"Trong 10 năm qua, chúng tôi đã thu lượm những kinh nghiệm phong phú, có những ý tưởng sáng tạo độc đáo. Các công nghệ phát triển "theo mức độ sẵn sàng", bắt đầu từ nghiên cứu cơ bản đến nguyên mẫu có thể thực hiện chuyến bay trình diễn. Chúng tôi đang thiết kế chế tạo nguyên mẫu đầu tiên. Trong chuyến bay trình diễn, chúng tôi sẽ thử nghiệm năm công nghệ chính dành riêng cho phiên bản cuối cùng của máy bay dân dụng siêu âm. Đây là công nghệ giúp tạo ra tiếng nổ siêu thanh rất thấp, hiệu quả khí động học cao, thiết kế mới độc đáo - sử dụng trí tuệ nhân tạo trong hệ thống điều khiển, công nghệ tầm nhìn kỹ thuật. Và một số giải pháp khác", - Viện sĩ Sergey Chernyshev cho biết.

"Nguyên mẫu thực hiện chuyến bay trình diễn"

Theo ông Chernyshev, nguyên mẫu thực hiện chuyến bay trình diễn sẽ là đỉnh cao của công trình khoa học thuần túy trong lĩnh vực này. Ở giai đoạn tiếp theo, dự án này thậm chí không còn do TsAGI đứng đầu nữa mà do một cơ quan có thẩm quyền cao hơn - Viện Khí động học Trung ương được đặt theo tên của Giáo sư N.E. Zhukovsky hợp nhất 5 viện nghiên cứu của Nga. Hiện có những ứng viên cho các công việc thiết kế và thử nghiệm.

"Dự án máy bay dân dụng siêu thanh là một chương trình đầy tham vọng được nhà nước hỗ trợ. Các chuyên gia sẽ tiếp tục phát triển dự án này bất chấp những khó khăn mà nước Nga đang phải đối mặt. Nga có thể khiến cả thế giới ngạc nhiên với một cỗ máy hoàn toàn mới, độc đáo có một không hai. Hoa Kỳ cũng thực hiện những công việc tương tự, nhưng, vì lý do nào đó tiến độ hiện rất chậm chạp. Và vấn đề chính ở đây thậm chí không phải là tiền, mà là những khó khăn về công nghệ. Nhờ có khối lượng công việc rất lớn đã được thực hiện trước đó, ngành khoa học hàng không của Nga có vốn hiểu biết phong phú hơn nhiều so với các đối thủ của chúng tôi", - Viện sĩ Chernyshev nói.