Fed tăng lãi suất kỷ lục có khiến dòng vốn FDI rời Việt Nam?

Theo các chuyên gia, quyết định tăng lãi suất lần thứ 11 của Fed không gây bất ngờ cho Việt Nam, tất cả đều đã nằm trong dự liệu, tính toán của Chính phủ, NHNN, do đó, nhà điều hành không bị bất ngờ.

Tuy nhiên, việc Fed nâng lãi suất sẽ khiến đồng USD tăng giá, qua đó, có tác động ít nhiều đến một số lĩnh vực và chính sách tỷ giá hối đoái, hoạt động xuất nhập khẩu, mức nợ của Việt Nam.

Với việc nâng thêm 25 điểm cơ bản, Fed đã đưa mức lãi suất tham chiếu tại Mỹ lên 5,25%-5,5%, mức cao nhất kể từ năm 2001. Các quan chức của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ cũng để ngỏ khả năng sẽ tiếp tục tăng thêm lãi suất trong thời gian từ nay đến cuối năm.

Lý giải về quyết định nâng lãi suất, Chủ tịch Fed Jerome Powell lưu ý, nền kinh tế Mỹ vẫn tăng trưởng chậm lại trong khi thị trường lao động suy yếu, thất nghiệp tăng, tuy nhiên, tình trạng lạm phát đã tiến gần mục tiêu 2%.

Chủ tịch Powell lưu ý, các quyết định tiếp theo sẽ được đưa ra tại từng cuộc họp tùy vào tình huống cụ thể. Các quan chức chỉ có thể cung cấp thông tin rất hạn chế về những bước tới đây Mỹ có thể làm với chính sách tiền tệ của mình trong cuộc chiến kìm cương lạm phát.

Đánh giá về động thái tăng lãi suất lần thứ 11 này của Fed, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, Giảng viên cao cấp Học viện Tài chính cho rằng, động thái của Fed sẽ có tác động nhất định đến Việt Nam.

Ông Thịnh chỉ rõ, khi đồng USD lên giá, dưới tác động từ việc Fed tăng lãi suất, các doanh nghiệp xuất nhập khẩu của Việt Nam sẽ chịu ảnh hưởng ít nhiều. Bày tỏ quan điểm với báo điện tử VTC News, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cho hay, khi chúng ta giữ ổn định giá trị đồng Việt Nam (VND) so với USD thì xuất khẩu cũng sẽ ổn định hơn, tuy nhiên, điều này lại làm giảm sức cạnh tranh của hàng Việt Nam so với hàng hóa của các đồng tiền khác so với giá trị đồng bạc xanh.

Theo chuyên gia, đây chính là vấn đề mà các doanh nghiệp xuất nhập khẩu phải quan tâm để có biện pháp điều chỉnh như hạ giá bán sản phẩm nhằm tăng sức cạnh tranh với các nguồn hàng khác trên thế giới.

Theo PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, thời gian qua, dưới sự điều hành lãi suất của Fed, đồng USD có lúc lên giá nhưng cũng có lúc mất giá. Việc tăng lãi suất lần này thêm 0,25% sẽ khiến đồng đô la tăng nhưng không đáng kể. Do đó, việc Fed tăng lãi suất có ảnh hưởng đến Việt Nam nhưng không lớn.

Cùng với đó, việc Fed tăng lãi suất cả về biên độ lẫn thời điểm đều nằm trong dự trù của Ngân hàng Nhà nước, vậy nên, Việt Nam không quá bị động trong việc ứng phó.

Đồng quan điểm, theo TS. Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh, việc Fed tăng lãi suất ảnh hưởng tới Việt Nam không đáng kể.

Thứ nhất, theo chuyên gia, là dòng kiều hối đổ vào Việt Nam không ngừng tăng trong những năm qua. Theo số liệu chính thức từ NHNN, kiều hối về Việt Nam mỗi năm đều đạt trên 10 tỷ USD, như năm 2021 là 12,5 tỷ USD.

Nếu theo ước tính của Ngân hàng Thế giới (WB) và Tổ chức hợp tác quốc tế về người di cư, trung bình 3 năm gần đây, Việt Nam nhận tới 17-18 tỷ USD kiều hối mỗi năm.

Trước đó, NHNN đã công khai thông tin bổ sung dự trữ ngoại hối khoảng 6 tỷ USD trong 6 tháng đầu năm, nâng dự trữ ngoại hối của Việt Nam lên khoảng 93 tỷ USD. Trong khi đó, Quỹ Tiền tệ Quốc tế IMF đưa ra dự báo dự trữ ngoại hối của Việt Nam sẽ ở mức 95 tỷ USD vào cuối năm nay.

Thứ hai, lạm phát tại Việt Nam đang thấp hơn nhiều so với Mỹ, do đó, việc Fed tăng lãi suất sẽ không tác động lớn đến tỷ giá trong nước. Theo TS. Võ Trí Thành, việc ổn định tỷ giá trong bối cảnh hiện nay không phải là vấn đề quá đáng lo đối với nhà điều hành.

Chuyên gia kinh tế, TS. Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê cho biết, đợt tăng lãi suất lần này của Fed nằm trong dự tính của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước nên gần như có tác động không nhiều.

Một số tác động dễ quan sát nhất chính là – áp lực lãi suất ở Việt Nam phải nâng lên để giữ giá trị tiền đồng. Tuy nhiên, Chính phủ và Thủ tướng thường xuyên chỉ đạo NHNN giảm lãi suất để tăng nguồn tín dụng cho doanh nghiệp, người dân. Trong bối cảnh đó, theo TS. Nguyễn Bích Lâm, nhiệm vụ điều hành của NHNN sẽ trở nên khó khăn hơn khi nỗ lực tìm giải pháp để hạ lãi suất theo mục tiêu.

Bên cạnh đó, theo TS. Nguyễn Bích Lâm, việc Fed tăng lãi suất làm tỷ giá hối đoái chịu tác động mạnh. Ông Lâm lưu ý, nếu Việt Nam cố gắng chạy theo giá trị của đồng USD sẽ kéo theo 2 tác động không tốt cho nền kinh tế. Thứ nhất là áp lực lạm phát và thứ hai là xuất khẩu sẽ tăng lên nhưng nhập khẩu cũng đắt theo. Trong khi nền kinh tế của Việt Nam hiện phụ thuộc rất nhiều vào nhập khẩu.

Chuyên gia cho hay, nhập khẩu 6 tháng đầu năm đã giảm 18,2% so với cùng kỳ. Mà cần lưu ý rằng, một khi nhập khẩu giảm chứng tỏ sản xuất trong nước chưa được mở rộng, nguyên vật liệu để sản xuất chưa nhập khẩu nhiều.

Về mặt lý thuyết, việc đồng USD tăng giá sẽ dẫn đến dòng vốn USD đầu tư dịch chuyển về Mỹ. Tuy nhiên, theo TS. Nguyễn Bích Lâm, thực tế, để FDI rút khỏi các nước là rất khó bởi khi các doanh nghiệp đã quyết định đầu tư rồi thì sẽ nỗ lực giữ các dự án đầu tư đó.

Một ảnh hưởng khác, theo nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, đó là tác động đến nợ nước ngoài của Việt Nam, dù vậy, sẽ chủ yếu nằm ở khối doanh nghiệp.

Đồng bạc xanh tăng giá dẫn tới áp lực nợ nước ngoài của khối doanh nghiệp tăng lên, dù vậy, ông Lâm cho rằng, thời gian tới, NHNN sẽ điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt để bình ổn nền kinh tế vĩ mô và giữ cho giá trị tiền đồng không biến động mạnh so với USD. Qua đó, giữ cho tỷ giá hối đoái không bị biến động mạnh, đồng thời, vẫn giữ cho lãi suất không tăng, thậm chí là duy trì xu hướng giảm dần.

TS. Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương phân tích, việc Fed tiếp tục tăng lãi suất để kiểm soát lạm phát chứng tỏ biến động kinh tế có tác động đáng kể lên nền kinh tế Mỹ.

Điều này làm cho giá đồng USD tăng lên, chắc chắn sẽ tác động tới tỷ giá giữa USD và VND, trong bối cảnh Việt Nam đang liên tục tìm cách hạ nhiệt mặt bằng lãi suất nhằm giúp khơi thông dòng vốn tín dụng.

Tuy vậy, điều đáng mừng, theo TS. Lê Đăng Doanh, là Việt Nam vẫn đang xuất siêu sang thị trường Hoa Kỳ, do đó, nguồn thu đồng USD về Việt Nam vẫn được đánh giá là tích cực.

Riêng đối với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu trực tiếp tại thị trường Mỹ hoặc các thị trường sử dụng đồng tiền chung là USD, thì cần phải xem xét biến động giá cả tác động lên mặt hàng cụ thể.

Theo ông Doanh, các tác động này rất đa dạng, có những mặt hàng sẽ có tác động tích cực nhưng phụ thuộc rất nhiều vào sức mua của khách hàng tại Mỹ, châu Âu hay ở cả Trung Quốc. Do đó, donah nghiệp cần xem xét, đánh giá cụ thể từng mặt hàng nhằm có những quyết định ứng phó phù hợp.