Ngày 6/2/2024, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã trả lời phỏng vấn nhà báo Mỹ Tucker Carlson. 2 giờ sáng ngày 9/2/024 theo giờ Moskva, cuộc phỏng vấn kéo dài 2 tiếng 6 phút này được đăng tải. Trên mạng xã hội X (trước đây là Twitter, bị cấm ở Nga) chỉ sau 11 tiếng đã có hơn 80 triệu lượt người xem và số lượng bài đăng nhắc đến cái tên "Putin" lên tới con số gần 2 triệu. Còn ở thời điểm cuộc phỏng vấn chuyên gia Việt Nam dưới đây diễn ra, con số này đã lên tới gần 160 triệu, đó là không kể bao nhiêu nguồn video cũng như báo mạng khác trên khắp thế giới với số lượng người xem hàng triệu, hàng trăm nghìn mỗi nguồn.
Báo chí thế giới và cộng đồng mạng khắp năm châu rầm rộ bình luận về cuộc phỏng vấn lịch sử này. Sputnik cũng đã phỏng vấn chuyên gia quan hệ quốc tế và Nga, PGS-TS sử Hoàng Giang về cuộc phỏng vấn trên và nội dung của nó.
Thầy giáo sử đắt nhất trên thế giới!
Sputnik: Thưa PGS-TS Hoàng Giang, đa số người xem phản ứng tích cực trước cuộc phỏng vấn của nhà báo Mỹ Tucker Carlson. Cả thế giới đã có cơ hội được trực tiếp nghe phía Nga về nhiều vấn đề cấp bách. Cho dù truyền thông của các nước không thân thiện nhìn nhận sự kiện này một cách dè dặt hơn, nhưng cũng phải thừa nhận rằng đó là một thành công của Tổng thống Nga. Bà có ấn tượng như thế nào về cuộc phỏng vấn này?
PGS-TS Hoàng Giang, chuyên gia quan hệ quốc tế và Nga:
Thực sự mà nói, vì trước khi cuộc phỏng vấn này diễn ra và được đăng thì có quá nhiều quảng bá rầm rộ và gây chú ý, hơn nữa, kiểu cách đặt câu hỏi của các nhà báo phương Tây thường là hay khiêu khích, nên tôi đã chờ đợi những câu hỏi và trả lời rất “bỏng”, gay gắt. Nhưng ngay khi cuộc phỏng vấn bắt đầu, Tổng thống Nga đã gây bất ngờ bằng cách đặt ngay câu hỏi: "Đây sẽ là một talkshow (chương trình trò chuyện) hay là cuộc nói chuyện nghiêm túc?". Và đã là một cuộc nói chuyện nghiêm túc, thì nếu hỏi thì bình tĩnh mà lắng nghe. Và chúng ta không thấy sự gay gắt nào trong cuộc phỏng vấn này.
Cảm nhận thứ hai của tôi là Vladimir Putin là một giảng viên lịch sử kiệt xuất. Trong vòng 30 phút ông đã nói rõ ràng, mạch lạc, logich về lịch sử dân tộc Nga hơn 1000 năm. Tổng thống Nga trả lời phỏng vấn bình tĩnh, lịch sự, chính xác, dẫn chứng cụ thể. Đôi lúc, có cảm giác như là Tổng thống Nga đang giảng bài về lịch sử nước Nga – Ukraina và cội nguồn của những gì đang diễn ra hiện nay và Tucker Carlson là một học trò, cho dù đôi lúc có vẻ khó chịu, cắt ngang, nhưng vẫn phải chăm chú lắng nghe.
Với người Nga, những gì Vladimir Putin nói không có gì mới, vì đó là lịch sử của họ. Với Tucker Carlson, cho dù là nhà sử học, nhưng đã phát biểu sau cuộc phỏng vấn rằng ông ta cần "một năm" để suy ngẫm và tư duy về những gì Tổng thống Vladimir Putin nói. Có một bạn đọc trên mạng đã bình luận: Vladimir Putin – Thầy giáo sử đắt nhất trên thế giới!
Ấn tượng sâu sắc thứ ba là cách xây dựng các câu trả lời của Vladimir Putin, có mở đầu, nội dung chính và kết luận. Đó là đỉnh cao của nghệ thuật trả lời phỏng vấn, đỉnh cao của việc chuyển tải thông tin, quan điểm.
Vladimir Putin trả lời trước hết cho người Nga và Ukraina, sau đó cho toàn thế giới
Sputnik: Tucker Carlson tuyên bố từ trước cuộc phỏng vấn rằng, ông ta đến Moskva để phỏng vấn nhà lãnh đạo Nga không phải vì yêu Putin mà vì yêu nước Mỹ, vì người Mỹ không biết về lập trường của Moskva. Theo PGS-TS, cuộc phỏng vấn dành cho những đối tượng khán giả và người đọc nào?
PGS-TS Hoàng Giang, chuyên gia quan hệ quốc tế và Nga:
Về phía Tucker Carlson, đối tượng của ông ta trước hết là khán giả Mỹ. Có thể khẳng định, Tucker Carlson đã hoàn thành nhiệm vụ đặt ra: Ông ta đã đặt những câu hỏi mà khán giả Mỹ quan tâm, để họ thấy rằng nước Nga không phải là kẻ thù của nước Mỹ, nước Nga không đe dọa họ, nước Nga sẵn sàng đàm phán và nước Nga có những yêu sách riêng của mình.
Nhưng, những câu trả lời của Tổng thống Nga, theo đánh giá của tôi, trước hết là dành cho dân Nga và Ukraina. Mục đích là gì? Là để chỉ rõ việc dân tộc Nga và Ukraina là một dân tộc, có chung một nền văn hóa. Chính thư ký báo chí của Tổng thống Nga cũng đã nhấn mạnh: “Đối với chúng tôi, điều quan trọng nhất luôn là phản ứng của người dân, độc giả và thính giả của chúng tôi. Đây là điều quan trọng nhất, nó luôn và là điều quan trọng nhất, quý giá nhất đối với Tổng thống”.
Tất nhiên, đối tượng thứ hai là khán giả và người đọc phương Tây. Từ khía cạnh này, người đứng đầu nhà nước Nga đã hoàn thành xuất sắc sứ mệnh. Tổng thống Nga đã có cơ hội trực tiếp bày tỏ quan điểm của mình với hàng trăm triệu thuộc đối tượng này, đưa ra những nguyên nhân, những giải thích, lý do cho những gì đang diễn ra không chỉ ở Ukraina, châu Âu mà cả trên toàn thế giới và tầm nhìn lịch sử của mình.
Đối tượng khán giả vô cùng đa dạng, có thể nói, Vladimir Putin đã trả lời cho toàn thế giới, trong đó có cả các nước BRICS, Trung Quốc và… cả Việt Nam. Trong thời hiện tại, chưa bao giờ báo chí Việt Nam đưa tin nhiều về Vladimir Putin, về nước Nga như sau cuộc phỏng vấn này. Tất nhiên, báo chí Việt Nam đưa nhiều tin dịch từ các nguồn phương Tây, nhưng việc có thể nghe trực tiếp toàn bộ cuộc phỏng vấn bằng tiếng Anh hay đọc bản dịch tiếng Việt là rất quý, cho dù những bản dịch đó có thể không chuyển tải được tất cả những nội dung, cách thể hiện, cách dùng từ của Tổng thống Nga.
Một thông điệp về quan điểm của nước Nga
Sputnik: Nhìn chung, trong cuộc phỏng vấn, Tổng thống Vladimir Putin đã đưa ra nhiều tuyên bố lớn tiếng. Theo đánh giá của bà, những điểm gì đáng chú ý nhất?
PGS-TS Hoàng Giang, chuyên gia quan hệ quốc tế và Nga:
Để giải thích và để cho khán giả hiểu những gì đang diễn ra tại Ukraina, Vladimir Putin trong vòng 30 phút đã nói về lịch sử hình thành nước Nga và Ukraina. Điều quan trọng là đó là một dân tộc, người Ukraina thực ra là người Nga sống ở vùng rìa lãnh thổ nước Nga (trong tiếng Nga, từ Ukraina có nghĩa là những người sống ở vùng rìa lãnh thổ), cùng chung nền một văn hóa, cùng chung một tôn giáo, hầu như cùng chung một ngôn ngữ…Khi nói về nguyên nhân vì sao lãnh đạo xô viết đã khởi xướng sự sụp đổ của Liên Xô, Tổng thống Nga đã nhấn mạnh:
"Tôi nghĩ rằng, lãnh đạo Nga xuất phát từ những nguyên tắc cơ bản trong quan hệ giữa Nga và Ukraina. Gần như một ngôn ngữ chung, hơn 90% dân ở Ukraina nói tiếng Nga; mối quan hệ gia đình, cứ ba người ở Ukraina thì một người có các mối quan hệ gia đình hoặc bạn bè; văn hoá chung; lịch sử chung; cuối cùng là một tôn giáo chung; sự hiện diện chung trong một quốc gia trong nhiều thế kỷ; nền kinh tế rất liên kết với nhau - tất cả điều này là nền tảng cơ bản. Tất cả điều này làm cơ sở cho tính tất yếu của mối quan hệ tốt đẹp của chúng tôi".
Nói về việc vì sao Nga tiến hành Chiến dịch quân sự đặc biệt, Vladimir Putin nhấn mạnh: Sự kiện bắt đầu ngày 24/2/2022 diễn ra do chính chính sách thù địch của Ukraina.
"Ukraina bắt đầu cuộc chiến vào năm 2014. Mục tiêu của chúng tôi là chấm dứt cuộc chiến này. Chúng tôi không bắt đầu nó vào năm 2022, đây là một nỗ lực để chấm dứt nó", - Tổng thống Vladimir Putin nói.
Ông cũng tuyên bố rằng hiện tại các mục tiêu của Chiến dịch quân sự đặc biệt vẫn chưa đạt được, vì một trong số đó là phi phát xít hóa. Nhà lãnh đạo Nga nhắc lại sự việc Vladimir Zelenskiy trong chuyến công du Canada đã vỗ tay khen ngợi một cựu binh SS người Ukraina. Vì vậy, Tổng thống Vladimir Putin, sự nghiệp của Hitler vẫn được tiếp tục. Trong cuộc trò chuyện, Tổng thống Nga cũng nhắc lại sự kiện năm 2022, khi Ukraina đã ném các thỏa thuận Istanbul vào thùng rác dưới ảnh hưởng của Anh, và Kiev ở cấp độ lập pháp đã cấm đàm phán với Moskva.
Đồng thời, Tổng thống Nga nhấn mạnh sẵn sàng giải quyết xung đột bằng biện pháp ngoại giao và lưu ý rằng sớm hay muộn quan hệ giữa hai dân tộc sẽ được khôi phục. Ông cũng đã vạch trần những chuyện hão huyền về Nga và Chiến đặc quân sự đặc biệt mà truyền thông thế giới tuyên truyền. Nhà lãnh đạo Nga giải thích và chỉ thẳng Mỹ và phương Tây thực sự có lỗi trong thảm kịch ở Ukraina và cần phải làm gì để chấm dứt nó.
Xuyên suốt cuộc phỏng vấn là chủ đề quan hệ với Hoa Kỳ, việc NATO nuốt lời, luôn lừa dối Nga, mở rộng về phía Đông đến gần biên giới Nga, việc Mỹ và phương tây không có khả năng đàm phán hòa bình, nên tự giải quyết công việc nội bộ của mình và đừng dính mũi vào công việc của nước khác… Vladimir Putin nói rằng, thế giới hiện đang bị bệnh nặng và bị chia làm hai. Đồng thời, ông ủng hộ sự thống nhất và an ninh chung, điều này sẽ mang lại sự ổn định, bền vững và có thể dự đoán được.
Nhìn chung, nội dung những câu trả lời của Tổng thống Nga như là một thông điệp về quan điểm của nước Nga về thế giới hiện nay, vấn đề là thông điệp đó sẽ được tiếp nhận như thế nào trên thế giới. Hy vọng rằng, thông điệp này, như một hạt giống, sẽ được ươm trên đất màu mỡ để nảy mầm và phát triển. Tôi rất thích bình luận của một chuyên gia Nga, khi ông đánh giá rằng, cuộc phỏng vấn này như là một tảng đá gây trận tuyết lở.
Sputnik: Cảm ơn PGS-TS Hoàng Giang đã trả lời phỏng vấn cho Sputnik.