Hiện, dự thảo đang được Bộ Tư pháp thẩm định.
Theo Bộ Y tế, đến nay, cả nước có hơn 93% dân số tham gia BHYT. Đồng thời, trên 18.000 dịch vụ kỹ thuật y tế, bao gồm cả những dịch vụ kỹ thuật cao chi phí lớn như: can thiệp tim mạch, phẫu thuật tim mạch, phẫu thuật nội soi, MRI, CT, PET-CT…, đã được quỹ BHYT thanh toán. Tuy nhiên chi phí cho y tế từ tiền túi của người dân vẫn cao.
Vì vậy, trong dự thảo Luật BHYT sửa đổi, Bộ Y tế đề xuất nhiều phương án nhằm giảm tỉ lệ chi tiền túi của người dân cho y tế, như: đề xuất gói BHYT bổ sung, thêm kinh phí cho khám chữa bệnh từ quỹ BHYT, ưu tiên mở rộng chi trả BHYT cho sàng lọc một số bệnh có nguy cơ mắc cao, gánh nặng bệnh tật lớn nhưng khi phòng ngừa sớm sẽ mang lại tính hiệu quả cao, như: ung thư cổ tử cung, tăng huyết áp, đái tháo đường, viêm gan, ung thư vú.
Bộ Y tế đánh giá mở rộng phạm vi được hưởng của người tham gia BHYT mang lại giá trị kinh tế lớn do phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời sẽ giúp giảm chi phí điều trị ở giai đoạn muộn. Khi bệnh nặng kèm theo các biến chứng, phải sử dụng thuốc phát minh, đặc trị, các kỹ thuật chẩn đoán, cận lâm sàng có chi phí cao.
Năm 2023, chi phí của 6 nhóm bệnh ung thư thường gặp (vú, phổi, gan, đại tràng, dạ dày, tiền liệt tuyến) từ Quỹ BHYT là 6.186 tỷ đồng. Việc chẩn đoán và điều trị sớm còn giúp tiết kiệm ngân sách chi cho hoạt động phòng bệnh và chi phí để giải quyết các vấn đề sức khỏe, xã hội. Như vậy, Nhà nước sẽ được lợi tối đa về tổng thể.
Ví dụ, với bệnh tiểu đường type 2, năm 2021 ước tính số bệnh nhân ở Việt Nam là gần 4 triệu người, trong đó 50% chưa được chẩn đoán. Quỹ BHYT chi cho điều trị gần 2 triệu bệnh nhân, chi phí riêng tiền thuốc là hơn 3.000 tỷ đồng/năm, chiếm khoảng 8,4% tổng chi Quỹ.
Năm 2023 ghi nhận hơn 15,5 triệu lượt khám chữa bệnh tiểu đường, chi phí lên đến trên 6.766 tỷ đồng, chiếm 5,6% tổng chi quỹ. Còn gần 22 triệu lượt khám chữa bệnh tăng huyết áp, chi phí hơn 6.000 tỷ đồng/năm, chiếm 4,9% tổng chi quỹ.
Bộ Y tế cho rằng nếu sàng lọc tiểu đường type 2 sẽ tiết kiệm được cho Quỹ BHYT trung bình 162,3 tỷ đồng/năm trong 10 năm đầu tiên triển khai. Sàng lọc tăng huyết áp, số tiền tiết kiệm được trung bình 1.216,8 tỷ đồng/năm.
Theo đó, giải pháp mở rộng sàng lọc, chẩn đoán và điều trị sớm một số bệnh sẽ giúp tăng khả năng bảo đảm tài chính cho người dân. Đặc biệt, người dân sẽ được quỹ BHYT chi trả, góp phần đạt được mục tiêu giảm tỉ lệ chi tiền túi hiện là 43% xuống còn khoảng 23% vào năm 2025.