Theo Hiến Pháp Liên bang Nga, Tổng thống được công dân bầu ra với nhiệm kỳ 6 năm trên cơ sở bình đẳng và trực tiếp bằng cách bỏ phiếu kín. Tháng 12/2023, Hội đồng Liên bang đã ấn định ngày bầu cử Tổng thống vào ngày 17/3/2024. Việc bỏ phiếu sẽ kéo dài trong ba ngày 15-17/3. Đây là cuộc bầu cử đầu tiên áp dụng hình thức bỏ phiếu kéo dài nhiều ngày.
Theo Chủ tịch Uỷ ban Bầu cử Trung ương (CEC) Ella Pamfilova, quyết định này được đưa ra dựa trên nguyện vọng của người dân vì bỏ phiếu trong nhiều ngày là hình thức thuận tiện cho cử tri. Uỷ ban bầu cử Trung ương đã nhận được 33,2 tỷ rub để chuẩn bị và tiến hành cho cuộc bầu cử Tổng thống lần này.
Bà Pamfilova cũng nhấn mạnh nhiều lần về tầm quan trọng của cuộc bầu cử Tổng thống lần thứ 8 này. Theo bà, cuộc bầu cử được tổ chức trong bối cảnh "thế giới liên tục có những mối đe doạ và hàng loạt động thái tiêu cực khác”.
Cuộc bầu cử năm nay là màn chạy đua giữa 4 ứng cử viên gồm ông Vladislav Davankov của Đảng “Những con người Mới”, ông Leonid Slutsky của Đảng Dân chủ Tự do Nga (LDPR), ông Nikolai Kharitonov của Đảng Cộng sản LB Nga (CPRF), và đương kim Tổng thống Vladimir Putin - người ứng cử với tư cách ứng cử viên độc lập.
Cử tri và khu vực bầu cử
Các điểm bỏ phiếu trên toàn quốc mở cửa vào ngày 15/3 vào lúc 8:00 theo giờ địa phương và làm việc đến 20:00. Tuy nhiên, các điểm bỏ phiếu đầu tiên đã mở cửa vào ngày 14/3 tại Kamchatka và Chukotka lúc 23:00 (theo giờ Moskva) và 00:00 (theo giờ Moskva) tại các điểm bỏ phiếu đã mở ở vùng Sakhalin và Magadan.
Hơn 94 nghìn điểm bỏ phiếu mở cử cho cử tri trên toàn quốc. Trong đó, 91.401 điểm bỏ phiếu được thành lập theo thủ tục chung, 2.538 điểm bỏ phiếu được thiết lập tại nơi tạm trú.
Theo CEC, tính đến ngày 1/1/2024, số lượng cử tri ở Nga là 112.309.947 người. Bên ngoài nước Nga (theo Bộ Ngoại giao Nga), số công dân có quyền bầu cử là 1.890.863 người, tại thành phố Baikonur - 11.924 người.
Đối với người Nga đang sống và làm việc tại nước ngoài, có 295 điểm bỏ phiếu được thành lập tại 144 quốc gia phục vụ cho cử tri trong cuộc bầu cử Tổng thống lần này. CEC cho biết việc giảm địa điểm bỏ phiếu sớm ở nước ngoài là do những hành động không thân thiện đối với các cơ quan ngoại giao của Nga. Chủ tịch Uỷ ban Bầu cử Trung ương (CEC) Ella Pamfilova nhấn mạnh, “không hề có vấn đề gì” trong việc thành lập các điểm bỏ phiếu tại các quốc gia “trung lập” thân thiện.
Đối với vùng sâu vùng xa và các tàu đang trên hải trình, các cuộc bỏ phiếu sớm cũng được tiến hành từ ngày 25/2 -14/3. Theo bà Pamfilova, hơn 2 triệu 300 nghìn cử tri đã bỏ phiếu sớm tại 42 chủ thể liên bang, trong đó có cả các khu vực mới.
Ngày 1/3, 45 điểm bỏ phiếu sớm ở 67 quốc gia bắt đầu mở cửa đón cử tri Nga. Theo thành viên CEC ông Pavel Andreev, không có vấn đề nghiêm trọng nào với việc bỏ phiếu sớm dành cho công dân Nga ở nước ngoài.
Bỏ phiếu “online” từ xa và “Hòm phiếu di động”
Công dân Nga hiện đang du lịch ngoài nước cũng có thể bỏ phiếu. Công dân Nga chỉ cần tới các điểm bỏ phiếu vào ngày quy định mang theo hộ chiếu hoặc giấy tờ thay thế hộ chiếu, yêu cầu bỏ phiếu. Ngoài ra, tại các điểm bỏ phiếu ở nước ngoài có thể có thể có dịch vụ “hòm phiếu di động”.
Cơ chế “Hòm phiếu di động” cho phép công dân bỏ phiếu tại bất kỳ điểm bỏ phiếu nào tại nơi họ cư trú. Theo bà Pamfilova, dịch vụ này “cực kỳ quan trọng” đối với một quốc gia rộng lớn như Nga.
Để tận dụng các cơ hội của “Hòm phiếu di động”, công dân có thể gửi đơn đăng ký điện tử thông qua cổng Dịch vụ Nhà nước để được đưa vào danh sách cử tri tại địa điểm của họ từ ngày 29/1 đến ngày 11/3. Theo bà Pamfilova, hơn 5 triệu người Nga đã đăng ký bỏ phiếu tại địa điểm của họ.
Theo nghị quyết được Ủy ban bầu cử trung ương thông qua trước đó, 29 khu vực sẽ sử dụng dịch vụ bỏ phiếu điện tử từ xa trong cuộc bầu cử Tổng thống bao gồm: Moskva, Karelia, Crimea, Chuvashia, Altai, Kamchatka, Perm Territories, Arkhangelsk, Belgorod, Vladimir, Vologda, Voronezh , Kaliningrad, Kaluga, Kursk, Lipetsk, Moscow , Murmansk, Nizhny Novgorod, Novgorod, Novosibirsk, Pskov, Rostov, Sverdlovsk, Tomsk, Chelyabinsk, vùng Yaroslavl, Sevastopol, cũng như Khu tự trị Nenets.
Cũng theo Chủ tịch CEC, hơn 4 triệu công dân đã nhận được đơn đăng ký tham gia bỏ phiếu điện tử từ xa. Do đó, tính theo dữ liệu trên “Hòm phiếu di động” và bỏ phiếu điện tử từ xa đã có 9 triệu 981 nghìn 930 cử tri sẽ có thể bỏ phiếu không phải tại điểm bỏ phiếu của họ mà ở nơi thuận tiện bằng cách này hay cách khác.
Ở các khu vực khác ngoài Moskva, việc bỏ phiếu điện tử từ xa sẽ được tiến hành trên các nền tảng liên bang.
Điểm mới trong bầu cử Tổng thống Nga 2024
Để tiến hành cuộc bầu cử Tổng thống Liên bang Nga lần thứ 8, không chỉ các bước kỹ thuật được chuẩn bị kỹ lưỡng mà còn có những sửa đổi về quy định. Công tác chuẩn bị được tiến hành trước đó. Ví dụ, theo Luật bầu cử (sửa đổi), chỉ những người có quyền hạn mới có thể chụp ảnh và quay video tại điểm bỏ phiếu.
Ngoài ra, từ nay trở đi, bài phát biểu của các ứng cử viên đại diện nước ngoài trong khuôn khổ sự kiện tranh cử phải có thông báo trước về việc này. Đại diện nước ngoài không có quyền quyên góp vào quỹ bầu cử của các ứng cử viên cho chức vụ Tổng thống Nga, cũng như nghiêm cấm vận động cử tri trên tất cả các nền tảng bị chặn.
Theo Luật bầu cử (sửa đổi) cũng quy định về việc bỏ phiếu trong các cuộc bầu cử liên bang ở các khu vực chiến sự. Việc bỏ phiếu có thể thực hiện được dựa trên kết quả tham vấn của Ủy ban bầu cử trung ương Liên bang Nga với Bộ Quốc phòng, Bộ Nội vụ và người đứng đầu khu vực liên quan.
Dựa trên quy định này và sau khi tham khảo ý kiến với các cơ quan liên quan, Ủy ban bầu cử trung ương đã quyết định tổ chức bỏ phiếu bầu cử Tổng thống Liên bang vào các ngày 15, 16, 17/3/2024 ở các khu vực mới.
Tuy nhiên, đây là cuộc bầu cử liên bang đầu tiên có sự tham gia của cư dân ở các khu vực mới.
Bà Pamfilova lưu ý, tại 4 chủ thể liên bang mới, tất cả các hình thức bầu cử đều có thể được sử dụng để bảo vệ cử tri. Tuy nhiên, bất chấp nguy hiểm, người dân tỏ ra rất mong muốn được tham gia bầu cử và sẵn sàng đi bỏ phiếu “dưới hỏa lực” để đảm bảo một tương lai bình thường.
Đặc biệt, người đứng đầu cơ quan đại diện ngoại giao của Nga tại nước ngoài hiện được phép thay đổi thời gian bỏ phiếu trong trường hợp không an toàn cho cử tri.