Tranh chấp về vấn đề gì?
Mọi người đều biết “đường 9 đoạn” mà chính quyền Trung Quốc sử dụng để đánh dấu yêu sách của họ ở Biển Đông. Người ta cũng biết rằng không một quốc gia nào trên thế giới công nhận những tuyên bố này. Và một số nước ASEAN có cách hiểu riêng về việc ai sở hữu các đảo ở Biển Đông. Ví dụ, Malaysia coi vùng biển của mình nằm trong ranh giới của Vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa cũng như 7 hòn đảo.
Mặc dù Bắc Kinh không kiểm soát phần lớn các đảo ở Biển Đông nhưng họ thường xuyên cử tàu tới đó, bao gồm cả khu kinh tế Malaysia gần các đảo Sabah và Sarawak. Những hành động không thân thiện này gần đây đã được bổ sung thêm những nghi ngờ dựa trên bằng chứng cho thấy người Trung Quốc đang tiến hành các hoạt động tình báo mạng trong khi giám sát các mỏ dầu khí trong vùng đặc quyền kinh tế của Malaysia.
Chính quyền Malaysia nhận thức được tất cả những hành động này của phía Trung Quốc. Nhưng theo truyền thống, Putrajaya không đáp trả những hành động này bằng vũ lực, mặc dù các tàu ngầm của Hải quân Malaysia thường xuyên làm nhiệm vụ ở Sabah. Malaysia "ưu tiên" gửi công hàm phản đối tới Trung Quốc hơn là tấn công tàu ngư lôi Trung Quốc. Công hàm phản đối cuối cùng như vậy được Bộ Ngoại giao Malaysia gửi vào năm 2021.
Toshi Yoshihara là ai và ông ta muốn gì?
Toshi Yoshihara, một người gốc Nhật, hiện là thành viên cấp cao tại Trung tâm Đánh giá Chiến lược và Ngân sách có trụ sở tại Washington, là tác giả của một số cuốn sách về chính sách hàng hải Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, trong đó ông lập luận rằng sức mạnh hàng hải ngày càng tăng của Trung Quốc đe dọa các vị trí chiến lược của Mỹ. Hôm nay ông quyết định dạy người Malaysia cách đối phó với Trung Quốc. Ông cho rằng Malaysia nên noi gương Philippines và đáp trả kiên quyết trước mọi hành động khiêu khích của Bắc Kinh. Ông hiểu rằng mối quan hệ thương mại và kinh tế với Trung Quốc quyết định vị thế hiện đại của Putrajaya.
Tuy nhiên, Toshi Yoshihara nói, “việc ưu tiên lợi ích giao dịch ngắn hạn sẽ tạo ra những rủi ro nghiêm trọng mà cuối cùng có thể dẫn đến gia tăng chi phí dài hạn”.Chi phí này sẽ là gì thì chuyên gia Mỹ không giải thích .
Thủ tướng Malaysia đang rất tỉnh táo
Đối với các thủ tướng Malaysia, áp lực của phương Tây đối với quan hệ với Trung Quốc, như áp lực của Toshi Yoshihara, là chuyện bình thường và họ không sợ điều đó. Cha đẻ của “phép màu Malaysia”, Mahathir Mohamad, đã nhiều lần chỉ ra rằng việc tàu Trung Quốc đi qua vùng biển Malaysia không gây ra mối đe dọa nào.
Quan điểm của Putrajaya rất dễ hiểu khi biết hai nước có mối quan hệ thương mại và kinh tế chặt chẽ như thế nào. Trung Quốc là đối tác lớn nhất của Malaysia trong 15 năm qua. Năm 2022, kim ngạch thương mại giữa hai nước đạt 203 tỷ USD, Trung Quốc đầu tư 38,6 tỷ USD vào nền kinh tế Malaysia. Một triệu rưỡi du khách Trung Quốc đã đến thăm Malaysia vào năm ngoái. Một số dự án thuộc sáng kiến “Một vành đai, Một con đường” đang được triển khai trên lãnh thổ Malaysia. Trong khi một số nước phương Tây đang cấm nhập khẩu dầu cọ Malaysia thì Trung Quốc lại mua số lượng lớn từ Malaysia. Có những dấu hiệu cho thấy sự hợp tác hiện đang được thiết lập giữa hai nước trong lĩnh vực sản xuất chất bán dẫn và công nghiệp ô tô.
Thủ tướng đương nhiệm Anwar gần đây cho biết về lập trường của các cường quốc phương Tây: “Nếu họ có vấn đề với Trung Quốc, họ không nên gây áp lực lên chúng tôi. Chúng tôi không có vấn đề gì với Trung Quốc”.
Không loại trừ chính những lĩnh vực hợp tác giữa Malaysia-Trung Quốc - kinh tế và công nghệ - đang khiến Washington và Tokyo lo lắng hơn là vấn đề quyền sở hữu các đảo ở Biển Đông, và bằng cách lợi dụng tình cảm dân tộc của người Mã Lai, họ hy vọng kiếm được lợi nhuận cho mình.