Campuchia “rất thiện chí” cấp cát cho Việt Nam

Hoạt động cung cấp cát từ Campuchia sang Việt Nam đang diễn ra bình thường, không có bất kỳ vướng mắc nào giữa 2 Chính phủ hay các cơ quan, bộ ngành.

Theo báo Đầu tư, Bộ Công Thương vừa có báo cáo gửi Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà về khả năng nhập khẩu cát xây dựng từ Campuchia.

Trước đó, theo Cục Hoạt động xây dựng (Bộ Xây dựng), nếu các công trình giao thông lớn tại Đồng bằng sông Cửu Long đồng loạt triển khai thì nhu cầu cát san lấp của vùng khoảng 54 triệu m3, tập trung vào các năm 2024-2025, nhưng trữ lượng cát khai thác trong vùng chỉ đạt khoảng 37 triệu m3, thiếu khoảng 17 triệu m3.

Trong báo cáo gửi Thủ tướng, đại diện Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) nêu đề xuất nhập khẩu nguồn cát san lấp từ Campuchia để phục vụ thi công các công trình giao thông trọng điểm quốc gia tại TP.HCM và các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long.

Trước mắt là các dự án trọng điểm như đường Vành đai 3 TPHCM, đường Vành đai 4 TP.HCM, cao tốc TP.HCM - Mộc Bài, mở rộng cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận - Cần Thơ, cao tốc Cần Thơ - Cà Mau, 3 tuyến cao tốc trục ngang ở Đồng bằng sông Cửu Long như Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, Hồng Ngự - Trà Vinh, Hà Tiên - Rạch Giá - Bạc Liêu…

Hồi đầu tháng 6, phát biểu tại Quốc hội về việc dùng cát biển làm vật liệu san lấp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho biết, Chính phủ, Thủ tướng đã chỉ đạo bổ sung thêm từ các nguồn khác, trong đó có nghiên cứu sử dụng đá xay, nhập vật liệu cát từ nước bạn Campuchia với nhiều giải pháp đồng bộ, thời gian tới vấn đề này sẽ được giải quyết.

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ, từ ngày 13/5 đến ngày 16/5, Bộ Công Thương đã tổ chức đoàn công tác với sự tham gia của đại diện Bộ GTVT đi khảo sát thực tế.

Phái đoàn Việt Nam đã làm việc với Bộ Mỏ và Năng lượng, Bộ Kinh tế Tài chính (Campuchia) về khả năng nhập khẩu cát xây dựng từ Campuchia về Việt Nam.

Kết quả làm việc với phía Campuchia cho thấy, trữ lượng cát của Campuchia phục vụ san lấp, xây dựng là dồi dào, có thể cung cấp đủ cho nhu cầu trước mắt và lâu dài của các tỉnh phía Nam của Việt Nam.

Campuchia có trữ lượng cát rất lớn, lên tới cả tỷ m3 trên sông Mekong (vào Việt Nam là sông Tiền) và sông Bassac (vào Việt Nam là sông Hậu).

Campuchia chưa thực hiện phân loạt cát sau khai thác nhưng khảo sát sơ bộ cho thấy cát xây dựng có thể lên tới 40% trữ lượng.

Hiện Campuchia mới cấp phép khai thác và xuất khẩu cát cho 3 công ty trong nước (không cấp phép khai thác cho công ty nước ngoài).

Trong đó, Công ty Chaktomuk Campuchia khai thác khu vực mỏ cát trên sông Mekông với 3 mỏ cách khu vực cửa khẩu Vĩnh Xương 18km, 22 km và 45 km, có trữ lượng 680 triệu m3 (chưa kể các mỏ cát dự kiến cấp phép khai thác trong tháng 6/2024 trên sông Bassac).

Hiện nay, mỗi ngày công ty này đang xuất khẩu khoảng từ 40.000 đến 60.000 m3 cát cho khoảng 15-20 công ty của Việt Nam.

Công ty Sok Theara hiện chưa xuất khẩu cát sang Việt Nam nhưng sở hữu trữ lượng mỏ cát khoảng hơn 200 triệu m3.

Công ty Global Green Energy hiện đang cung cấp khoảng 10.000 m3/ngày cho 2-3 công ty của Việt Nam, có trữ lượng mỏ cát khoảng trên 500 triệu m3.

Hình thức bán cát của các công ty Campuchia hiện giờ chủ yếu là bán tại phao số 0 (cửa khẩu quốc tế đường sông Vĩnh Xương, An Giang, Việt Nam Sầm No, Kandal, Campuchia).

Được biết, thông thường, Campuchia sẽ thuê bên vận chuyển (thường là các công ty vận chuyển của Việt Nam do có tàu và xà lan phù hợp) để vận chuyển cát từ mỏ khai thác đến khu vực cửa khẩu biên giới với Việt Nam và sau đó cát được chuyển đến khu vực bãi tập kết cách cửa khẩu khoảng 500m (phao số 0).

Tại đây, các xà lan của bên mua phía Việt Nam sẽ sang mạn cát và tiếp tục vận chuyển cát đến nơi tiêu thụ.

Theo thống kê, hiện mỗi ngày Campuchia đang xuất khẩu sang Việt Nam khoảng từ 50-60 ngàn m3 cát.

Đặc biệt, chính phủ Campuchia chủ trương để thị trường mua bán tự do, các doanh nghiệp 2 bên chủ động đàm phán và ký kết hợp đồng theo giá cả thống nhất.

Chính phủ Campuchia không can thiệp vào giá cả mà chỉ thực hiện các biện pháp quản lý để đảm bảo việc khai thác, vận chuyển, xuất khẩu cát thực hiện đúng giấy phép, nộp thuế đầy đủ cho Nhà nước.

Như vậy, hoạt động nhập khẩu cát từ Campuchia vào Việt Nam sẽ do doanh nghiệp chủ động thực hiện.

Tuy nhiên, hiện có rất nhiều doanh nghiệp tư nhân của Việt Nam sang Campuchia để tìm hiểu thị trường, đa phần là mua bán số lượng nhỏ, tạo ra sự tranh mua tranh bán, gây mất ổn định thị trường.

Do đó, theo Bộ Công Thương, Campuchia cho biết sẵn sàng thông tin chính thức (qua công hàm) về 3 doanh nghiệp được cấp phép khai thác và xuất khẩu cát của Campuchia, đồng thời có thể ban hành cả chứng nhận xuất xứ cho cho cát mua tại Campuchia để giảm thiểu hiện tượng gian lận, buôn lậu.

Để chuẩn bị cho các công việc thời gian tới, Bộ Công Thương kiến nghị lãnh đạo Chính phủ xem xét, giao Bộ GTVT chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành liên quan, làm việc với Ban quản lý đầu tư xây dựng các công trình giao thông TP.HCM, các Sở ban ngành liên quan của TP.HCM và các địa phương có nhu cầu nhập khẩu cát phục vụ các công trình giao thông... để rà soát và nắm bắt tổng nhu cầu, số lượng cát cần mua của các doanh nghiệp/nhà thầu thi công.

Bộ Công Thương cũng đề nghị các doanh nghiệp/nhà thầu thi công chủ động, khẩn trương liên hệ với các doanh nghiệp Campuchia để đàm phán, giao kết các hợp đồng mua bán cát theo đúng các quy định của pháp luật Việt Nam và pháp luật Campuchia.