Theo Phó thống đốc Phạm Thanh Hà, chính sách lãi suất tiền gửi USD 0% là trụ cột chính của chủ trương chống đô la hóa, hỗ trợ tích cực cho ổn định thị trường tiền tệ, tỷ giá và kinh tế vĩ mô.
Các biện pháp chống đô la hóa đã “có hiệu quả”
Theo Thời báo Ngân hàng, ngày 17/7, dưới sự chủ trì của Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Phạm Thanh Hà, NHNN đã họp với các chuyên gia kinh tế nhằm trao đổi về chính sách ngoại tệ và lãi suất tiền gửi bằng đồng USD.
Tại cuộc họp, các chuyên gia đánh giá cao NHNN về các biện pháp chống đô la hóa, cùng chính sách lãi suất USD 0% đang phát huy hiệu quả, góp phần ổn định tỷ giá và thị trường ngoại tệ, giảm tỷ lệ đô la hóa, tăng dự trữ ngoại hối và tác động đến luồng kiều hối cũng như dòng vốn FII và FDI…
Tại cuộc họp, Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà nhấn mạnh, trong nhiều năm qua, Đảng, Nhà nước và Chính phủ đã có những chỉ đạo xuyên suốt trong việc điều hành chính sách tiền tệ, nhằm kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, chống đô la hóa, từng bước chuyển dần quan hệ huy động – cho vay ngoại tệ sang quan hệ mua – bán, giúp nâng cao vị thế của VND.
Theo chủ trương này, NHNN đã kết hợp linh hoạt, đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ đưa lạm phát từ mức 2 con số xuống 1 con số, tiếp tục duy trì ở mức thấp. NHNN cũng nhấn mạnh phương châm đảm bảo nắm giữ VND có lợi hơn USD, theo đó kiên định triển khai điều hành chính sách tiền tệ thông qua công cụ lãi suất và tỷ giá.
Cụ thể, NHNN đã áp dụng trần lãi suất tiền gửi USD 1%/năm đối với tổ chức vào năm 2010 và 3%/năm đối với cá nhân năm 2011, đồng thời điều chỉnh giảm dần về mức 0%/năm từ cuối năm 2015.
Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà nhấn mạnh, việc áp dụng chính sách lãi suất USD 0% là một trong các giải pháp đồng bộ mà NHNN triển khai để ổn định thị trường ngoại hối, neo kỳ vọng tỷ giá và nâng cao vị thế VND. Nhờ vậy, tỷ giá và thị trường ngoại hối ổn định. Tỷ lệ đô la hóa trong nền kinh tế giảm mạnh (tiền gửi ngoại tệ/tổng phương tiện thanh toán giảm từ 11,06% năm 2014 xuống 6,05% vào tháng 6/2024; tín dụng ngoại tệ/tổng tín dụng cũng ghi nhận xu hướng giảm).
Từ 2016 đến nay, NHNN đã mua ròng khoảng 48,2 tỷ USD từ các tổ chức tín dụng bổ sung dự trữ ngoại hối (tính riêng từ 2016 đến 2021, NHNN đã mua ròng 71 tỷ USD từ các tổ chức tín dụng).
Lạm phát được kiểm soát, giảm mạnh từ 2 con số xuống 1 con số, duy trì ở mức thấp, nâng tầm giá trị đồng Việt Nam, cũng như chuyển hóa nguồn lực USD trong dân thành nguồn vốn phục vụ nền kinh tế.
Nguồn huy động ngoại tệ đáp ứng nhu cầu sử dụng ngoại tệ trong nước. Điều này thể hiện qua hệ số tín dụng/huy động ngoại tệ dưới 100%, vẫn giảm đều qua các năm từ 77,43% năm 2016 xuống 52,65% đến tháng 6/2024.
Tại cuộc họp, chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành cho rằng, thời gian qua, NHNN đã thực hiện nghiêm túc chủ trương của Đảng, Nhà nước về chống đô la hóa nền kinh tế. Việc kiên định duy trì lãi suất 0% với USD là giải pháp hỗ trợ hiệu quả cho mục tiêu ổn định tỷ giá, kiểm soát lạm phát và tăng giá trị VND, nhất là trong bối cảnh hiện nay khi Việt Nam đã bước sang một vị thế mới.
Đồng tình với ý kiến trên, TS. Trương Văn Phước cho rằng, để có được những kết quả tích cực trong công tác ổn định kinh tế vĩ mô, có một phần nhờ vào việc hạn chế đô la hoá.
Kiên định mục tiêu chống đô la hóa
Các chuyên gia kinh tế đánh giá cao việc áp dụng chính sách lãi suất USD 0% do NHNN đã và đang triển khai thực sự phát huy hiệu quả, qua đó góp phần ổn định tỷ giá và thị trường ngoại tệ, giảm tỷ lệ đô la hóa, tăng dự trữ ngoại hối và tác động đến luồng kiều hối cũng như dòng vốn FII và FDI…
Theo TS. Lê Xuân Nghĩa, ngay từ ban đầu NHNN đã có kế hoạch và lộ trình rõ ràng với mục tiêu đưa lãi suất USD về 0%. Dù vẫn còn một vài bất cập, những khó khăn này có thể điều chỉnh được. Nhìn chung, công tác điều hành chính sách lãi suất và ngoại hối của NHNN đã tác động tích cực đến nền kinh tế vĩ mô.
TS Lê Xuân Nghĩa cho rằng, Ngân hàng Nhà nước cần tiếp tục duy trì và thực hiện đánh giá toàn diện chính sách này trong thời gian tới, đồng thời tiếp tục nghiên cứu để thực hiện đúng chủ trương giảm đô la hóa của Đảng và Nhà nước đã đề ra, đồng nghĩa với việc giảm sự "hấp dẫn" của việc nắm giữ đồng đô la trong tương lai.
Đồng quan điểm, chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Thành ủng hộ chính sách giữ nguyên lãi suất USD 0% với ba lý do.
Thứ nhất, trong ngắn hạn, nếu thay đổi lãi suất USD thì thị trường sẽ nhìn nhận như một giải pháp tình thế, sẽ có tác động tiêu cực;
Thứ hai, trong trung hạn, chúng ta nhìn vào CSTT của FED, mặc dù lãi suất USD cao trên 5% nhưng trung hạn, FED kiên định kiểm soát lãi suất khoảng 2%, trong trung hạn lãi suất đồng đô la liên ngân hàng trên thị trường Hoa Kỳ sẽ ở mức khoảng 2,25%-2,3%.
“Nếu thế, chúng ta có thể duy trì trung hạn lãi suất tiền gửi đôla 0%; Cuối cùng, trong dài hạn, chúng ta theo định hướng kiên định chuyển từ huy động - cho vay ngoại tệ sang mua - bán ngoại tệ, từ đó nâng cao vị thế của VND”, - TS. Nguyễn Xuân Thành bày tỏ.
GS.TS Trần Thọ Đạt đề nghị, phải xuất phát từ vấn đề gì đó rất bất cập trong thực tế, khi thị trường xảy ra biến động nào đó lớn thì mới cần phải điều chỉnh chính sách. Hiện thị trường rất ổn định, chưa cần can thiệp và nên giữ nguyên chính sách lãi suất USD 0%.
Phát biểu kết luận cuộc họp, Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà đánh giá cao và tiếp thu những ý kiến đóng góp quý báu của các chuyên gia kinh tế.
“Trên cơ sở ý kiến của các chuyên gia tại cuộc họp này, trong thời gian tới, NHNN sẽ có báo cáo đánh giá kỹ lưỡng đối với việc triển khai chính sách lãi suất USD 0% trong thời gian qua”, - ông Hà nói.
Phó Thống đốc lưu ý, đối với Việt Nam, chống đô la hóa là mục tiêu xuyên suốt cần kiên định thực hiện theo chủ trương của Đảng, Nhà nước và Chính phủ đã đề ra, là định hướng lâu dài NHNN cần tiếp tục triển khai.
Qua thực tế điều hành, mục tiêu chống đô la hóa cho đến nay đã và đang được triển khai thành công nhất định.
“Chính sách lãi suất tiền gửi USD 0% là trụ cột chính của chủ trương chống đô la hóa, hỗ trợ tích cực cho ổn định thị trường tiền tệ, tỷ giá và kinh tế vĩ mô”, - đại diện NHNN nhấn mạnh.
Về định hướng thời gian tới, Phó Thống đốc cho biết, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục điều hành đồng bộ, linh hoạt các công cụ chính sách tiền tệ, phối hợp chặt chẽ với các chính sách kinh tế vĩ mô khác để đảm bảo mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, kiên trì thực hiện chuyển dần quan hệ huy động – cho vay sang mua – bán ngoại tệ, chống đô la hóa theo chủ trương của Chính phủ Việt Nam.