Cách đây 60 năm, đế quốc Mỹ đã dựng nên cái gọi là sự kiện Vịnh Bắc Bộ, vu cáo Hải quân Bắc Việt Nam tấn công, kiếm cớ huy động máy bay đánh phá miền Bắc Việt Nam.
Sai lầm của Mỹ
Mới đây, TTXVN đã dẫn bình luận của TS. Andrew Wells-Đặng, chuyên gia cao cấp về Việt Nam tại Trung tâm châu Á thuộc Viện Hòa bình Mỹ (USIP), về những bài học sau sự kiện Vịnh Bắc Bộ cách đây 60 năm và cuộc chiến tranh của Mỹ tại Việt Nam.
Theo đó, TS. Andrew Wells-Đặng nhắc đến mục sư Martin Luther King, nhà hoạt động người Mỹ gốc Phi nổi tiếng, khi ông phản đối cuộc chiến tranh xâm lược của Chính phủ Mỹ ở Việt Nam.
“Chúng ta phải thừa nhận rằng chúng ta đã sai lầm ngay từ đầu với cuộc phiêu lưu của chúng ta ở Việt Nam, rằng chúng ta đã gây tổn hại cho cuộc sống của nhân dân Việt Nam. Để chuộc lại những sai lầm này, chúng ta phải chủ động chấm dứt cuộc chiến tranh bi thảm này...”, - ông Martin Luther King từng khẳng định.
Như vậy, sự leo thang chiến tranh của chính quyền Mỹ qua sự kiện Vịnh Bắc Bộ trong những ngày đầu tháng 8/1964 đã vấp phải phản đối từ dư luận quốc tế, báo hiệu cho sự phát triển của phong trào phản chiến ở Mỹ và trên toàn thế giới ngay sau đó.
Theo TS. Andrew Well-Đặng, đây là bài học lớn nhất vào thập niên 1960. Martin Luther King vốn là nhà lãnh đạo đấu tranh cho quyền con người và là người đoạt giải Nobel Hòa bình, nhưng khi ông bày tỏ phản đối cuộc chiến tranh của Mỹ ở Việt Nam, một cuộc tranh cãi đã lập tức nảy ra.
Một số người Mỹ cho rằng vị mục sư nên tập trung vào cuộc đấu tranh giành quyền con người và tự do cho người Mỹ da màu, chứ không nên tham gia vào những vấn đề đối ngoại.
Dù vậy, King cho rằng Chiến tranh Việt Nam và phong trào dân quyền có liên quan đến nhau.
Nhìn lại sự kiện 60 năm về trước, TS. Andrew Well-Đặng khẳng định Martin Luther King đã đúng khi lên tiếng phản đối chiến tranh.
Thứ nhất, nhiều người Mỹ gốc Phi đã được điều đến Việt Nam để chiến đấu trong một cuộc chiến tàn khốc mà chính họ không muốn bắt đầu và không ủng hộ.
Thứ hai, như Martin Luther King từng viết, "bất công ở bất kỳ đâu cũng là mối đe dọa đối với công lý ở mọi nơi".
Thời gian đã chứng minh, nhà hoạt động Martin Luther King đã đúng. Phần lớn chính giới Mỹ giờ đây đều đồng ý rằng chiến tranh Việt Nam là một sai lầm.
Sự kiện Vịnh Bắc Bộ và chiến thắng chói lọi của quân – dân Việt Nam
Cách đây 60 năm, ngày 02/8/1964, tàu khu trục Maddox của Mỹ tiến vào cách bờ biển Thanh Hoá 6 hải lý, dùng pháo hạm bắn phá, khiêu khích Hải quân Việt Nam.
Lực lượng Hải quân đã đánh đuổi tàu chiến Mỹ ra khỏi vùng biển của đất nước. Do chưa đạt được mục tiêu tạo cớ, đêm ngày 4/8/1964, tàu Maddox và Turner Joy của Mỹ đã chủ động nổ súng, phát tín hiệu bị tấn công, trắng trợn tuyên bố, tàu chiến Mỹ đang hoạt động trên vùng biển quốc tế bị Hải quân Bắc Việt tấn công lần thứ 2.
Với màn kịch này, ngày 05/8/1964, Tổng thống Mỹ Lyndon B. Johnson đã huy động 64 máy bay ồ ạt, bất ngờ ném bom vào Cảng Gianh, Quảng Bình; Vinh - Bến Thủy, Nghệ An; Lạch Trường, Thanh Hóa và Bãi Cháy, Quảng Ninh, chính thức mở đầu cuộc chiến tranh phá hoại vào miền Bắc Việt Nam với quy mô lớn.
Tuy nhiên, dù được trang bị vũ khí tối tân hiện đại nhưng các tàu hải quân và máy bay chiến đấu của quân đội Mỹ đã vấp phải sức kháng cự, chống trả quyết liệt của Bộ đội Hải quân Việt Nam và quân dân miền Bắc.
Ngày 2 và 5/8/1964, Mỹ dùng tàu chiến và máy bay phản lực tập kích miền Bắc, nhưng bị lực lượng Hải quân, bộ đội Phòng không - Không quân cùng quân và dân miền Bắc bắn rơi nhiều máy bay, bắt sống giặc lái Mỹ trên vùng trời, vùng biển miền Bắc, đánh thắng trận đầu chói lọi.
Chiến thắng trận đầu ngày 2 và 5/8/1964 là chiến thắng của sức mạnh tinh thần toàn dân tộc, là ý chí quyết tâm dám đánh, biết đánh và quyết thắng giặc Mỹ xâm lược của quân và dân Việt Nam, của Hải quân nhân dân Việt Nam.