Chính quyền Trump 2.0 tin Việt Nam "cướp bóc" Mỹ

Các chủ đề chính vào tuần này: Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump và chính quyền của ông, bà trùm bất động sản Trương Mỹ Lan, gã khổng lồ sản xuất chip Nvidia của Mỹ và nền tảng thương mại điện tử Trung Quốc Temu.

Ngoài những nội dung đó, trong bài tổng quan truyền thống “Việt Nam trên báo chí nước ngoài” chúng tôi sẽ đề cập đến chính sách đối nội và đối ngoại, an ninh, kinh tế và du lịch.

Eastasiaforum và Reuters viết về những nguy cơ có thể chờ đợi nền kinh tế Việt Nam dưới nhiệm kỳ tổng thống thứ hai của Donald Trump. Trong khi nhiều người Việt Nam coi ông Trump là nhà lãnh đạo có khả năng thúc đẩy ổn định trong khu vực và các cuộc thăm dò cho thấy gần 80% độc giả Việt yêu thích và bình chọn Trump làm tổng thống Mỹ, thì Việt Nam có nguy cơ bị Trump áp thuế vì thặng dư thương mại tăng vọt. Chắc là chính quyền Trump 2.0 sẽ ưu tiên giảm thặng dư thương mại của các nước với Mỹ. Và thặng dư thương mại giữa Việt Nam và thị trường khu vực châu Mỹ đạt mức 102 tỷ USD trong 10 tháng đầu năm nay, cao hơn gần 20% so với cùng kỳ năm 2023. Về chỉ số này, Việt Nam chỉ đứng sau Trung Quốc, Liên minh Châu Âu và Mexico. Trong chiến dịch tranh cử của mình, Donald Trump đe dọa sẽ áp thuế lên tới 20% đối với tất cả hàng nhập khẩu của Mỹ, và con trai ông là Eric, vốn là cố vấn trưởng, đã nêu tên Việt Nam trong số các quốc gia đã "cướp bóc" Mỹ.

Các quan chức Hoa Kỳ cho rằng, Việt Nam có thể bù đắp một phần thặng dư thương mại lớn bằng cách tăng nhập khẩu từ Hoa Kỳ, bao gồm cả máy bay, khí đốt tự nhiên hóa lỏng và các sản phẩm khác, nhưng không rõ liệu chính quyền Việt Nam có ủng hộ các biện pháp đối kháng này hay không và các biện pháp này có quy mô như thế nào. Trước đó ông Trump đã đe dọa rút quân Mỹ khỏi các nước đồng minh và gây áp lực buộc họ phải tăng đáng kể đóng góp tài chính cho sự hiện diện của quân đội Mỹ trên đất của họ. Tiền lệ này đặt ra câu hỏi về mức độ hỗ trợ mà Hoa Kỳ có thể cung cấp cho Việt Nam như một phần trong quan hệ đối tác, đặc biệt là khi đối mặt với những thách thức bên ngoài. Donald Trump thậm chí có thể gây áp lực buộc Việt Nam phải chọn phe giữa Mỹ và Trung Quốc. Những quyết định như vậy có thể liên quan đến các vấn đề an ninh, quốc phòng và công nghệ. Điều này tạo ra một vấn đề mà Việt Nam luôn tìm cách tránh né, các ấn phẩm viết. India News Network cho biết rằng, Việt Nam và Ấn Độ đang tăng cường hợp tác chiến lược, còn Marine Link đưa tin Hoa Kỳ sẽ cung cấp cho Việt Nam gói hỗ trợ mới trị giá 12,5 triệu USD nhằm tăng cường thực thi pháp luật trên biển và chống đánh bắt cá bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).

The Diplomat viết về cuộc cải cách thể chế sắp tới ở Việt Nam do Tổng Bí thư Tô Lâm khởi xướng nhằm xây dựng hệ thống chính trị "Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả". Như dự kiến, sau khi hoàn thành việc sắp xếp, sáp nhập vào cuối quý I/2025, chỉ còn lại 15 bộ, ngành của Chính phủ, 4 cơ quan Đảng trực thuộc Trung ương và 5 ủy ban của Quốc hội.

Nhiều phương tiện truyền thông đưa tin: hôm thứ Ba, tòa án bác đơn kháng cáo, giữ nguyên án tử hình bị cáo Trương Mỹ Lan trong vụ lừa đảo trị giá 27 tỷ USD. Tuy nhiên, tòa án cũng thông báo bị cáo Trương Mỹ Lan được quyền gửi đơn xin ân xá lên Chủ tịch nước trong thời hạn 7 ngày khi bản án có hiệu lực. Nếu bị cáo tích cực hợp tác, khắc phục được 3/4 hậu quả - tài sản của Ngân hàng TMCP Sài Gòn - sẽ được chuyển hình phạt từ tử hình sang chung thân.

Hai bản tin kinh doanh phổ biến nhất. Gã khổng lồ trong ngành chế tạo chip AI Nvidia của Mỹ cho biết họ đang hợp tác với Chính phủ Việt Nam để thành lập Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển về trí tuệ nhân tạo (AI) của NVIDIA và Trung tâm Dữ liệu AI tại Việt Nam. Trung tâm R&D mới tại Việt Nam sẽ tận dụng nguồn nhân tài kỹ sư STEM dồi dào của Việt Nam và thu hút các nhà lãnh đạo ngành, công ty khởi nghiệp, cơ quan chính phủ, trường đại học và sinh viên để đẩy nhanh quá trình áp dụng AI. Nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới Temu, mà công ty mẹ là Pinduoduo của Trung Quốc, bị tạm dừng hoạt động tại Việt Nam theo yêu cầu của Bộ Công Thương vì quá hạn vẫn chưa hoàn thiện hồ sơ thủ tục đăng ký vào cuối tháng 11. Yêu cầu đăng ký được đưa ra liên quan đến mối lo ngại của Bộ Công Thương và các doanh nghiệp địa phương về tác động của giá thấp và chiết khấu từ thị trường Trung Quốc, làm giảm cạnh tranh trên thị trường và có thể đe dọa các nhà sản xuất địa phương. Cũng có lo ngại rằng các nền tảng này đang tạo điều kiện cho sự lây lan của các sản phẩm giả. Tờ Business Times cho biết, trong mười một tháng năm 2024, Việt Nam ghi nhận mức tăng trưởng xuất khẩu hàng hóa thấp hơn so với cùng kỳ năm ngoái và thặng dư thương mại nhỏ nhất trong sáu tháng do nhu cầu tại các thị trường trọng điểm vẫn tương đối yếu. Trong tháng 11, kim ngạch xuất khẩu điện thoại và linh kiện - mặt hàng xuất khẩu hàng đầu của quốc gia phụ thuộc vào thương mại - đã giảm tháng thứ tư liên tiếp, giảm 13,9% so với cùng kỳ năm ngoái xuống còn khoảng 3,8 tỷ USD. Còn Vietnam Briefing phân tích Luật Bảo vệ Dữ liệu Cá nhân mới, nhằm mục đích thiết lập khuôn khổ và các quy tắc mạnh mẽ để đảm bảo quản lý, xử lý và sử dụng dữ liệu cá nhân một cách an toàn. Luật mới nhằm mục đích bảo vệ quyền riêng tư của công dân và củng cố niềm tin vào môi trường kỹ thuật số đang phát triển nhanh chóng trong nước.

Rest of World viết: Doanh số xe điện tại Việt Nam đã tăng hơn 400% trong quý I/2024, và cơ sở hạ tầng sạc phải vật lộn để theo kịp. VinFast, công ty trong nước đang thống trị thị trường, cung cấp hơn 150.000 cổng sạc cho các phương tiện và chúng chủ yếu tập trung ở các khu vực thành thị. Một số công ty sạc xe điện đang hợp tác với nhiều cá nhân nhỏ lẻ để mở rộng mạng lưới và giúp thúc đẩy việc mua xe xanh. Mục đích cũng nhằm kiếm thêm thu nhập từ những chủ sở hữu xe điện khác có nhu cầu tiếp năng lượng. Tài là một trong số ngày càng nhiều nhà đầu tư cá nhân giúp mở rộng mạng lưới sạc của Việt Nam dưới vai trò bên nhượng quyền. Tờ Eurasian Times đưa tin về dự án mang tính cách mạng về xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao từ Hà Nội đến Thành phố Hồ Chí Minh trị giá 67 tỷ USD. Theo phương án, nếu chạy với tốc độ 350 km/h thì giúp thời gian đi từ Hà Nội đến TP HCM hết 5,5 giờ, tiết kiệm thời gian sáu lần so với tàu hỏa thường. Dự án khởi công năm 2027, hoàn thành toàn tuyến năm 2035. Tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam sẽ đi qua 20 tỉnh thành, với 23 ga hành khách. Ngoài ra, còn có 5 ga hàng hóa. Việt Nam chính thức thông qua chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam, mặc dù có thể tìm kiếm các khoản vay nước ngoài. Tuy nhiên, các công việc xây dựng sẽ gặp phải những thách thức nghiêm trọng, bao gồm việc di dời 120.000 cư dân và phá hủy một phần rừng phòng hộ và ruộng lúa. Dự án này sẽ mang lại sự thúc đẩy lớn cho nền kinh tế Việt Nam bằng cách tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao các bộ phận quan trọng đến các trung tâm sản xuất và đẩy nhanh quá trình giao thành phẩm. The Fish Site giới thiệu một trang trại nuôi tôm thử nghiệm với chi phí thấp và năng suất lao động cao.

Lonely Planet, tạp chí du lịch hàng đầu thế giới, vừa giới thiệu 9 tuyệt tác thiên nhiên đẹp nhất của Việt Nam: Vịnh Hạ Long, Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, Dãy núi Hoàng Liên Sơn, Đảo Phú Quốc, Thác Bản Giốc Cao Bằng, Ngũ Hành Sơn, Vườn quốc gia Ba Bể, Đồi cát Mũi Né. Và Hiệp hội các nhà điều hành tour du lịch Nga (ATOR) cho biết sự quan tâm của khách du lịch Nga đối với việc đi nghỉ ở Việt Nam trong dịp nghỉ Tết Nguyên đán tăng mạnh. Số liệu của các công ty lữ hành Nga về tăng trưởng nhu cầu cũng được phản ánh trong số liệu thống kê chính thức của Việt Nam - theo kết quả 10 tháng năm 2024, lượng khách du lịch Nga đến Việt Nam là 177.810 lượt. Con số này cao hơn 81,5% so với cùng kỳ năm ngoái (97.983 lượt khách Nga đến Việt Nam).

Fontanka đưa tin, các nhà khoa học Nga đã phát hiện một loài rắn mới tại Việt Nam. Theo các nhà nghiên cứu, loài rắn được phát hiện chỉ dài 40 cm và chỉ được tìm thấy ở đảo Hòn Tre, tỉnh Khánh Hòa, Việt Nam. Nhưng, có chú ý đến tốc độ phát hiện những con rắn và tốc độ phát triển cơ sở hạ tầng trên đảo, có khả năng loài mới sẽ tuyệt chủng trước khi chúng ta biết bất cứ điều gì về nó, các nhà khoa học lưu ý.