VNREDSat-1- vệ tinh viễn thám quang học đầu tiên của Việt Nam – được phóng lên quỹ đạo ngày 7/5/2013 tại Trung tâm Vũ trụ Kourou (Guyana thuộc Pháp), đưa Việt Nam trở thành một trong 25 quốc gia trên thế giới sở hữu vệ tinh quan sát Trái đất riêng vào thời điểm đó.
Vệ tinh VNREDSat-1 hoạt động trở lại
Ngày 30/4/2025, đúng dịp kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, vệ tinh VNREDSat-1 đã chính thức hoạt động trở lại trên quỹ đạo sau khi các sự cố kỹ thuật nghiêm trọng được khắc phục thành công.
“Trung tâm Điều khiển và Khai thác Vệ tinh nhỏ thuộc Trung tâm Vũ trụ Việt Nam đã cơ bản khắc phục các lỗi kỹ thuật, vệ tinh VNREDSat-1 đã chụp và truyền ảnh về trạm mặt đất ở Việt Nam trong buổi sáng ngày 30/4/2025 đánh dấu hoạt động bình thường trở lại của toàn hệ thống”, - báo Sức khoẻ và Đời sống dẫn thông báo cho biết.
Sự kiện mang ý nghĩa biểu tượng này đánh dấu sự trở lại quan trọng của một trong những thành tựu công nghệ vũ trụ tiêu biểu của Việt Nam.
Như đã thông tin, VNREDSat-1 được phóng lên quỹ đạo vào ngày 7/5/2013, đưa Việt Nam trở thành một trong 25 quốc gia trên thế giới tại thời điểm đó sở hữu vệ tinh viễn thám riêng để quan sát Trái đất.
Vệ tinh có nhiệm vụ cung cấp ảnh độ phân giải cao nhằm phục vụ hiệu quả cho công tác quản lý tài nguyên, giám sát môi trường, ứng phó thiên tai và biến đổi khí hậu.
Phục vụ lâu hơn thiết kế
Theo thiết kế ban đầu, vệ tinh VNREDSat-1 dự kiến hoạt động khoảng 5 năm. Tuy nhiên, trên thực tế, vệ tinh đã vận hành ổn định trong hơn 8 năm liên tiếp, vượt xa tuổi thọ thiết kế.
Từ cuối năm 2021, VNREDSat-1 gặp sự cố nghiêm trọng về phần cứng hệ thống lưu trữ dữ liệu điều khiển, khiến vệ tinh ngừng hoạt động từ ngày 9/11/2021.
Nhờ nỗ lực của các cán bộ tại Trung tâm Điều khiển và Khai thác vệ tinh nhỏ (Viện Công nghệ vũ trụ, thuộc Trung tâm Vũ trụ Việt Nam) cùng các chuyên gia trong nước, hệ thống đã được khôi phục hoàn toàn và vệ tinh tiếp tục chụp ảnh trở lại từ tháng 3/2022.
Tuy nhiên, đến cuối năm 2023, vệ tinh lại phát sinh lỗi hệ thống điều khiển, khiến hoạt động tiếp tục bị gián đoạn. Một lần nữa, đội ngũ kỹ thuật Việt Nam kiên trì xử lý, khắc phục sự cố theo lộ trình và đến sáng 30/4/2025, VNREDSat-1 đã truyền thành công ảnh viễn thám về trạm mặt đất tại Việt Nam, đánh dấu việc toàn hệ thống trở lại trạng thái hoạt động bình thường đúng vào ngày kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước.
Theo đánh giá sơ bộ từ các chuyên gia, VNREDSat-1 vẫn đang trong tình trạng kỹ thuật tốt và có thể tiếp tục vận hành, cung cấp dữ liệu hình ảnh phục vụ nhu cầu trong nước thêm ít nhất từ một đến hai năm tới.
Việc VNREDSat-1 có thể vận hành hơn gấp đôi thời gian thiết kế là một thành công lớn, vượt trội so với mặt bằng chung trong khu vực và trên thế giới. Thành tựu này không chỉ minh chứng cho năng lực kỹ thuật nội địa mà còn khẳng định hiệu quả đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao của Việt Nam.
Vệ tinh này đã góp phần quan trọng vào việc chủ động giám sát từ xa tài nguyên thiên nhiên, môi trường, ứng phó thiên tai, hỗ trợ công tác quy hoạch, bảo vệ rừng, nông nghiệp, ứng phó biến đổi khí hậu, và đặc biệt là khẳng định chủ quyền lãnh thổ, lãnh hải. Đồng thời, VNREDSat-1 còn phục vụ nghiên cứu khoa học, hỗ trợ các mục tiêu an ninh quốc phòng và phát triển kinh tế – xã hội bền vững.
Thành công của VNREDSat-1 cũng khẳng định nhu cầu cấp thiết và giá trị chiến lược của việc sở hữu nguồn dữ liệu viễn thám chủ động.
Đặc biệt, trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt và các nguy cơ phi truyền thống gia tăng, việc làm chủ công nghệ quan sát Trái đất là yêu cầu sống còn đối với một quốc gia như Việt Nam.
Được biết, Việt Nam đã có và đang triển khai nhiều dự án hợp tác về vệ tinh và công nghệ hàng không – vũ trụ với một số quốc gia, trong đó nổi bật nhất là các đối tác chiến lược như Nhật Bản, Pháp, Nga, Hoa Kỳ, Ấn Độ và Israel…