Mỹ đã bộc lộ mục đích thật sự: mượn tay Việt Nam để chống Trung Quốc
Trên mặt trận kinh tế-thương mại, người Mỹ rất muốn “mượn tay” Việt Nam và một số nước khác để chống lại Trung Quốc, kiềm chế đà tăng tiến của nền kinh tế Trung Quốc. Kết quả vòng đàm phán thuế quan Việt-Mỹ thứ 3 phụ thuộc vào kết quả các vòng đàm phán khác giữa Mỹ và Trung Quốc, giữa Mỹ với EU và các đối tác khác.
SputnikHiện nay, Việt Nam và Hoa Kỳ đã hoàn tất hai vòng đàm phán thuế quan và đang chuẩn bị cho vòng đàm phán thứ ba.
Ngay sau khi vòng đàm phán thứ hai kết thúc đã xuất hiện thông tin Mỹ gửi danh sách dài các yêu cầu “khó khăn” cho Việt Nam, bao gồm việc yêu cầu giảm phụ thuộc vào linh kiện của từ Trung Quốc (thông tin này do Reuters tiết lộ).
Việt Nam: vào vòng đàm phán thứ hai với lập trường chủ động, thân thiện và bình đẳng
Nếu như ở Vòng đàm phán thứ nhất về quan hệ thương mại Việt – Mỹ diễn ra hồi tháng 4/2025, hai bên mới chỉ thỏa thuận với nhau về các định hướng cơ bản cho các vòng đàm phán tiếp theo thì đến vòng đàm phán thứ hai (19 đến 22/5/2025), hai bên đã có một bước tiến quan trọng về kỹ thuật. Trong đó, phía Mỹ chấp nhận đề nghị của phía Việt Nam về việc bóc tách, phân loại, đánh giá… các nhóm hàng hóa-sản phẩm chịu thuế nhập khẩu tử Việt Nam vào Mỹ và ngược lại, từ Mỹ vào Việt Nam chứ không “trút tất cả vào một rọ” như quan điểm trước đây của phía Mỹ.
Bước tiến bộ này cho thấy
Việt Nam không chỉ có tinh thần chủ động, thân thiện và bình đẳng mà còn biết cách biến tinh thần đó thành hiệu quả trên bàn đàm phán dựa trên nguyên tắc có lợi cho cả hai bên và hướng tới việc kết thúc đàm phán trong thời gian sớm nhất với kết quả tốt nhất có thể. Các nguồn tin từ phía Mỹ thì có nhiều hướng nhận định khác nhau. Một số hãng thông tin có xu hướng cực đoan chống Việt Nam thì cho rằng Việt Nam luôn ở thế yếu trong đàm phán với Mỹ về thương mại.
“Có thể nói, Việt Nam bước vào vòng đàm phán thứ hai với lập trường chủ động, thân thiện và bình đẳng, chứ không phải là một bên thụ động hay yếu thế như một số nguồn tin tại Hoa Kỳ mô tả”, - TS kinh tế Lê Hòa nói với Sputnik.
“Một số hãng thông tấn khác lại cho rằng Việt Nam đang từng bước “gỡ rối” và “thông tắc” theo phương pháp: rối ở đâu thì gỡ ở đó, tắc ở đâu thì thông ở đó. Phương pháp ngoại giao kiên trì dựa trên nguyên tắc độc lập, tự chủ với lợi ích quốc gia là tối thượng đã giúp Việt Nam vượt qua nhiều khó khăn như cuộc đàm phán “marathon” đưa Việt Nam gia nhập WTO kéo dài 11 năm (1995-2006) với 11 phiên đàm phán đa phương, 22 phiên đàm phán song phương, giải quyết hơn 1.700 vấn đề mà các đối tác đưa ra đã đem lại kết quả rất tốt. Cũng như vậy, Cuộc đàm phán của Việt Nam với Liên minh Châu Âu (EU) kéo dài 7 năm (2012/2019) cũng đem lại kết quả là hai hiệp định tự do thương mại EVFTA và bảo hộ đầu tư EVIPA được ký kết và đã có hiệu lực từ 2020”, - Chuyên gia quan hệ quốc tế Nguyễn Minh Hoàng phát biểu với Sputnik.
Chuyên gia Nguyễn Minh Hoàng cũng nói thêm rằng, có thể phía Mỹ cho rằng thời hạn 90 ngày sẽ làm cho phía Việt Nam không có thời gian để chuẩn bị nhằm buộc phía Việt Nam phải chấp nhận toàn bộ những điều kiện do phía Mỹ đưa ra. Nhưng với kinh nghiệm nhiều lần đối phó với các hàng rào thuế quan và phòng vệ thương mại từ nhiều đối tác, Việt Nam đã có nhiều kinh nghiệm để xử lý các mâu thuẫn.
“Hơn nữa, trong xu thế toàn cầu hóa, đa cực hóa với các chuỗi cung ứng toàn cầu phức tạp, có tác động nhiều mặt lên nhiều quốc gia, nhiều nền kinh tế thì sức mạnh kinh tế quốc tế theo xu hướng đa phương hóa, đa dạng hóa cũng là một trong các điểm tựa quan trọng của Việt Nam trong đàm phán. Điều này hoàn toàn trái ngược với chủ nghĩa đơn phương, đơn cực của người Mỹ”, - Chuyên gia quan hệ quốc tế Nguyễn Minh Hoàng bình luận với Sputnik.
Mỹ không thể “chịu đựng” thêm được nữa trước các lập luận của Việt Nam và đã bộc lộ mục đích thật sự
Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Lutnick chỉ trích Việt Nam là điểm trung chuyển hàng hóa Trung Quốc vào Hoa Kỳ, lấy ví dụ về thâm hụt thương mại và tỷ trọng hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc vào Việt Nam. Một số nguồn tin cho biết trong vòng đàm phán thứ hai, phía Hoa Kỳ yêu cầu Việt Nam ngừng làm điểm trung chuyển hàng hóa Trung Quốc vào Việt Nam.
Như Sputnik đã đề cập ở trên, theo Reuters, Mỹ đã gửi một danh sách dài các yêu cầu “khó khăn” cho Việt Nam, bao gồm việc yêu cầu giảm phụ thuộc vào linh kiện của từ Trung Quốc
“Tôi cho rằng, phía Mỹ có lẽ đã không thể “chịu đựng” thêm được nữa trước các lập luận của phía Việt Nam và họ đã bộc lộ mục đích thật sự, mục tiêu đích thực mà họ muốn nhắm đến trong đàm phán thương mại giữa Mỹ và Việt Nam và cũng còn có thể là giữa Mỹ với các đối tác lớn khác của Trung Quốc như Liên minh Châu Âu, Hàn Quốc, Nhật Bản, các quốc gia Trung Đông…”, - Chuyên gia quan hệ quốc tế Nguyễn Minh Hoàng đưa ra bình luận, trả lời phỏng vấn cho Sputnik.
“Kể từ khi chiến tranh thương mại Mỹ - Trung bùng nổ năm 2018, Việt Nam đã dần trở thành một trong những điểm đến hàng đầu thay thế Trung Quốc trong chuỗi sản xuất toàn cầu. Xuất khẩu sang Mỹ tăng vọt, nhưng song song là sự phụ thuộc ngày càng sâu vào nguyên vật liệu, linh kiện từ Trung Quốc. Mối liên kết sản xuất này vô tình khiến Việt Nam rơi vào vùng nghi ngờ – rằng Việt Nam đang là nơi “tránh thuế hộ” cho Trung Quốc. Chính quyền Tổng thống Trump cả hai nhiệm kỳ không giấu giếm quan điểm này”, - TS kinh tế Lê Hòa phát biểu với Sputnik.
TS Lê Hòa cũng lưu ý rằng, trên thực tế, Việt Nam đã thực hiện hàng loạt biện pháp để giải quyết “vấn đề nhạy cảm” này. Thủ tướng Việt Nam đã đưa ra chỉ đạo “Tăng cường kiểm soát gian lận thương mại, đặc biệt về xuất xứ hàng hóa; xử lý nghiêm mọi hành vi tiếp tay, hợp thức hóa hàng hóa nước khác mang nhãn Việt Nam để né thuế”. Chỉ thị 12/CT-TTg ban hành ngày 18/4/2025 là văn bản cụ thể hóa mệnh lệnh này, giao trách nhiệm cho Bộ Công Thương, Tổng cục Hải quan, và các địa phương trực tiếp kiểm tra, xử lý. Hàng chục vụ vi phạm đã bị phát hiện chỉ trong vài tuần – không chỉ vì Mỹ yêu cầu, mà vì Việt Nam đang thể hiện một thiện chí rất lớn.
“Song song với động thái trên Việt Nam còn chủ động đề nghị hợp tác trong các lĩnh vực mới, tiềm năng, ví dụ như Việt Nam sẵn sàng nhập khẩu thêm nông sản, khí hóa lỏng, công nghệ từ Mỹ – nhưng phải đi kèm cam kết thực chất, bình đẳng. Hai bên đã ký 5 bản ghi nhớ (MoU) trị giá gần 2 tỷ USD về mua nông sản”, - TS kinh tế Lê Hòa nhấn mạnh với Sputnik.
Khi vòng hai đàm phán thuế quan Việt –Mỹ diễn ra, Việt Nam mở cửa thử nghiệm dịch vụ internet vệ tinh Starlink, xúc tiến các thỏa thuận mới với Boeing, thể hiện sẵn sàng hợp tác với Mỹ trong các lĩnh vực mà Mỹ đang xem là “mặt trận chiến lược” như công nghệ cao, Internet vệ tinh, AI, quốc phòng kỹ thuật sốc. Đặc biệt, Việt Nam nhấn mạnh rằng hợp tác đặt trên nền tảng cân bằng lợi ích và tôn trọng chủ quyền.
Các chuyên gia Sputnik phỏng vấn đều nhận định: người Mỹ gây sức ép với Việt Nam nhưng cái đích nhắm đến là Trung Quốc.
“Có thể nói vĩ von rằng trên mặt trận kinh tế-thương mại, người Mỹ rất muốn “mượn tay” Việt Nam và một số nước khác để chống lại Trung Quốc, kiềm chế đà tăng tiến của nền kinh tế Trung Quốc nhằm duy trì vị trí cường quốc kinh tế số 1 toàn cầu của Mỹ”, - Chuyên gia quan hệ quốc tế Nguyễn Minh Hoàng bình luận với Sputnik.
Vòng đàm phán thứ 3: không ai có thể nói trước được kết quả
Những kết quả của hai vòng đàm phán thương mại Việt – Mỹ vừa qua chỉ được công bố chung chung, bởi vì cùng với cuộc đàm phán với Việt Nam, người Mỹ cũng đang phải tiến hành nhiều vòng đàm phán với các quốc gia bị Mỹ tuyên bố áp thuế đối ứng, trong đó có hai đối tác lớn nhất toàn cầu sau Mỹ và Liên minh Châu Âu và Trung Quốc. Điểm khác biệt là ở chỗ EU là đồng minh chính trị-quân sự với Mỹ nhưng lại là đối thủ lớn trong cạnh tranh kinh tế-thương mại với Mỹ. EU và cả nước Anh đã không ngần ngại thẳng tay trừng phạt những doanh nghiệp lớn về phần mềm tin học của Mỹ gây tổn hại cho họ mà tiêu biểu là Meta, là Google, là Android v.v…
“Về vòng đàm phán thứ 3, không ai có thể nói trước được kết quả đàm phán Việt - Mỹ sẽ như thế nào. Nếu Mỹ hiểu rằng không thể ép Việt Nam đơn phương gánh rủi ro thì đó là kết quả tốt. Nếu kỳ vọng chính trị của Mỹ vượt quá khả năng đáp ứng về kinh tế thì kết quả sẽ xấu. Nhưng trong bất cứ trường hợp nào, Việt Nam đã chuẩn bị tinh thần, không có kỳ vọng hão huyền, chủ động với tinh thần đàm phán để hợp tác cùng phát triển chứ không phải chọn phe", - PGS-TS quan hế quốc tế Hoàng Giang nói với Sputnik.
“Kết quả cuối cùng của các vòng đàm phán thương mại Việt – Mỹ chỉ có thể được công bố khi nó kết thúc hoàn toàn bằng một thỏa thuận cấp nhà nước. Hơn nữa, kết quả đó còn phụ thuộc vào kết quả các vòng đàm phán khác giữa Mỹ và Trung Quốc, giữa Mỹ với EU và các đối tác khác. Nếu đặt các vòng đàm phán thương mại Việt – Mỹ và tổng thể của các cuộc “thương chiến”, rồi “thuế chiến” mà người Mỹ đang phát động trên toàn cầu thì có thể thấy người Việt Nam không đơn độc trong “cuộc chiến” này”, - Chuyên gia quan hệ quốc tế Nguyễn Minh Hoàng lưu ý.