Chuyện gì đang diễn ra ở Kiev trong bài viết của Sputnik.
Nỗ lực lần thứ sáu cách chức Thủ tướng
Người đầu tiên lên tiếng về việc Thủ tướng từ chức là nghị sĩ Verkhovnaya Rada, cựu Chủ tịch Quốc hội Dmytro Razumkov. Theo nghị sĩ, ông ta đích thân khởi xướng thủ tục này.
"Không có chính trị gì trong chuyện này cả. Đây là một bước đi mà không hề cường điệu, sẽ cứu vãn cho đất nước chúng ta. Bởi vì nếu những kẻ ngu ngốc này tiếp tục làm việc trong nội các, chúng ta sẽ mất tất cả", nghị sĩ Razumkov nói.
Đồng thời, chính trị gia này nhấn mạnh rằng nếu Thủ tướng quyết định tự từ chức, điều này sẽ tiết kiệm thời gian, rồi sau đó sẽ cần phải thành lập chính phủ mới.
Tuy nhiên, trong mọi trường hợp sẽ không thể giải tán nội các - trong giai đoạn thiết quân luật, không thể chấm dứt quyền hạn của các cơ quan nhà nước. Nhưng theo nghị sĩ Yaroslav Zheleznyak, có thể đua ra sửa đổi luật. Nghị sĩ này cũng nói rằng chính quyền Zelensky đang tìm cách giải tán chính phủ.
"Chính phủ có truyền thống "cứ đến mùa hè là cách chức Thủ tướng Denis Shmyhal". Không ngoa khi nói rằng nỗ lực này đã được thực hiện vào mùa hè các năm 2020, 21, 22, 23 và đặc biệt là tích cực vào năm 2024. Tuy nhiên, sau đó, các bộ trưởng đã bị thay đổi, nhưng Shmyhal thì không", ông Zheleznyak lưu ý.
Theo nghị sĩ Zheleznyak, có một số lý do cho điều này. Trước hết, nội các bộ trưởng đã mất đi sự ủng hộ của đảng cầm quyền, vì vậy nếu cần thiết, Shmyhal sẽ khó có thể tìm được đủ số phiếu bầu từ các đại biểu Quốc hội. Chính phủ cũng đã mắc nhiều sai lầm trong lĩnh vực ngân sách. Ngoài ra, người dân đang chờ đợi những thay đổi trong giới tinh hoa cầm quyền, và Zelensky đã quyết định đi theo con đường dễ dàng nhất. Theo ông Zheleznyak, Thủ tướng Shmyhal có thể từ chức sớm nhất là vào ngày 15 tháng 7 — ngày diễn ra tuần lễ họp toàn thể tại Verkhovna Rada theo lịch trình. Về phần mình, ông Oleksiy Goncharenko, đại biểu quốc hội từ đảng Đoàn kết châu Âu, cho rằng Thủ tướng sẽ bị cách chức tại phiên họp bất thường của Quốc hội vào các ngày 7-8 tháng 7.
“Hãy truy tìm người phụ nữ!”
"Trước hết, tôi muốn giải thích rằng nếu tôi quyết định 100%, thay đổi Thủ tướng tôi sẽ nói "xin lỗi" với ông ấy sớm hơn là với các nhà báo. Rốt cuộc, chúng tôi đã làm việc trong nhiều năm. Vì vậy, tôi chưa nói chuyện với ông ấy. Tôi thực sự tôn trọng ông ấy, đặc biệt là trong những năm chiến tranh toàn diện này. Tất nhiên, vì kinh nghiệm đó, và chỉ đơn giản là với tư cách là một con người", Zelensky bình luận về tin đồn cách chức Thủ tướng.
Trong khi đó, không chỉ phe đối lập mà cả các cơ quan thực thi pháp luật cũng đã tích lũy được nhiều khiếu nại chống chính phủ Shmyhal. Các nhà điều tra đã thẩm vấn Phó Thủ tướng Oleksiy Chernyshov, người bị tình nghi có liên quan đến các âm mưu tham nhũng trong quá trình xây dựng khu dân cư hồi năm 2021. Những kẻ được cho là đồng phạm của ông ta đã bị bỏ tù. Ngoài ra, Bộ trưởng Năng lượng German Galushchenko và Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov cũng bị triệu tập đến Verkhovna Rada. Các đại biểu cáo buộc người thứ nhất không chuẩn bị cho mùa sưởi ấm. Người thứ hai bị cáo buộc về chất lượng công sự yếu kém. Galushchenko và Umerov không xuất hiện tại Quốc hội. Ngoài ra, Phó Thủ tướng phụ trách Hội nhập Châu Âu Olga Stefanishyna bị tình nghi hồi năm 2014đã chi 2,5 triệu hryvnia (khoảng 83000 USD vào thời điểm đó), khi làm việc với tư cách là người đứng đầu một trong các bộ phận của Bộ Tư pháp, để trả cho nghiên cứu kém chất lượng. Dù sao đi nữa, Thủ tướng tiếp theo rất có thể sẽ là Phó thủ tướng hiện tại, Bộ trưởng Kinh tế Yulia Svyrydenko, ông Zheleznyak khẳng định. Bà Yulia Svyrydenko thân thiết với Chánh văn phòng tổng thống Andriy Yermak.
Sự việc phức tạp
Nhà phân tích chính trị Ukraina Andriy Zolotarev cho rằng việc sa thải Thủ tướng Shmygal chỉ có thể liên quan đến chính trị trong nước.
"Shmygal là người vô hình nhất có thể và không có tham vọng chính trị, điều này khiến ông ta trở thành nhân vật thuận lợi cho Zelensky. Nhưng Shmygal dựa vào sự ủng hộ của người đứng đầu đảng "Người hầu của nhân dân" trong quốc hội David Arakhamia và nhà tài phiệt Rinat Akhmetov. Điều này không phù hợp với Chánh văn phòng Tổng thống Ukraina Andriy Yermak, ông ta cần có con rối của riêng mình đứng đầu chính phủ. Vai trò này có thể do Yulia Svyrydenko đảm nhiệm", nhà phân tích chính trị Andriy Zolotarev nói với một trong những phương tiện truyền thông Ukraina.
Hãy nhớ lại rằng trước đó, truyền thông từng gán cho Yermak ít nhất là lạm quyền kiểm soát Bộ Ngoại giao Ukraina. Đặc biệt, tờ The Washington Post viết rằng Văn phòng tổng thống dưới quyền quản lý của Yermak đã thay thế hiệu quả cho bộ Ngoại giao.
Nhà phân tích chính trị Dmitry Spivak lưu ý rằng những tin đồn về việc Shmygal sắp từ chức đã lan truyền trong một thời gian dài, nhưng những phác thảo rõ ràng đã xuất hiện khoảng một tuần trước. Theo chuyên gia này, ai là người muốn giải tán chính phủ không quá quan trọng, vì Thủ tướng không nói gì về chiến lược phát triển đất nước hay các ưu tiên của nước này trong ba năm qua.
"Quyết định từ chức đã quá muộn. Chính phủ đang hoàn toàn hỗn loạn. Ukraina cần một Thủ tướng có thể định hình lại nội các bộ trưởng và thu hút đầu tư để thoát khỏi tình trạng hỗn loạn kinh tế. Nếu không làm gì, đất nước sẽ phải đối mặt với sự sụp đổ hoàn toàn. Ukraina không thể chỉ sống bằng chi phí đầu tư nước ngoài, vì một ngày nào đó khoản tiền này sẽ chấm dứt", ông Spivak nhấn mạnh.
Chuyên gia Denis Denisov tại Đại học Tài chính thuộc Chính phủ Liên bang Nga lại liên kết các nỗ lực định kỳ cách chức Shmyhal với cuộc đấu tranh chính trị nội bộ ở Ukraina. "Không ai hủy bỏ được cạnh tranh chính trị. Cuộc đấu tranh giành chức Thủ tướng là một trong những biểu hiện của nó. Thủ tướng Shmyhal hoàn toàn phù hợp với Zelensky, nhưng đây không phải là đảm bảo an ninh cho người đứng đầu chính phủ. Ông ta được coi là học trò của nhà tài phiệt Renat Akhmetov, còn Yermak lại muốn người của mình nắm giữ chức vụ này. Đồng thời, mức độ hiệu quả của Thủ tướng là chuyện được đánh giá cuối cùng, điều chính yếu là ông ta phải bảo vệ được lợi ích mà nhóm đầu sỏ mong muốn", ông Denisov giải thích.