Theo đại diện Ngân hàng Nhà nước, trong khi chỉ số USD Index - thước đo sức mạnh đồng bạc xanh so với các đồng tiền chủ chốt - đã giảm khoảng 10% kể từ đầu năm 2024, thì Đồng Việt Nam (VND) vẫn mất giá 2,7-2,8% so với USD. Điều này là vì việc Việt Nam duy trì mặt bằng lãi suất thấp nhằm hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.
Vì sao VND mất giá dù USD suy yếu?
Sáng 8-7, tại cuộc họp báo công bố kết quả điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng trong 6 tháng đầu năm 2025, đại diện Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) khẳng định nhà điều hành luôn trong tâm thế sẵn sàng bán ngoại tệ để can thiệp thị trường khi cần thiết nhằm hỗ trợ thanh khoản, bình ổn thị trường ngoại hối và chủ động tạo dư địa điều hành tỷ giá.
Lý giải về hiện tượng tỷ giá USD/VND tăng trong khi chỉ số USD Index (DXY) lại giảm mạnh, ông Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (NHNN) thông tin, từ đầu năm đến nay, chính quyền Mỹ liên tục thay đổi chính sách, đặc biệt là chính sách tiền tệ, tài khóa và kinh tế.
Một rủi ro lớn từ bên ngoài là việc chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa công bố mức thuế đối ứng với 14 quốc gia trong sáng nay. Theo đại diện NHNN, biểu thuế suất mới sẽ tác động tiêu cực đến dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam là nền kinh tế có độ mở cao và phụ thuộc lớn vào xuất khẩu, trong đó thị trường Mỹ chiếm tỷ trọng lớn.
Cạnh đó, chính sách của Cục dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cũng là yếu tố cần theo dõi. Fed đã 2 lần trì hoãn kế hoạch giảm lãi suất do những tác động chính sách thuế mới của chính quyền Mỹ. Mặc dù lạm phát tại châu Âu và Nhật Bản đang có xu hướng giảm, tại Mỹ, diễn biến vẫn phức tạp và bấp bênh. Việc Fed quyết định thời điểm điều chỉnh lãi suất chủ yếu dựa vào dữ liệu việc làm, trong khi các dữ liệu hiện nay còn chứa nhiều ẩn số và chưa cho thấy xu hướng rõ ràng.
“Chính sách lãi suất khó đoán định của Fed sẽ là nhân tố lớn ảnh hưởng đến biến động lãi suất và tỷ giá tại Việt Nam trong những tháng tới”, NHNN cho biết.
Những thay đổi nhanh chóng và mạnh mẽ đó khiến đồng đô la Mỹ biến động rất lớn, có thời điểm giảm tới hơn 10% giá trị.
Sự suy yếu của đồng USD nhìn chung đã tạo điều kiện cho nhiều đồng tiền khác trên thế giới, nhất là tại khu vực châu Á, tăng giá trở lại. Tuy nhiên, đồng Việt Nam (VND) vẫn ghi nhận mức giảm khoảng 2,7–2,8% so với USD tính đến thời điểm hiện tại.
Giải thích nguyên nhân, ông Quang nhấn mạnh để duy trì sức mạnh đồng tiền thì đồng tiền đó phải có sức hấp dẫn. Sức hấp dẫn một phần có được thông qua lãi suất.
Tuy nhiên thời gian qua, NHNN đã thực hiện các chính sách điều hành nhằm duy trì mặt bằng lãi suất thấp, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Để có lãi suất thấp phải có sự đánh đổi nhất định, trong đó có tỷ giá.
Bên cạnh đó, thị trường tài chính cũng chịu ảnh hưởng bởi sự dịch chuyển dòng tiền, đặc biệt là xu hướng rút vốn của khối ngoại khỏi thị trường chứng khoán Việt Nam trong thời gian dài từ năm 2024 đến nay. Điều này càng gia tăng áp lực lên thị trường ngoại hối và tỷ giá VND/USD.
Được biết, chỉ trong 6 tháng đầu năm, nhà đầu tư nước ngoài đã giải ngân khoảng 267.600 tỷ đồng vào thị trường chứng khoán Việt Nam, nhưng bán ra tới 308.300 tỷ đồng. Như vậy, giá trị rút ròng đạt khoảng 40.700 tỷ đồng, tương đương 1,5 tỷ USD.
Trong bối cảnh đó, Ngân hàng Nhà nước đã áp dụng nhiều biện pháp để hỗ trợ thanh khoản cho hệ thống ngân hàng. Theo ông Quang, Ngân hàng Nhà nước vẫn đang duy trì lãi suất liên ngân hàng ở mức thấp, nhằm giúp các tổ chức tín dụng tiếp cận nguồn vốn giá rẻ để duy trì hỗ trợ tăng trưởng.
“Chúng ta thực hiện chủ trương của Chính phủ về giảm lãi suất cho vay. NHNN đã chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiết giảm chi phí, giảm lãi suất nhằm thúc đẩy sản xuất kinh doanh. Đến nay, lãi suất cho vay đã giảm khoảng 0,6% so với cuối năm 2024”, Vụ trưởng Quang cho biết.
Mặc dù cán cân thanh toán tổng thể vẫn ổn định và cán cân thương mại tiếp tục thặng dư, song dòng vốn ngoại rút ròng trên thị trường chứng khoán đã khiến dòng tiền dịch chuyển nhanh, gây sức ép đáng kể lên thị trường ngoại tệ.
Ổn định giá vàng
Đề cập đến tình hình giá vàng trong nước, Phó Thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà cho biết giá vàng thế giới những tháng đầu năm biến động mạnh và liên tục lập đỉnh mới. Điều này kéo theo giá vàng trong nước tăng theo xu hướng tương tự.
Tuy nhiên, với các giải pháp điều hành đồng bộ, khoảng cách giữa giá vàng trong nước và thế giới đã cơ bản được kiểm soát trong biên độ phù hợp, hiện dao động quanh mức chênh lệch khoảng 5 triệu đồng/lượng.
Về tiến độ sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng, ông Đào Xuân Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý Ngoại hối cho hay, NHNN đã tổ chức lấy ý kiến công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng và đang khẩn trương tổng hợp để trình Bộ Tư pháp thẩm định theo yêu cầu của Chính phủ.
“Ngân hàng Nhà nước đã xin ý kiến rộng rãi về dự thảo sửa đổi Nghị định 24. Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ hoàn tất việc tổng hợp và trình Bộ Tư pháp để lấy ý kiến thẩm định, trình Chính phủ theo đúng mốc thời gian 15-7 như chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ”, Cục trưởng Đào Xuân Tuấn cho biết.
Bên cạnh các rủi ro bên ngoài, NHNN hiện đang theo dõi sát các chỉ báo kinh tế trong nước. Theo số liệu từ Bộ Tài chính, dù nền kinh tế đã có dấu hiệu phục hồi nhất định, số lượng doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường vẫn ở mức cao. Mục tiêu tăng trưởng GDP cần được đánh giá thận trọng và gắn với tính bền vững để tránh tạo áp lực lên chính sách tiền tệ.
Lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước khẳng định, việc thực hiện chỉ đạo của Chính phủ trong nỗ lực đạt mức tăng trưởng kinh tế cho cả năm 2025 đang được hỗ trợ bởi mặt bằng lạm phát được kiểm soát. Dự báo, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) sẽ được giữ dưới mức 4,5% như Quốc hội đã đề ra.