Hiệp hội cho rằng lộ trình cấm xe máy xăng tại một số khu vực ở Hà Nội ngay trong 2026 sẽ đặt ra nhiều thách thức lớn với cả người dân lẫn doanh nghiệp.
Gánh nặng lớn với người lao động thu nhập thấp
Ngày 12/7, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã ban hành Chỉ thị 20, giao UBND TP.Hà Nội thực hiện các giải pháp, biện pháp để các tổ chức, cá nhân chuyển đổi phương tiện. Theo lộ trình đặt ra, đến ngày 1/7/2026 không có xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong vành đai 1.
Giai đoạn tiếp theo, từ ngày 1/1/2028 sẽ hạn chế ô tô cá nhân dùng nhiên liệu hóa thạch trong Vành đai 1 và Vành đai 2.
Sau đó, đến năm 2030, quy định trên sẽ được áp dụng với toàn bộ phương tiện cá nhân dùng nhiên liệu hóa thạch trong phạm vi vành đai 3.
Trước thông tin này, Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) gồm 5 hãng: Honda Việt Nam, Yamaha Motor Việt Nam, SYM Việt Nam, Suzuki Việt Nam và Piaggio Việt Nam, đã có văn bản kiến nghị gửi đến Chính phủ và các Bộ, ngành có liên quan.
Trong văn bản, VAMM bày tỏ sự trân trọng và ghi nhận với những nỗ lực của Chính phủ Việt Nam trong việc giảm thiểu ô nhiễm môi trường cũng như phát triển những giải pháp di chuyển phù hợp.
Tuy nhiên, VAMM cho rằng lộ trình cấm xe máy xăng tại một số khu vực ở Hà Nội ngay trong 2026 sẽ đặt ra nhiều thách thức không nhỏ cho cả người dân lẫn doanh nghiệp.
Theo đánh giá của hiệp hội, những người chịu ảnh hưởng nặng nề nhất là người lao động, hộ gia đình có thu nhập thấp và những gia đình đang sở hữu nhiều xe máy chạy xăng truyền thống. Việc phải chuyển đổi phương tiện đang sử dụng là gánh nặng chi phí không nhỏ đối với nhóm đối tượng này.
Doanh nghiệp có nguy cơ phá sản
Đối với doanh nghiệp, VAMM nhận định việc chuyển đổi quá nhanh từ xe máy xăng sang xe máy điện sẽ gây áp lực nghiêm trọng lên toàn bộ ngành công nghiệp xe máy, từ sản xuất, phân phối đến dịch vụ hậu mãi.
Trước quy định mới, các doanh nghiệp sản xuất phải đầu tư mạnh tay để tái cấu trúc dây chuyển, đổi mới công nghệ và phát triển sản phẩm, trong bối cảnh chưa có đủ thời gian chuẩn bị và chưa được hỗ trợ tài chính kịp thời.
Điều này tạo ra nguy cơ dẫn đến thua lỗ, gián đoạn sản xuất và nguy cơ phá sản. VAMM nhấn mạnh, hệ thống gần 2.000 đại lý xe máy xăng hiện có nguy cơ bị tê liệt do doanh thu sụt giảm đột ngột. Ngoài ra, khoảng 200 nhà cung ứng linh kiện chủ yếu phục vụ động cơ đốt trong cũng bị ảnh hưởng trực tiếp, đi kèm nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng.
Ngoài ra, các nhà sản xuất hiện đã và đang đầu tư hàng nghìn tỷ đồng để thay đổi công nghệ, máy móc thiết bị, dây chuyền sản xuất nhằm đáp ứng nhiều quy định mới của Chính phủ có hiệu lực từ năm 2027, bao gồm: Áp dụng tiêu chuẩn khí thải EURO4; Kiểm soát khí thải đối với xe đang lưu hành; Giới hạn mức tiêu thụ nhiên liệu.... hướng đến mục tiêu giảm ô nhiễm môi trường.
Hiệp hội cho rằng, việc chuyển đổi đột ngột sang xe điện không những gây lãng phí lớn các nguồn lực đã bỏ ra, mà còn làm giảm hiệu quả thực thi các chính sách môi trường mà Chính phủ đã ban hành.
Do đó, VAMM có kiến nghị cần có lộ trình triển khai hợp lý với thời gian chuẩn bị tối thiểu 2-3 năm, nhằm tạo điều kiện để quá trình chuyển đổi diễn ra hiệu quả và bền vững.
“Khoảng thời gian này cho phép người dân, doanh nghiệp và cơ quan quản lý có thời gian để giải quyết các khó khăn, thách thức nêu trên và có đủ điều kiện để thích ứng, điều chỉnh và phối hợp đồng bộ, hạn chế rủi ro và bảo đảm tính khả thi trong thực tiễn”, VAMM nêu.
Bên cạnh đó, trong văn bản kiến nghị, hiệp hội cũng nhấn mạnh việc phát triển hạ tầng trạm sạc và lưới điện là điều kiện then chốt cho chuyển đổi xe điện. Theo VAMM, việc thiếu hệ thống trạm sạc đồng bộ và lưới điện đủ năng lực đang là rào cản lớn trong lộ trình chuyển đổi sang xe điện.
Theo đánh giá của VAMM, hệ thống trạm sạc công cộng tại Việt Nam hiện vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế. Ngoài ra, mối lo ngại về an toàn cháy nổ khi sạc xe điện, đặc biệt là tại các chung cư cũ có hệ thống điện đã xuống cấp cũng ngày càng gia tăng.
“Đây là thách thức lớn nhất cần phải giải quyết để người dân an tâm sử dụng, doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư, và quá trình chuyển đổi diễn ra an toàn, đồng bộ, hiệu quả”, VAMM đánh giá.
Đồng thời, Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam cũng kiến nghị các cơ quan quản lý cần sớm ban hành các chính sách khuyến khích chuyển đổi, bao gồm hỗ trợ tài chính, ưu đãi thuế và tín dụng, nhằm tạo điều kiện cho người dân tiếp cận phương tiện mới.