Chính phủ Việt Nam vừa xóa bỏ độc quyền sản xuất vàng miếng SJC bằng Nghị định 232/2025. Các doanh nghiệp và ngân hàng lớn nay được phép nhập khẩu vàng, sản xuất và kinh doanh vàng miếng theo tiêu chuẩn mới, dưới sự giám sát của Ngân hàng Nhà nước. Đồng thời, nghị định cũng mở đường cho việc thành lập Sở giao dịch vàng quốc gia.
Quyết sách này được kỳ vọng sẽ bình ổn thị trường và thu hẹp chênh lệch giá với thế giới. Tuy nhiên, ngay sau khi nghị định được công bố, thị trường vàng trong nước lại phản ứng ngược.
Giá vàng vọt lên hơn 134 triệu đồng/lượng, một mức giá lịch sử của vàng Việt Nam. Chỉ trong vòng vài tuần, giá vàng trong nước đã tăng gần 8%, tương đương mức tăng 10 triệu đồng mỗi lượng. Trong khi, giá vàng thế giới chỉ khoảng 3.650 USD/ounce, thấp hơn gần 20 triệu đồng mỗi lượng sau quy đổi.
Dù được cảnh báo nhiều rủi ro, song người dân vẫn tiếp tục xếp hàng mua vàng. Điều này cho thấy niềm tin vào tiền kim loại quý vẫn rất lớn trong bối cảnh kinh tế còn nhiều biến động.
Chuyên gia lý giải
Tại phiên họp Chính phủ mới đây, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Đoàn Thái Sơn giải thích, giá vàng Việt Nam tăng cao gần đây, chủ yếu là do sự thiếu hụt nguồn cung và chi phí vận chuyển, thuế phí cũng như quy định quản lý.
Chia sẻ với Sputnik, chuyên gia kinh tế tài chính TS. Nguyễn Trí Hiếu đánh giá, giá vàng thế giới đang chịu tác động mạnh từ các yếu tố địa chính trị căng thẳng như cuộc xung đột tại Ukraine, căng thẳng thương mại toàn cầu, và sự bất ổn trên nhiều thị trường lớn khác.
“Vàng đang ở xu hướng tăng bởi các yếu tố như căng thẳng địa chính trị khiến các nhà đầu tư nhìn thấy vàng như một nơi trú ẩn an toàn. Trong bối cảnh thị trường chứng khoán “lình xình” và bất động sản trầm lắng, dòng tiền ở Việt Nam có xu hướng chảy sang kim loại quý nhằm bảo vệ vốn”.
Nghịch lý giá vàng tăng mạnh sau khi xóa độc quyền xuất phát từ tâm lý lo ngại ngắn hạn của thị trường. Dù chính sách đã mở cửa, nhưng nguồn cung mới vẫn chưa kịp đưa ra thị trường.
Doanh nghiệp cần thời gian hoàn thiện hồ sơ, chờ cấp phép nhập khẩu vàng nguyên liệu. Trong khi đó, nhu cầu tích trữ của người dân vẫn ở mức cao, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế nhiều biến động.
Chính độ trễ giữa chủ trương và thực tế triển khai đã vô tình kích hoạt một làn sóng mua vàng mới đẩy giá lên cao, trái ngược hoàn toàn với kỳ vọng hạ nhiệt ban đầu của nhà điều hành.
“Khi giá thế giới giảm, trong nước thường phản ứng chậm, thậm chí không giảm vì nguồn cung hạn chế và tâm lý găm giữ. Điều này lý giải vì sao ngay cả khi vàng quốc tế hạ nhiệt, giá trong nước vẫn neo ở vùng rất cao”, TS. Hiếu cho hay.
Ngân hàng Nhà nước tạm dừng bán vàng miếng SJC để chuyển đổi cơ chế quản lý theo Nghị định 232, dự kiến có hiệu lực từ tháng 10 tới.
Tuy nhiên, trong giai đoạn chuyển tiếp, nguồn cung khan hiếm đã góp phần làm giá vàng tăng vọt. TS. Hiếu cũng chỉ ra rằng, việc hạn chế nhập khẩu vàng và duy trì vai trò độc quyền trong một số khâu khiến thị trường vàng trong nước phản ứng chậm trước nhu cầu tăng cao.
Ngoài ra, lạm phát trong nước duy trì ở mức cao, áp lực từ giá nguyên liệu, chi phí sản xuất tăng, cùng với tăng trưởng tín dụng mạnh đã làm tăng cung tiền, gián tiếp đẩy giá vàng lên cao. Ngoài ra, biến động tỷ giá và lãi suất quốc tế cũng làm đồng USD mạnh lên hoặc suy yếu, từ đó tác động đến giá vàng toàn cầu và kéo theo thị trường trong nước.
Dự báo tương lai
Về dài hạn, chuyên gia tài chính kinh tế nhận định, dự báo giá vàng rất khó chính xác, nhất là trước khi Nghị định 232 có hiệu lực. Tuy nhiên, ông kỳ vọng thị trường vàng Việt Nam sẽ ổn định hơn khi nhiều nhà nhập khẩu vàng tham gia, khoảng cách giá sẽ thu hẹp, và giá vàng trong nước sẽ sát với quốc tế hơn.
Về mặt giá trị, ông cho rằng mốc 3.700 USD/ounce là khả thi trong năm nay, dù xác suất đạt được không cao. Còn mức 4.000 USD trở lên thì còn nhiều bất định.
“Chỉ còn một tháng nữa là Nghị định 232 chính thức có hiệu lực. Khi đó, thị trường sẽ có những biến động rất lớn. Từ giờ đến thời điểm đó, giá vàng sẽ tiếp tục biến động mạnh. Sau khi nghị định 232 được áp dụng, tôi nghĩ thị trường vàng sẽ ổn định hơn. Khoảng cách chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới sẽ sát lại gần nhau vì có nhiều nhà nhập khẩu vàng hơn. Tuy nhiên, không có gì đảm bảo giá vàng trong nước sẽ giảm sâu, bởi giá vàng trong nước vẫn lệ thuộc vào giá vàng thế giới. Trong khi, giá vàng thế giới theo cung cầu. Nếu các tình hình địa chính trị trên thế giới vẫn “nóng bỏng” thì giá vàng vẫn tiếp tục leo thang. Như vậy, giá vàng trong nước vẫn có thể neo ở mức cao, kể cả đã áp dụng Nghị định 232 ”, chuyên gia nhận định với Sputnik.
Chuyên gia cũng cảnh báo người dân cần thận trọng khi đầu tư vàng trong bối cảnh giá đang ở mức cao kỷ lục. Ông cũng khuyên các nhà đầu tư nên phân bổ vốn vào nhiều kênh khác nhau nhằm giảm thiểu rủi ro.
Đặc biệt, người dân cần tránh chạy theo tâm lý đám đông và không nên vay mượn để đầu tư vàng khi giá đã ở mức cao như hiện nay.
Với bối cảnh hiện tại, việc theo dõi sát sao các yếu tố toàn cầu như chính sách tiền tệ của các ngân hàng trung ương lớn, diễn biến địa chính trị, cùng với các chính sách quản lý trong nước là cần thiết để đưa ra các quyết định đầu tư thông minh và an toàn.