Thông tin được Đại sứ Ito chia sẻ nhân kỷ niệm 2 năm Việt Nam và Nhật Bản nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược toàn diện.
Hợp tác bán dẫn đạt bước tiến lớn
Sáng 27/11, nhân dịp kỷ niệm 2 năm Việt Nam và Nhật Bản nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược toàn diện, Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam Ito Naoki đã có một số chia sẻ với báo chí.
Trả lời câu hỏi liên quan đến định hướng chính sách của Thủ tướng Takaichi, Đại sứ Ito nhấn mạnh rằng chính phủ mới của Nhật Bản giữ nguyên các chủ trương dành cho Việt Nam.
Tuyên bố được đặc biệt chú ý trong bối cảnh quan hệ Nhật – Trung đang chứng kiến nhiều căng thẳng sau phát ngôn gần đây của Thủ tướng Takaichi liên quan đến vấn đề Đài Loan và an ninh quốc gia. Dù vậy, có thể khẳng định, Nhật Bản luôn rất coi trọng quan hệ và hợp tác sâu rộng với Việt Nam cũng như với các đối tác tin cậy ở Đông Nam Á.
Chỉ trong một tháng sau khi nhậm chức, Thủ tướng Takaichi đã tiếp xúc lãnh đạo cấp cao Việt Nam và gửi thông điệp tới Diễn đàn Hợp tác địa phương Việt Nam – Nhật Bản diễn ra ngày 25/11 ở Quảng Ninh.
Diễn đàn này quy tụ đại diện từ 16 địa phương của Nhật Bản và hơn 30 tỉnh, thành của Việt Nam. Thủ tướng Phạm Minh Chính trực tiếp tham dự và đưa ra nhiều định hướng hợp tác mới. Về phía Nhật Bản, Thủ tướng Takaichi gửi thông điệp khẳng định vai trò quan trọng của giao lưu địa phương trong tổng thể quan hệ hai nước. Lãnh đạo địa phương hai phía thảo luận sâu về kinh tế, phát triển nguồn nhân lực và khai thác thế mạnh vùng miền.
Khi điểm lại thành tựu hợp tác trong hai năm qua, Đại sứ Ito cho biết lĩnh vực bán dẫn đã có bước tiến vượt bậc. Việt Nam đặt mục tiêu đào tạo 500 tiến sĩ bán dẫn vào năm 2030, và Nhật Bản cam kết đào tạo một nửa trong số đó thông qua các chương trình nghiên cứu tầm quốc tế. Trong ba năm rưỡi tới, Nhật Bản dự kiến tiếp nhận 63 nghiên cứu sinh tiến sĩ Việt Nam.
Tại Việt Nam, Trường Đại học Việt – Nhật đã mở khóa cử nhân ngành bán dẫn với 106 sinh viên theo học. Đây được kỳ vọng sẽ trở thành nguồn nhân lực nòng cốt cho ngành công nghệ mũi nhọn mà Việt Nam đang hướng đến.
Về đổi mới sáng tạo, Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) hiện hỗ trợ các startup Việt Nam nhằm giúp doanh nghiệp thu hút đầu tư và hoàn thiện hệ sinh thái khởi nghiệp.
Song song với đó, hợp tác về chuyển đổi xanh và năng lượng tiếp tục được thúc đẩy mạnh. Trong Sáng kiến Cộng đồng châu Á phát thải ròng bằng 0, Nhật Bản phối hợp cùng Việt Nam phát triển điện gió ngoài khơi, năng lượng tái tạo và các dự án LNG. Có khoảng 15 dự án năng lượng sạch trị giá 20 tỷ USD đang được triển khai. JICA cũng dự kiến cấp khoản vay 300 triệu USD để hỗ trợ ứng phó biến đổi khí hậu và chuyển đổi xanh ở Đồng bằng sông Cửu Long, góp phần giảm phát thải, tăng năng suất và nâng cao khả năng chống chịu thiên tai.
Hạ tầng tiếp tục là trụ cột
Báo Tiền phong dẫn lời Đại sứ Ito cho biết hạ tầng vẫn là lĩnh vực trọng tâm trong hợp tác giữa Nhật Bản và Việt Nam. Nhiều dự án quy mô lớn đang được triển khai như: tuyến Metro số 1 TPHCM, Metro số 2 Hà Nội, Thành phố thông minh phía Bắc Hà Nội, Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá, Nhà máy điện Ô Môn 4, dự án điện gió Quảng Trị, Aeon Mall Hải Dương…
Ông cũng cho hay lãnh đạo Việt Nam thời gian gần đây đã đối thoại nhiều với doanh nghiệp Nhật Bản để cải thiện môi trường đầu tư. Một số vướng mắc liên quan tới gia hạn đầu tư đã được tháo gỡ, tạo thêm niềm tin cho giới doanh nghiệp. Hiện có khoảng 2.000 công ty Nhật hoạt động tại Việt Nam; khảo sát của JETRO cho thấy 60% trong số này muốn mở rộng đầu tư.
Thương mại hai chiều năm nay đạt 42,5 tỷ USD, tăng 11% so với cùng kỳ, và có thể chạm mốc 50 tỷ USD trong năm tới. Dòng vốn đầu tư Nhật Bản vào Việt Nam đạt 2,6 tỷ USD, tăng 18% so với năm ngoái.
Từ tháng 1 đến tháng 10 năm nay, 580.000 khách Việt Nam đến Nhật Bản, trong khi 680.000 người Nhật sang Việt Nam - lần lượt tăng 10% và 16%.
Cơ chế mới để tăng cường hợp tác quốc phòng – an ninh
Trong tháng 12 tới, Việt Nam và Nhật Bản sẽ tổ chức cuộc họp 2+2 đầu tiên giữa Thứ trưởng Ngoại giao và Thứ trưởng Quốc phòng tại Tokyo. Đây sẽ là dịp để trao đổi sâu hơn về an ninh khu vực, hợp tác công nghiệp quốc phòng, chuyển giao trang thiết bị và hỗ trợ an ninh. Năm nay, tàu Hải quân Nhật Bản đã đến thăm Việt Nam, và tàu Cảnh sát biển Việt Nam cũng có hoạt động giao lưu tại Nhật.
Đại sứ Ito khẳng định Nhật Bản tiếp tục theo đuổi chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và rộng mở, đề cao luật pháp quốc tế và trật tự dựa trên luật lệ. Trong chiến lược này, Việt Nam là “đối tác vô cùng quan trọng”.
Năm nay, hai nước lần đầu tiên thực hiện dẫn độ tội phạm theo hiệp định ký năm 2020, đánh dấu bước tiến mới trong hợp tác pháp lý – tư pháp.
Về hợp tác năng lượng hạt nhân, Đại sứ Ito cho rằng việc hỗ trợ để đạt mục tiêu hoàn thành nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2 vào năm 2035 là điều “không đơn giản”, và hai nước đang tìm kiếm hướng hợp tác khác.
Khi được hỏi về các điều chỉnh chính sách liên quan đến lao động nước ngoài, Đại sứ Ito cho biết Thủ tướng Takaichi đánh giá người lao động ngoại quốc có vai trò quan trọng trong bối cảnh Nhật Bản già hóa nhanh và tỷ lệ sinh giảm mạnh. Tuy nhiên, bà cũng yêu cầu các bộ, ngành xem xét biện pháp nhằm hạn chế hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến người nước ngoài, hướng đến môi trường vừa an toàn, vừa cởi mở.
Hiện có khoảng 660.000 lao động Việt Nam làm việc tại Nhật Bản. Theo Đại sứ Ito, lực lượng này đóng góp đáng kể cho kinh tế Nhật Bản và quan điểm đánh giá tích cực này vẫn được giữ nguyên.