Theo quy định hiện hành tại Nghị quyết 94, Chính phủ chịu trách nhiệm chỉ đạo lập báo cáo nghiên cứu khả thi cho từng giai đoạn của dự án và báo cáo Quốc hội thông qua trước khi quyết định đầu tư.
Tuy nhiên, trong lần điều chỉnh này, Chính phủ đề xuất “cho phép Chính phủ tổ chức phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi giai đoạn 2 của dự án theo thẩm quyền mà không phải báo cáo Quốc hội thông qua”.
Giải trình về kiến nghị này, Chính phủ cho biết giai đoạn 1 của dự án sân bay Long Thành đang được đẩy nhanh tiến độ để hoàn thành và đưa vào khai thác. Trong quá trình triển khai, Quốc hội từng cho phép Chính phủ tự phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi điều chỉnh giai đoạn 1 mà không cần trình lại Quốc hội, tạo tiền lệ cho đề xuất lần này.
Theo báo cáo nghiên cứu khả thi giai đoạn 1, giai đoạn 2 của dự án, bao gồm đường cất hạ cánh thứ ba và nhà ga hành khách thứ hai, được lên kế hoạch nghiên cứu đầu tư từ năm 2028 đến năm 2032.
Tuy nhiên, Chính phủ nhận định, với kịch bản tăng trưởng GDP dự kiến đạt hai con số từ năm 2026, sản lượng hành khách qua các cảng hàng không, đặc biệt là Long Thành, sẽ tăng nhanh hơn dự báo. Do đó, cần triển khai nghiên cứu đầu tư giai đoạn 2 sớm hơn so với kế hoạch.
Chính phủ cho rằng việc đầu tư sớm đường cất hạ cánh thứ ba sẽ tận dụng được nhân công, máy móc, thiết bị của các nhà thầu đang thi công, qua đó tiết kiệm thời gian, chi phí và rút ngắn tiến độ. Đồng thời, triển khai sớm còn giúp giảm thiểu tác động đến hoạt động khai thác của sân bay như bụi và tiếng ồn trong quá trình thi công giai đoạn sau.
Theo quy hoạch được phê duyệt, giai đoạn 2 của dự án sẽ xây dựng một đường cất hạ cánh và một nhà ga hành khách mới với công suất 25 triệu hành khách/năm, cùng các công trình phụ trợ đồng bộ để đáp ứng nhu cầu khai thác.
Chính phủ nhấn mạnh, nếu Quốc hội đồng ý điều chỉnh Nghị quyết 94 theo hướng này, Chính phủ sẽ chủ động hơn trong việc tổ chức nghiên cứu, thẩm định và phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi giai đoạn 2, phù hợp với chủ trương phân cấp, phân quyền trong quản lý đầu tư công.
Trong báo cáo thẩm tra, Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cho rằng kiến nghị của Chính phủ là có cơ sở, phù hợp với quy định pháp luật và chủ trương của Đảng về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đồng thời đáp ứng yêu cầu phát triển quốc gia trong giai đoạn mới.
Cơ quan thẩm tra cũng thống nhất với đề xuất của Chính phủ về việc đưa nội dung kiến nghị này vào Nghị quyết kỳ họp thứ 10 của Quốc hội khóa XV.
Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành có tổng mức đầu tư khái toán 336.630 tỷ đồng, tương đương 16,03 tỷ USD (theo đơn giá năm 2014). Trong đó, giai đoạn 1 có vốn đầu tư 114.450 tỷ đồng, tương đương 5,45 tỷ USD.
Ở giai đoạn 1, dự án đầu tư hai đường cất hạ cánh phía Bắc, một nhà ga hành khách và các hạng mục phụ trợ đồng bộ, bảo đảm công suất 25 triệu hành khách/năm và 1,2 triệu tấn hàng hóa/năm, dự kiến hoàn thành và đưa vào khai thác trước ngày 31/12/2026.
Giai đoạn 2 sẽ xây dựng thêm một đường cất hạ cánh cấu hình mở và một nhà ga hành khách, nâng công suất lên 50 triệu hành khách/năm và 1,5 triệu tấn hàng hóa/năm.
Giai đoạn 3 là giai đoạn hoàn thiện toàn bộ hạ tầng dự án, hướng tới mục tiêu công suất 100 triệu hành khách/năm và 5 triệu tấn hàng hóa/năm.