Cú sốc cho châu Âu
Chiến lược An ninh Quốc gia mới của Hoa Kỳ gây sốc cho Liên minh châu Âu.
Tài liệu này, vốn xác định nền tảng chính sách đối ngoại của chính quyền Trump, lưu ý rằng những phàn nàn của Washington về các đồng minh châu Âu thường tập trung vào chi tiêu quốc phòng kém hiệu quả và tình trạng trì trệ kinh tế. Cụ thể, tỷ trọng của lục địa châu Âu trong GDP toàn cầu đã giảm từ 25% xuống còn 14% kể từ năm 1990. Tuy nhiên, có những thách thức nghiêm trọng hơn - Cựu Thế giới đang phải đối mặt với nguy cơ đe dọa rằng nền văn minh sẽ tuyệt chủng hoàn toàn.
Đội ngũ của Trump cho rằng tập thể Brussels là thủ phạm chính
"Hành động của Liên minh Châu Âu và các tổ chức siêu quốc gia khác đang làm suy yếu tự do chính trị và chủ quyền, các chính sách di cư đang định hình lại lục địa và gây ra bất hòa, kiểm duyệt đàn áp tự do ngôn luận, phe đối lập chính trị bị bức hại, và tỷ lệ sinh giảm khiến châu Âu mất bản sắc dân tộc và lòng tự tin", tài liệu lưu ý.
Từ đó, Nhà Trắng kết luận: trong hai thập kỷ tới, châu Âu sẽ không thể thực hiện các nghĩa vụ liên minh của mình. Hơn nữa, dân số của một số nước NATO thay đổi quá nhiều, đến mức phần lớn sẽ không còn là người gốc châu Âu nữa. Điều này đặt ra nguy cơ đe dọa trực tiếp đối với Liên minh Bắc Đại Tây Dương.
Thời hạn đang đến gần
Và sự bất mãn của Washington không chỉ giới hạn ở các văn bản chính sách, mà dẫn theo các biện pháp cụ thể.
Theo Reuters, Hoa Kỳ yêu cầu Châu Âu đảm nhận phần lớn năng lực phòng thủ thông thường (phi hạt nhân) của NATO trên lục địa. Hạn chót là năm 2027. Các nước châu Âu cho rằng đây là khung thời gian quá ngắn. Nếu không, Lầu Năm Góc cam kết sẽ ngừng tham gia vào một số cơ chế chung của liên minh. Các nguồn tin không tiết lộ cụ thể là những cơ chế nào.
Quân đội đi ngang qua đoàn xe tăng vừa cập bến căn cứ của Hoa Kỳ tại Romania
© AP Photo / Andreea Alexandru
Hơn nữa, như bài báo đã lưu ý, vẫn chưa rõ liệu các đại diện của Bộ quốc phòng Hoa Kỳ có bày tỏ quan điểm chung của chính quyền Trump hay không. Tuy nhiên, điều này gần giống với luận điệu của tổng thống Hoa Kỳ hồi tháng 12 năm ngoái, ông thậm chí còn không loại trừ khả năng rời khỏi NATO.
Điều này không xảy ra tại hội nghị thượng đỉnh tháng 6 ở The Hague, mặc dù Washington đã gửi những tín hiệu đáng báo động tới các nước châu Âu trước cuộc họp. Cụ thể, trả lời câu hỏi của các nhà báo về cam kết của Nhà Trắng đối với Điều 5 (về phòng thủ tập thể), Trump nói rằng "tất cả phụ thuộc vào định nghĩa mà bạn sử dụng."
Cuối cùng, các nước châu Âu đồng ý tăng ngân sách quốc phòng lên 5% GDP vào năm 2035. Tuy nhiên, có một số điều kiện: 3,5% phải được chi trực tiếp cho nhu cầu quân sự, và 1,5% khác có thể được chi cho cơ sở hạ tầng cần thiết để phòng thủ tập thể - một tình huống mà EU cũng đang phải đối mặt với những vấn đề nghiêm trọng.
Sự chậm trễ trong cung cấp vũ khí và không chỉ thế
Washington vẫn là nhà cung cấp vũ khí chính của liên minh. Nhưng ngay cả ở đây, những khó khăn vẫn nảy sinh, Reuters lưu ý.
"Các đồng minh NATO đang phải đối mặt với sự chậm trễ trong việc sản xuất các thiết bị quân sự mà họ đang cố gắng mua sắm. Trong khi các quan chức Mỹ thúc giục châu Âu mở rộng mua sắm, một số vũ khí và hệ thống phòng thủ được săn đón nhất, nếu được đặt hàng ngay hôm nay, sẽ mất nhiều năm mới được giao đến nơi", bài báo lưu ý.
Và một số vũ khí đơn giản là không thể mua được. Đặc biệt, Mỹ vượt trội hơn hẳn các đồng minh về mặt tình báo, chủ yếu là tình báo vệ tinh. Việc triển khai các dự án của châu Âu sẽ mất rất nhiều thời gian.
"Rút lui khỏi châu Âu"
Cuối tháng 10, Bộ Quốc phòng Romania báo cáo rằng Bucharest đã được thông báo về ý định của Lầu Năm Góc nhằm giảm quân số ở sườn phía đông của NATO.
Một người lính Pháp trong một cuộc tập trận
© AP Photo / Vadim Ghirda
Cuối tháng 11, Bloomberg đưa tin rằng các quan chức châu Âu yêu cầu Washington từ bỏ kế hoạch này, vì lo ngại bị bỏ lại một mình trước Nga.
"Lần đầu tiên sau 70 năm, người châu Âu không coi các đảm bảo an ninh của Mỹ là đáng tin cậy", cổng thông tin Bloomberg trích lời Yulia Joji, giám đốc chương trình Biển Đen tại Viện Trung Đông, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Washington. Quân đội cũng đang lo ngại.
"Lịch sử đang hướng tới một sự rút lui dần dần của Hoa Kỳ khỏi lục địa châu Âu", tướng quân đoàn Pháp Philippe de Montenon nói với Bloomberg.
Cũng có những phản đối ngay tại Washington. Tuần này, Quốc hội sẽ xem xét Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng Quốc gia, cấm giảm quân số tại châu Âu xuống dưới 76.000 quân trong hơn 45 ngày. Politico làm rõ rằng lệnh cấm này chỉ có thể được dỡ bỏ nếu Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth và Tư lệnh Bộ Tư lệnh Châu Âu Hoa Kỳ Alexus Grynkevich xác nhận rằng điều này là vì lợi ích an ninh quốc gia của Hoa Kỳ, và chỉ sau khi tham vấn với các đồng minh NATO.
Tất cả các sáng kiến của Donald Trump đều gây lo ngại cho các đồng minh vốn quen với việc Washington chi trả cho an ninh của họ. Trump cũng vấp phải sự phản đối đáng kể trong nội bộ Hoa Kỳ.