Cuối tháng 11, Hà Nội đã chốt phương án thí điểm vùng phát thải thấp (LEZ), theo đó từ tháng 7/2026 sẽ hạn chế xe máy xăng hoạt động trên các nền tảng ứng dụng tại một số khu vực thuộc Vành đai 1. Tuy nhiên, đến nay, dự thảo chính sách hỗ trợ chuyển đổi phương tiện vẫn chưa được thông qua.
Tại tọa đàm “Vùng phát thải thấp – Chủ trương, hạ tầng và giải pháp đảm bảo kết nối liền mạch” diễn ra ngày 24/12, bà Đặng Thùy Trang, Giám đốc đối ngoại Grab Việt Nam, cho rằng việc áp dụng LEZ sẽ chỉ khả thi nếu đi kèm các chính sách hỗ trợ tài chính đủ mạnh cho tài xế.
Theo bà Trang, trong văn bản gửi Sở Xây dựng Hà Nội, Grab đề xuất thành phố hỗ trợ tối thiểu 10 triệu đồng cho mỗi tài xế để mua xe máy điện. Riêng với nhóm hộ nghèo và cận nghèo, mức hỗ trợ được kiến nghị là 100% giá trị phương tiện, tối đa 20 triệu đồng.
Số liệu từ Sở Xây dựng Hà Nội cho thấy, hiện thành phố có khoảng 120.000 xe ôm công nghệ, trong đó 88% vẫn sử dụng xe máy xăng. Trong ba nền tảng giao nhận phổ biến tại thủ đô, tỷ lệ xe điện của Grab và be thấp hơn đáng kể so với Xanh SM.
Đại diện Grab cho biết, phần lớn tài xế còn e ngại chuyển đổi phương tiện. Kết quả khảo sát do doanh nghiệp thực hiện trong 2–3 tuần gần đây cho thấy, 76% tài xế cho rằng chi phí mua xe điện là rào cản lớn nhất. Một mẫu xe máy điện đáp ứng yêu cầu chở khách, giao hàng và di chuyển quãng đường dài hiện có giá từ 30–40 triệu đồng. Trong khi đó, khoảng 70% tài xế xem hoạt động trên nền tảng là công việc chính, khiến việc tự xoay xở chi phí chuyển đổi trở thành áp lực lớn đối với thu nhập và đời sống gia đình.
Bên cạnh hỗ trợ trực tiếp, Grab cũng đề xuất các chính sách bổ trợ như cho vay mua xe với lãi suất 0% trong thời hạn 24 tháng, hỗ trợ lệ phí đăng ký xe, biển số, đồng thời xem xét miễn hoặc hoàn thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân đối với tài xế sử dụng xe điện.
Theo dự thảo đang được lấy ý kiến, mức hỗ trợ phổ thông cho người dân khi chuyển sang xe điện hiện là 20% giá trị phương tiện, tối đa 5 triệu đồng; đồng thời được hỗ trợ 30% lãi suất nếu mua xe trả góp trong thời gian tối đa 12 tháng.
Về tác động của vùng phát thải thấp, ông Nguyễn Tuyển, Trưởng phòng Quản lý vận tải và An toàn giao thông (Sở Xây dựng Hà Nội), cho rằng nhu cầu đi lại, giao nhận hàng hóa trong khu vực Vành đai 1 sẽ không bị ảnh hưởng lớn. Với tỷ lệ khoảng 12% xe ôm công nghệ là xe điện, số phương tiện xanh hiện có đủ để đáp ứng khoảng 14.000–15.000 chuyến xe phục vụ người dân.
Sở Xây dựng đang tham mưu UBND thành phố ban hành nghị quyết hỗ trợ chuyển đổi phương tiện, dự kiến hoàn thiện trong quý I tới. Dự thảo đã được lấy ý kiến rộng rãi từ các doanh nghiệp nền tảng, trong đó có Grab. Đồng thời, cơ quan quản lý cũng kêu gọi các nền tảng điều chỉnh ứng dụng nhằm bảo đảm chỉ các phương tiện đủ điều kiện mới được phép hoạt động trong vùng phát thải thấp.
Các chuyên gia cũng khuyến nghị thành phố triển khai đồng bộ các biện pháp bảo vệ môi trường khác như kiểm soát phát thải từ xây dựng, sản xuất và sinh hoạt trong vùng phát thải thấp, đồng thời giao một đầu mối thường trực đánh giá hiệu quả thực tế và công khai kết quả các biện pháp giảm phát thải đã áp dụng.
Với lộ trình phù hợp và chính sách hỗ trợ đủ mạnh, mục tiêu giảm phát thải và phát triển giao thông bền vững tại Hà Nội được đánh giá là có cơ sở để triển khai trong thực tế.