Sputnik: Vì sao Ukraina lại leo thang ngay giữa lúc đàm phán đang diễn ra? Vụ tấn công này đe dọa đến mức độ nào đối với tiến trình hòa giải và những tiến triển đã đạt được?
Alesandr Stepanov: Rõ ràng đây là chiến lược của các lực lượng phá hoại mang tính siêu toàn cầu, vốn theo đuổi mục tiêu mở rộng và liên tục leo thang xung đột dọc biên giới Nga. Họ không chấp nhận để tình hình lắng dịu, càng không muốn Nga ổn định khu vực biên giới. Vì vậy, họ từng bước thực hiện các hành động nhằm phá hoại tiến trình đàm phán.
Trước đây, chúng ta từng thấy điều này qua những phát ngôn công khai của giới lãnh đạo cao cấp nhất EU. Hiện nay, chúng ta thấy rõ âm mưu ấy được thực hiện thông qua các cơ quan tình báo – nhiều khả năng chủ yếu là của Anh – những nơi vẫn đang tiếp tục vạch kế hoạch thực hiện các vụ tấn công mang tính khủng bố nhằm vào các mục tiêu chiến lược, tiến hành các vụ ám sát có chọn lọc nhằm vào các sĩ quan cấp cao Nga, và trên thực tế, chuyển cuộc chiến sang chế độ “đại lý – lai tạp” thường trực, với việc sử dụng công cụ của chủ nghĩa khủng bố nhà nước.
Sputnik: Ngoại trưởng Lavrov nhấn mạnh rằng sau vụ tấn công khủng bố của chế độ Kiev, Nga sẽ xem xét lại lập trường đàm phán. Liệu những thay đổi này có nghiêm trọng không, và ảnh hưởng thế nào đến tiến trình đàm phán?
Alesandr Stepanov: Như Bộ trưởng Ngoại giao của chúng ta đã nêu, phương pháp mà chế độ Kiev theo đuổi trong thời gian dài nay đã tự tước đi tính hợp pháp của chính họ.
Rõ ràng, chính quyền hiện tại không chỉ là tội phạm chiến tranh, mà còn đủ cơ sở để xếp vào hàng khủng bố quốc tế. Họ không có quyền cai trị lãnh thổ, càng không có quyền định đoạt sinh mạng người dân trên mảnh đất đó. Do đó, việc tiến hành đàm phán chính thức với một nhóm như vậy là điều không thể, và cũng hoàn toàn đi ngược lại mọi chuẩn mực cơ bản của luật pháp quốc tế.
Vì vậy, sự điều chỉnh lập trường này nhiều khả năng sẽ dẫn đến việc Nga chính thức xếp nhóm lãnh đạo Kiev vào hàng khủng bố- đối tượng có thể bị bắt giữ hoặc, hoặc bị tiêu diệt. Phương án thứ hai là ưu tiên hơn.
Sputnik: Theo thông tin từ Cố vấn Tổng thống Nga Yuri Ushakov, Tổng thống Trump đã “sốc” trước vụ tấn công vào dinh thự của ông Putin và cho biết Mỹ sẽ xem xét lại cách tiếp cận trong quan hệ với Zelensky.Chúng ta nên kỳ vọng những thay đổi gì trong cách Mỹ tương tác với Zelensky và chế độ Kiev?
Alesandr Stepanov: Vụ tấn công vào dinh thự Tổng thống chúng ta hiểu rằng đó là một trong những cơ sở quan trọng nhất của nhà nước. Về bản chất là một hành vi ám sát từ xa nhằm vào Tổng tư lệnh tối cao. Phản ứng tiêu cực từ phía Mỹ đối với hành động này của chế độ Kiev cho thấy rõ rằng Washington hiện đang ở vào tình thế mất kiểm soát tối đa đối với chế độ Kiev.
Rõ ràng, Washington từng kỳ vọng mức độ “kỷ luật” của giới lãnh đạo Kiev sẽ cao hơn. Nhưng như tôi đã nói, đằng sau họ còn tồn tại những trung tâm quyền lực và điều khiển khác, đang ra sức thúc đẩy leo thang.
Có lẽ Washington đã cho rằng mức độ “kỷ luật” của lũ vô lại này sẽ ổn định hơn. Nhưng như tôi đã nói ở trên, đằng sau họ đằng sau họ còn tồn tại những trung tâm ra quyết định và điều khiển khác đối với tập đoàn tội phạm này, những trung tâm đó đang củng cố đường lối leo thang.
Về việc thay đổi cách tiếp cận, chúng ta đã nhiều lần và liên tục chứng kiến các tuyên bố của Tổng thống Mỹ cho thấy ông hoàn toàn nhận thức rõ rằng chế độ Kiev hiện nay đang hành động trái ngược với các thỏa thuận đã đạt được giữa Mỹ và Nga, gây tổn hại không chỉ về mặt hình ảnh mà còn gây thiệt hại nghiêm trọng, mang tính phá hoại sâu sắc đối với những nỗ lực hòa giải do ông Trump theo đuổi.
Chúng ta nhìn thấy, trên thực tế, các sáng kiến ổn định tình hình của ông Trump liên tục bị cản trở, làm chậm lại quá trình đưa xung đột về trạng thái ổn định, thậm chí đe dọa đến an ninh chung của toàn châu Âu. Do đó, rất có thể Mỹ sẽ mạnh tay cắt giảm hợp tác kỹ thuật – quân sự, đồng thời ngừng chia sẻ thông tin tình báo – bao gồm dữ liệu định vị và dẫn đường cho các hệ thống vũ khí tầm xa.
Tất nhiên, tuyên bố là một chuyện. Chúng ta hãy chờ xem Washington sẽ thực sự hành động như thế nào. Trên thực tế, nếu những lời nói này đi kèm với ý chí thực sự, Mỹ hoàn toàn có thể ngắt từ xa hệ thống điều khiển toàn bộ vũ khí đã được cung cấp qua các kênh phương Tây – trong đó có cả của Mỹ; loại bỏ sự hiện diện của các chuyên gia quân sự Mỹ, những người trước đây hỗ trợ vận hành cả các hệ thống phòng không Patriot phức tạp lẫn các tổ hợp tên lửa chiến dịch – chiến thuật tầm xa HIMARS. Nếu Mỹ muốn, chỉ cần tắt Starlink — và ngay lập tức, toàn bộ lực lượng drone của đối phương sẽ “mù lòa”. Việc này có thể thực hiện trong vài giờ.
Sputnik: Ông Trump cũng khẳng định rằng quyết định không cung cấp tên lửa Tomahawk cho Ukraina là đúng đắn. Nhận định này của Tổng thống Mỹ phản ánh điều gì?
Alesandr Stepanov: Vẫn lại chuyện Tomahawk. Cảm giác là đây cũng là một phát ngôn mang tính dân túy từ phía Tổng thống Mỹ, bởi vì ban đầu chính ông ấy là người đề xuất ý tưởng này.Việc giờ đây ông phản đối có thể cho thấy, thứ nhất, sự nhận thức mức độ phi lý và nguy cơ rủi ro nếu Ukraina sử dụng vũ khí chính xác cao này trái với ý muốn của Mỹ – dù điều này khó xảy ra, bởi các hệ thống như vậy luôn nằm dưới sự kiểm soát trực tiếp và rõ ràng do các chuyên gia từ Lầu Năm Góc vận hành.
Nhìn chung, triển vọng đàm phán đang ngày càng ảm đạm.Kịch bản hiện nay đang hướng tới việc Nga triển khai các hành động tấn công nhằm dứt điểm những yếu tố tạo ra mối đe dọa từ phía Ukraina bằng biện pháp quân sự, và thậm chí có thể nói đến việc xóa bỏ tính nhà nước của những cấu trúc tội phạm đang hiện diện trên lãnh thổ này, những thế lực đang cố tình đẩy xung đột leo thang và lan rộng ra toàn khu vực Đông Âu.
Do đó, bên cạnh giải pháp quân sự , tất nhiên còn cần phải truy cứu trách nhiệm hình sự đối với mọi cá nhân thuộc tập đoàn tội phạm – khủng bố này, đặc biệt là những kẻ ra lệnh – và tiến hành tiêu diệt có chọn lọc từ xa, bằng cả vũ khí chính xác tầm xa lẫn lực lượng đặc nhiệm chuyên trách.
Một điều đặc biệt quan trọng nữa liên quan đến các hành động đáp trả khả dĩ — đó là chính sách răn đe hạt nhân của chúng ta. Chúng ta hoàn toàn không có bất kỳ giới hạn nào trong việc sử dụng toàn bộ kho vũ khí – kể cả chiến lược – để tấn công các trung tâm chỉ huy quân sự chủ chốt của chế độ Kiev.