"Vòng cung Kursk"

Xét về quy mô lực lượng tham gia và ảnh hưởng chính trị quân sự, Kursk thực sự là một trong những trận đánh quan trọng của cuộc chiến, — nhà sử học Konstantin Zaleski, Viện Nghiên cứu chiến lược Nga nhận xét:
 
“Bộ Tư lệnh Liên Xô đã kịp thời chuẩn bị công tác phòng thủ, chặn đứng các lực lượng Đức quốc xã, buộc chúng phải rút lui. Tiếp đến Hồng quân chuyển sang thế phản công. Không như Hitler hy vọng, khu lõm sâu vào tuyến phòng ngự Kursk đã bị xóa sổ nhờ việc đẩy bật các đơn vị Wehrmacht. Quân đội Xô viết nắm hoàn toàn chủ động. Lực lượng thiết giáp Đức Panzerwaffe, mối hiểm họa đối với Hồng quân vào năm 1941 bị bẻ gãy.”

Quân đội Liên xô tích cực đẩy mạnh công tác trinh sát, chuẩn bị sẵn sàng cho các cuộc tấn công. Hoạt động gài mìn các tuyến phòng thủ được đặc biệt lưu ý: mật độ các bãi mìn lên đến 1.500 trái/cây số mặt trận. Nhiều gấp 4 lần so với trận trên sông Volga. Nhưng không phải tất cả đều diễn ra suôn sẻ, — Tiến sĩ Sử học quân sự Valery Zamulin cho biết:
 
“Thông tin trinh sát trước trận Kursk không hoàn toàn chính xác. Kết quả, Moskva cho rằng cụm quân mạnh nhất được tập trung ở phía nam Orlovsk. Trong thực tế, cụm mạnh nhất nằm gần Belgorod.”

Bàn đạp Orlovsk vẫn là một phần quan trọng của cuộc chiến. Ở chỗ lồi Orlovsk gần làng Ulyanovo, đối phương đã tập trung cụm phòng thủ chắc chắn, điều động bổ sung các sư đoàn thiết giáp và tăng cường hỏa lực từ trên không. Nhưng tất cả vẫn bị Hồng quân phá vỡ. Khu vực này đã được gài mìn dày đặc, cựu chiến binh Gabriel Pronkin bước vào tuổi 11 khi Thế chiến II bắt đầu chia sẻ: “Tôi phá hủy không chỉ mìn mà cả đạn pháo, lựu đạn – 1.734 đơn vị nổ… Con bò của chúng tôi bị trúng mìn, tất cả bị phá hủy… Tôi đã quên những chuyện ấy.” Ông Pronkin không thích nhớ lại những điều khủng khiếp nhưng cho biết về ước mơ mà vì nó ông đã liều mạng ít nhất 1.734 lần: “Bầu trời cao xanh, miếng bánh mì thơm, ngụm nước trong và không xảy ra những điều bất hạnh.”

Sau sự đột phá ở Ulyanovo, tất cả trở nên rõ ràng: Liên Xô đã giành chiến thắng trong trận đấu tăng lớn nhất lịch sử nhân loại. Trận Kursk có sự tham gia của khoảng hai triệu người, sáu ngàn xe tăng, bốn ngàn máy bay.

Chiến thắng tại Vòng cung Kursk và màn tấn công chiến lược tiếp theo kết thúc bước ngoặt hoàn toàn trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại và dẫn tới thắng lợi trong Chiến tranh thế giới II. Vòng cung Kursk góp phần giúp lực lượng Mỹ-Anh tăng cường ở Ý, làm tan rã khối phát xít — chế độ Mussolini sụp đổ và Ý bị loại khỏi cuộc chiến. Dưới ảnh hưởng chiến thắng của Hồng quân, phong trào kháng chiến tại các nước bị quân đội Đức chiếm đóng ngày càng mạnh mẽ, khẳng định thêm vai trò đi đầu của Liên Xô trong liên minh chống Hitler.