Một trong những cơ sở lớn nhất và lâu đời nhất ở Nga về giảng dạy tiếng Nga như ngoại ngữ là Viện Ngôn ngữ và Văn hóa Nga thuộc trường đại học Nga nổi tiếng thế giới — Đại học Tổng hợp Quốc gia Matxcơva (MGU). Ở đây không chỉ đào tạo trình độ tiếng Nga cơ bản cho người nước ngoài để chuyển lên học tiếp các ngành chuyên môn của MGU hay những trường đại học khác của Nga, mà còn đều đặn tổ chức những khóa thực hành tiếng Nga dành cho tất cả những ai có nguyện vọng. Ở đây, các giảng viên và chuyên gia hoạch định phương pháp, soạn sách giáo khoa và sách tham khảo, hướng dẫn sử dụng tiếng Nga. Viện tiến hành tái đào tạo và bồi dưỡng nâng cao trình độ cho các giảng viên môn tiếng Nga người nước ngoài, cũng như tổ chức trắc nghiệm về tiếng Nga như một ngoại ngữ.
Lịch sử Viện Ngôn ngữ và Văn hóa Nga có nét gì đó tái hiện lịch sử của bản thân Đại học Tổng hợp Matxcơva, chỉ với khoảng cách muộn hơn là 200 năm. Nếu trường Đại học Tổng hợp Quốc gia Matxcơva vào năm 2015 kỷ niệm 260 năm thành lập thì năm 2014 Viện Ngôn ngữ và Văn hóa Nga kỷ niệm sinh nhật lần thứ 60 của mình hồi năm 2014.
Đàm đạo với phóng viên đài “Sputnik”, ông Valery Chastnykh giảng viên cao cấp tại Viện Ngôn ngữ và Văn hóa Nga thuộc Đại học Tổng hợp Quốc gia Matxcơva nêu ý kiến như sau: "60 năm trước đây, tại MGU khai trương khóa học tiếng Nga dành cho người nước ngoài, và từ đó khởi đầu lịch sử của Viện chúng tôi. Hồi đó, trong những năm đầu sau chiến tranh, vào cuối những năm 1940 tại MGU lần đầu tiên đón tiếp các thanh thiếu niên từ Việt Nam tới Liên Xô học tập. Những sinh viên này cần được bổ túc thêm về tiếng Nga để có thể theo học chuyên ngành. Sau đó, khi có cả những bạn trẻ đến từ Albania, Bulgaria, Hungary, Tiệp Khắc, Ba Lan, Romania, Mông Cổ và các nước khác, đã mở ra một phương hướng mới trong ngôn ngữ học ứng dụng – tức là tiếng Nga như một ngoại ngữ. Năm 1959, trên cơ sở các khóa tiếng Nga dành cho người nước ngoài tại Đại học Tổng hợp Quốc gia Matxcơva đã thành lập khoa Dự bị dành cho công dân nước ngoài. Được biết, đây là khoa Dự bị đầu tiên cho người nước ngoài trên toàn lãnh thổ Liên Xô. Chúng tôi tiếp nhận sinh viên ở tất cả các trình độ về tiếng Nga, từ người mới bắt đầu học cho đến nâng cao. Các lớp học tiến hành theo nhóm hoặc cho cá nhân, trên cơ sở các chương trình đào tạo tổng thể mà chúng tôi đã vạch ra. Có những chương trình như "Start", "Tiếng Nga cho mọi người”, “Khóa thực hành tiếng Nga", hoặc cuốn sách giáo khoa mới là “Đường đến nước Nga”. Những chương trình này hiện được sử dụng trên toàn thế giới như giáo khoa hướng dẫn cơ bản để dạy tiếng Nga từ sơ khởi. Nguyên tắc then chốt khi lập chương trình đào tạo là cố gắng đáp ứng tất cả các thắc mắc và yêu cầu của người học…".
Nguyên tắc chính của việc hình thành các nhóm là trình mức độ hiếu biết về tiếng Nga. Sau khi trắc nghiệm kiểm tra sơ bộ, sinh viên được chia thành nhóm, mỗi nhóm không quá 8 người. Tùy thuộc vào nguyện vọng và khả năng học tiếng Nga có thể theo chương trình ngắn hạn được dự trù cho khoảng thời gian từ 2 đến 10 tuần lễ; cả học kỳ; mà cũng có thể là cả năm. Đã tính toán để cung cấp những lối tiếp cận linh hoạt, sẵn sàng có phươg án thay thế. Trong tất cả các chương trình không ngoại lệ đều bao gồm những khía cạnh cơ bản của việc học tiếng Nga. Tức là bài tập thực hành về ngữ âm, ngữ điệu, từ vựng, ngữ pháp, cũng như bài học hình thành và phát triển kỹ năng ngôn ngữ. Ngoài ra, sinh viên được đề xuất tham dự hàng loạt seminar và khóa học chuyên đề mà họ có quyền tự mình lựa chọn. Những đề tài phổ biến là văn học, lịch sử, văn hóa Nga, tiếng Nga trong giao dịch kinh doanh, folclor, văn hóa âm nhạc. v.v…
Viện Ngôn ngữ và Văn hóa Nga của trường MGU có danh tiếng đặc biệt trong giới trẻ từ châu Á, — ông Valery Chastnykh cho biết.
“Cách đây chưa lâu chúng tôi mở phân ban thực tập dành cho những sinh viên đã học tiếng Nga ở nước mình. Ban đầu có 20 người đến học, còn bây giờ mỗi năm Phân ban nhận tới 600 thực tập sinh. Số này sẽ theo các khóa thực tập tiếng Nga từ 1 tháng đến 1 năm. Có thể gặp ở đây các học viên đến từ khắp thế giới: Anh, Mỹ, Ấn Độ, Pháp, Italy… Tuy nhiên, nhóm đông nhất là các thực tập sinh người Nhật và người Hàn Quốc. Có thể thấy ở các nước này đang duy trì số lượng ổn định về những người học tiếng Nga. Viện chúng tôi cộng tác lâu năm với các trường đại học Nhật Bản, họ sẵn sàng gửi học viên sang Matxcơva. Còn ở Hàn Quốc thì gần đây ghi nhận sự bùng nổ trong việc học tiếng Nga. Tôi không biết điều đó gắn với lý do nào, có thể là nhờ uy tín tốt đẹp của Viện chúng tôi chăng? Thậm chí cả khi người ta áp đặt trừng phạt Nga, vẫn không giảm sút mối quan tâm đến tiếng Nga. Mỗi năm chúng tôi đào tạo tổng cộng 1.300 sinh viên. Thêm nữa, không chỉ đến đây với mức xuất phát về tiếng Nga rất yếu, mà nhiều người còn hoàn toàn hầu như không có chút hiểu biết nào về Nga. Nhưng qua học tập, cùng với tích lũy kiến thức thì thế giới quan của họ cũng có sự thay đổi…”.
Xin nói thêm là ngoài Viện này, tại Đại học Tổng hợp Quốc gia Matxcơva trên cơ sở của Khoa Ngữ văn còn có hoạt động của Khóa tiếng Nga mùa hè. Bất kỳ người nước ngoài nào từ 16 tuổi cũng có thể nhập học, kể cả chuyên viên nghiên cứu hoặc từ đầu. Có thể tới và nhập học vào bất kỳ ngày nào trong khoảng thời gian mùa hè từ 29 tháng Sáu đến 23 tháng Tám. Khóa học cấp tốc tối thiểu — 3 tuần, tối đa — 8 tuần. Mức học phí thay đổi tùy thuộc vào thời gian đào tạo, nhưng nhìn chung khá hợp lý. Người học được bố trí tạm trú trong ký túc xá của trường MGU. Giá phòng trung bình là 12-15 USD/ngày. Còn thứ hấp dẫn hơn nữa là những chuyến du ngoạn tham quan Matxcơva, kết cấu trong chương trình học và miễn phí. Dịp cuối tuần, học viên được mời tham dự các chương trình tham quan tương tác thăm những di tích và danh lam thắng cảnh cách Matxcơva không xa như Viện Bảo tàng Tchaikovsky ở Klin, Khu điền trang-bảo tồn Yasnaya Polyana của Lev Tolstoy, hoặc thăm thành phố Tver ở khởi nguồn sông Volga và nhiểu địa điểm thú vị khác. Tuy nhiên, những chuyến đi này có tính phí bổ sung.
Như đã rõ, tiếng Nga là một trong những ngôn ngữ phong phú và giàu có nhất trên thế giới nhưng cũng là thứ tiếng thuộc hàng phức tạp nhất. Vì thế, nơi tốt hơn cả cho người nước ngoài học tiếng Nga hoặc tiếp tục nghiên cứu ngôn ngữ Nga – chính là ở Nga. Tại sao? Bởi với bất kỳ ngoại ngữ nào thì cách học hiệu quả nhất vẫn là đắm mình trong môi trường văn hóa và cuộc sống của đất nước dùng thứ ngôn ngữ đó. Giao tiếp hàng ngày với người Nga, các công dân nước ngoài bắt đầu hiểu rõ hơn những nét chi tiết của tiếng Nga, cách phát âm đúng những từ Nga, tiếp nhận sâu hơn các sắc thái đặc thù của ngôn ngữ Nga. Ngoài ra, tất cả những ai học tiếng Nga ở nước Nga sẽ có cơ hội làm quen gần gũi hơn với thiên nhiên Nga, đến thăm những thành phố làng quê khác nhau và tận mắt chiêm ngưỡng danh lam thắng cảnh của nước Nga rộng lớn.
