Phương châm của phần thưởng này là những lời "Vì sự phục vụ và tinh thần quả cảm".
Huân chương này do Nữ hoàng Nga Ekaterina II lập ra vào năm 1769. Chiếc thập tự men màu trắng gắn trên dải băng màu đen và màu da cam Thánh Georgi là ước mơ của mỗi sĩ quan Nga. Nhân vật đeo huy chương được sự tôn trọng đặc biệt trong xã hội và có không ít lợi quyền ưu đãi. Từ năm 1849, danh tính của họ sẽ được khắc trên tấm bảng đá cẩm thạch dành riêng trong Cung Georgi của điện Kremlin Matxcơva. Tấm bảng đá này còn bảo tồn đến ngày nay.
Nữ hoàng Katerina II đánh giá cao những anh hùng được tặng Huân chương Thánh Georgi. Một lần, vào trước dịp chiêu đãi long trọng vinh danh những nhân vật này, thì Nữ hoàng bị ốm. Quần thần lo lắng vì sức khỏe của Nữ hoàng đã đề nghị hủy bỏ buổi tiếp tân. "Ta thà nằm trên giường bệnh mà tiếp đãi họ, còn hơn là đồng ý gây thất vọng cho những người đã hy sinh mạng sống để nhận phần thưởng này”, — Nữ hoàng đáp lời.
Qua thế kỷ rưỡi, phần thưởng vinh dự Huân chương Thánh Georgi đã được trao cho khoảng 10.000. người, nhưng hạng Nhất (cao nhất) chỉ có 23 nhân vật được nhận. Người đầu tiên trong số này là Thống soái Pyotr Rumyantsev, được trao tặng vào năm 1770 vì chiến thắng chói lọi đánh bại quân Thổ có lực lượng vượt trội tại Larga. Trong suốt lịch sử chỉ có 4 người từng được trao huân chương cả 4 hạng.
Trong vài thập niên, phần thưởng quân sự uy tín nhất của đế chế chỉ dành trao cho sĩ quan và các vị tướng, nhưng ngày 13 tháng Hai 1807, "dấu hiệu chiến công vinh quang” còn được lập ra dành cho những người lính. Người được trao tặng hiển nhiên là những binh sĩ dũng cảm nhất. "Huân chương chiến sĩ" trên dải băng Georgi là bản sao của "huynh trưởng” Huân chương Thánh Georgi, nhưng bằng bạc và không tráng men. Người ta bắt đầu gọi nó là Thập tự Georgi. Những người lính được trao phần thưởng này còn nhận ưu tiên đặc biệt và phụ cấp được tăng đáng kể.
Trong quân đội Nga đã hình thành truyền thống độc đáo: Thập tự Georgi trao cho những người lính không chỉ từ quyết định khen ngợi của cấp chỉ huy, mà còn do chính những người lính trao tặng. Tư lệnh đơn vị quân đội gửi một số "Thập tự Georgi" xuống các đơn vị, và những người lính tự bầu chọn ra những đồng đội xứng đáng nhất để trao.
Thoạt đầu Thập tự Georgi là duy nhất đồng hạng, nhưng từ năm 1856, giống như Huân chương Thánh Georgi, phần thưởng này cũng được phân định thành 4 cấp. Việc trao tặng thường được thực hiện từ hạng IV, lên đến mức cao nhất — là hạng I. "Huân chương Chiến sĩ" đã được trao cho hàng chục nghín binh lính, còn số nhân vật từng được nhận cả 4 hạng Thập tự Gorgi là khoảng 2.000 người.
Một trong những anh hùng Nga nổi tiếng nhất trong Thế chiến I là người Cô-dắc sông Đông Kozma Kryuchkov. Chiếc Thập tự Georgi đầu tiên ông nhận được hồi tháng Tám 1914, khi Kryuchkov và ba đồng ngũ đi trinh sát đột nhiên đối mặt với 27 kỵ binh Đức. Nhóm quân Đức đã quyết định bắt những người Cô-dắc làm tù binh, nhưng kết cục “chiến quả” này hóa ra quá khó nhằn: Những người lính Cô-dắc đã kiên cường dùng kiếm hạ gục cả nhóm quân Đức. Chỉ có ba kỵ sĩ Đức trốn thoát. Kryuchkov bị 16 vết thương trong trận đánh nhưng đã tiêu diệt 11 lính địch. Sau đó, người anh hùng được sở hữu toàn bộ phần thưởng Georgi.
Sau Cách mạng năm 1917, Chính phủ Liên Xô hủy bỏ tất cả các huân huy chương của "chế độ cũ". Nhưng Thập tự Georgi đã được nhớ tới trong cuộc Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại những năm 1941-1945., khi Liên Xô chiến đấu chống nước Đức phát-xít.. Trong quân đội Liên Xô hóa ra có nhiều người từng tham gia Thế chiến I và được trao Thập tự Georgi. Họ tự hào đeo phần thưởng này trên ngực áo quân phục và được các bạn đồng ngũ kính trọng. Tháng 11 năm 1943, Liên Xô lập Huân chương Vinh quang, về qui chế và thậm chí cả màu sắc dải băng không hề khác gì so với Thập tự Georgi. Ngay sau đó ban lãnh đạo Xô-viết đã ban hành sắc lệnh công nhận phần thưởng Georgi là ngang với Huân chương Vinh quang.
Tháng Tám 2000, Chính phủ Nga chính thức khôi phục Huân chương Thánh Georgi và Thập tự Georgi. Hiện nay, phần thưởng quân sự cao nhất của quân đội đế chế Nga chiếm vị trí vinh dự trong các loại huân chương của Liên bang Nga.
Phần thưởng là mơ ước của cả tướng lĩnh và binh sĩ
20:39 24.04.2015 (Đã cập nhật: 18:33 26.04.2015)
© Sputnik / Aleksei Boitsov
/ Đăng ký
Một trong những phần thưởng quân sự vinh dự và được tôn kính nhất của Đế chế Nga là Huân chương Thánh Georgi. Phần thưởng cao quí này chỉ trao cho những người “bất chấp nguy hiểm và là điển hình anh dũng can đảm, lập chiến công quân sự, với thành tích hoàn hảo và mang lại lợi ích rõ rệt”.