Theo kế hoạch, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan sẽ có chuyến thăm Nga trong hai ngày 9-10/3. Trong chuyến thăm này, ông Erdogan sẽ gặp người đồng cấp Nga Vladimir Putin và sẽ tham dự một phiên họp của Hội đồng Hợp tác cấp cao giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ.
Thông tin cho biết, ông Erdogan sẽ có một lịch trình bận rộn trong chuyến thăm đến Moscow lần này. Nga và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ thảo luận các vấn đề liên quan đến việc khôi phục hoàn toàn mối quan hệ của họ kể từ sau cuộc khủng hoảng tháng 11/ 2015 — thời điểm mà Ankara bắn hạ một máy bay chiến đấu của Nga với cáo buộc vi phạm không phận của Thổ Nhĩ Kỳ. Sau khi vụ việc xảy ra, Nga đã áp đặt lệnh trừng phạt với một loạt các loại hàng hóa của Thổ Nhĩ Kỳ, áp chế độ thị thực đối với công dân Thổ Nhĩ Kỳ cũng như cấm bán các tour du lịch đến các khu nghỉ mát Thổ Nhĩ Kỳ.
Tuy nhiên, bất chấp những bước đi nhằm cải thiện mối quan hệ trong thời gian gần đây (ký thỏa thuận liên chính phủ về việc xây dựng các đường ống dẫn khí mang tên "Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ"; dỡ bỏ lệnh trừng phạt với các sản phẩm nông nghiệp và lệnh cấm bán các tour du lịch Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã được dỡ bỏ), việc áp chế độ thị thực cho công dân Thổ Nhĩ Kỳ vẫn còn hiệu lực. Ngoài ra, việc xử phạt đối với một loạt các loại hàng hóa của Thổ Nhĩ Kỳ vẫn được giữ nguyên. Tất cả những vấn đề này dự kiến sẽ được đưa ra bàn thảo trong chuyến thăm Nga của ông Erdogan nhằm khôi phục hoàn toàn quan hệ hai nước.
Kerim Has — chuyên gia nghiên cứu về Nga và Eurasia tại USAK — một tổ chức tư vấn độc lập có trụ sở tại Ankara — cho rằng: "Thổ Nhĩ Kỳ muốn Nga bãi bỏ tất cả các chế tài về kinh tế và chế độ thị thực đối với công dân Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy nhiên, ông Kerim tin rằng, điều này là không thể. "Moscow có vẻ không quan tâm đến điều này. Có thể biện pháp trừng phạt đối với một số sản phẩm hoặc việc áp chế độ thị thực sẽ được dỡ bỏ, tuy nhiên việc dỡ bỏ hoàn toàn các biện pháp trừng phạt là không thể.
Thảo luận về cuộc khủng hoảng Syria
Báo chí Nga dẫn lời cố vấn của ông Erdogan, Ilnur Çevik cho biết: Một trong những chủ đề chính trong chương trình nghị sự của ông Erdogan tại Moscow là cuộc khủng hoảng tại Syria.
Hiện cả Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đều đang tiến hành các chiến dịch quân sự tại Syria. Hơn nữa, kể từ tháng 1/2017, hai bên đã và đang tiến hành các chiến dịch chung chống lại tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS). Với việc có ảnh hưởng đối với phe đối lập Syria, Thổ Nhĩ Kỳ đang là một đối tác chủ chốt của Nga trong quá trình tìm kiếm hòa bình cho cuộc khủng hoảng hiện nay tại Syria.
"Vấn đề ưu tiên số 1 trong chuyến thăm của ông Erdogan tới Nga sẽ là Syria", Kerim Has cho biết. Theo ông Has, có 4 điểm chính trong chương trình nghị sự về Syria sẽ được đưa ra bàn thảo là: Sự hợp tác trong tương lai ở Aleppo và các khu vực phụ cận; việc mở rộng các thành phần tham gia (Qatar, Saudi Arabia và một số nước khác) trong các cuộc đàm phán về quy chế cho Syria; lựa chọn cách thức hợp tác giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ để giải phóng Raqqa và Manbij một khi Ankara kết thúc chiến dịch tại Al-Bab và thứ tư là quan điểm của Nga đối với các tay súng người Kurd đang chiến đấu tại Syria.
Ngoài ra, theo ông Anton Madrasov — chuyên gia Nga về Syria tại Viện nghiên cứu Cải cách và phát triển Moscow, các vấn đề của quá trình chuyển tiếp chính trị tại Syria cũng sẽ được vào chương trình nghị sự.
"Quá trình đàm phán đòi hỏi phải có sự nhượng bộ và thỏa hiệp. Điều quan trọng là Nga và Thổ Nhĩ sẽ phải thảo luận về cách thức họ sử dụng ảnh hưởng của mình như thế nào đối với chính quyền hiện nay tại Damascus cũng như phe đối lập tại Syria nhằm tìm ra những điểm chung", ông Madrasov nói.
Xác định các tổ chức khủng bố
Dự kiến trong chuyến thăm này, ông Erdogan cũng sẽ thảo luận với ông Putin một loạt các vấn đề khác. Chuyên gia phân tích chính trị Thổ Nhĩ Kỳ, Salih Yilmaz đến từ Đại học Ankara Yildirim Beyazit tin rằng, hai bên sẽ đề cập tới những vấn đề có tầm quan trọng đối với Ankara như hoạt động của Đảng Công nhân người Kurd (PKK) và tổ chức FETO tại Nga.
FETO (cấu trúc Nhà nước song song) là một phong trào được thành lập bởi Giáo sĩ Fethullah Gulen và bị coi là một tổ chức khủng bố ở Thổ Nhĩ Kỳ (giống như PKK). Thổ Nhĩ Kỳ cũng cáo buộc Giáo sĩ Fethullah Gulen và FETO đứng sau cuộc đảo chính bất thành tại Thổ Nhĩ Kỳ năm 2016. Tuy nhiên, cho đến nay, Nga vẫn không xem FETO hay PKK là những tổ chức khủng bố.
"Thổ Nhĩ Kỳ đang rất lo lắng bởi thực tế rằng đang có một văn phòng của Đảng Công nhân người Kurd tại Moscow", ông Yilmaz nói.
Ngày 1/3 vừa qua, Hội đồng Liên bang Nga (Thượng viện) đã phê chuẩn hiệp định Nga — Thổ Nhĩ Kỳ về tương trợ lẫn nhau liên quan đến tội phạm và dẫn độ tội phạm. Các chuyên gia tin rằng, đây có thể là "đòn bẩy" cho phép chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ truy nã các cá nhân liên quan đến FETO và PKK trên lãnh thổ Nga.
Thổ Nhĩ Kỳ đàm phán mua tên lửa S-400 của Nga?
Ông Salih Yilmaz cũng cho rằng, trong chuyến thăm Moscow lần này, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan sẽ nêu ý định mua hệ thống tên lửa phòng không tiên tiến S-400 do Nga sản xuất.
Vấn đề này đã được thảo luận một cách rộng rãi vào tháng 11 năm ngoái. Vào thời điểm đó, ông Alexander Fomin — Giám đốc cơ quan Liên bang về Hợp tác kỹ thuật — quân sự Nga cho biết, việc Nga bán cho Thổ Nhĩ Kỳ hệ thống phòng không tiên tiến S-400 sẽ là một trong những chủ đề chính tại kỳ họp sắp tới của Ủy ban liên chính phủ. Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ Fikri Işık cũng xác nhận rằng Ankara đã đàm phán với Moscow về việc mua S-400s. Tuy nhiên, phiên họp của Ủy ban liên chính phủ diễn ra vào đầu tháng 12/2016 vẫn chưa đưa ra quyết định cụ thể nào về thương vụ S-400s.
Yuri Mavashev, người đứng đầu bộ phận chính trị tại Trung tâm Nghiên cứu Thổ Nhĩ Kỳ hiện đại, có trụ sở tại Moscow cho rằng: Thông tin các cuộc đàm phán về việc Thổ Nhĩ Kỳ mua S-400s của Nga chỉ như một "trò giải trí". "Chúng tôi đã nghe thông tin như vậy từ phía Thổ Nhĩ Kỳ nhiều lần".
Ông Yuri Mavashev cho rằng, cuối cùng Ankara sẽ thích mua công nghệ quân sự từ Mỹ hơn, còn hợp tác quân sự với Nga sẽ có giới hạn.
Nguồn: vov
