Người biết Sở chỉ huy Hitler nằm ở đâu?
Nikolai Kuznhetsov (1911-1944), người đầu tiên trong lịch sử Tình báo Xô Viết được phong tặng danh hiệu Anh hùng Liên Xô. Ông là người có khả năng xuất chúng về ngôn ngữ. Chàng trai tỉnh lẻ này dễ dàng học và nói tiếng Đức không chỉ như người Đức mà còn biết tới 6 phương ngữ tiếng Đức.
Trước Chiến tranh, ông trong vai một phi công thử nghiệm mang dòng máu Đức Rudolf Shmidt (quả thực, Kuznhetsov rất giống người Đức). Đã tuyển mộ một số nhà ngoại giao Đức và các nước đồng minh của Đức làm việc cho Liên Xô. Chưa từng là sỹ quan Quân đội Xô Viết, cũng không là đảng viên cộng sản.
Không tốt nghiệp bất kỳ một trường đào tạo đặc biệt nào. Đã từng bị giam giữ tại tầng hầm của Cơ quan đặc biệt (Cheka) Liên Xô ở Sverdlovsk (bây giờ là Yekaterinburg) nhưng không bị kết án tử hình trong thời kỳ thanh trừng khốc liệt nhất những năm 30 nhờ sự dũng cảm của một số nhân viên tình báo Xô Viết đã đứng ra bảo lãnh cho ông.
Trong thời gian chiến tranh, khi được cử vào hậu phương Quân Đức tại Rovno (Ucraine hiện nay), ông đã hoạt động trong vai sỹ quan Đức Paul Zibert gần 2 năm. Đã ám sát nhiều sỹ quan và quan chức cao cấp của Đức (trong đó có 11 tướng Đức) tại những khu vực bị chúng chiếm đóng.
Ông cũng đã có những đóng góp rất quý giá cho Tình báo chiến lược. Chính Kuznhetsov là người đầu tiên biết được chiến dịch ám sát Stalin, Roosevelt và Churchill do một nhân vật rất thân cận của Hitler là Otto Skorzeny đang chuẩn bị — khi diễn ra hội nghị "Tam cường" ở Tehran (Iran).
Ông cũng là người xác định được chính xác địa điểm đặt sở chỉ huy của Hitler tại Vinhitsa (cũng tại Ucraine). Zibert- Kuznhetsov đã thông báo về Trung tâm các số liệu về lực lượng Quân Đức đang chuẩn bị tiến hành Chiến dịch Vòng cung Kursk. Ngày 9/3/1944, đã tự sát bằng lựu đạn để không bị Quân Banderov (Lực lượng Ucraine dân tộc cực đoan chống chính quyền Xô Viết) bắt làm tù binh.
Bay đến Mỹ bằng máy bay NATO
Gevork Vartanhian (1924 —2012) và vợ là Goar Levonovna (bà vẫn còn sống mạnh khỏe) đã có những thành tích đặc biệt xuất sắc. Họ làm việc "trong những điều kiện đặc biệt", tức hoạt động tình báo bất hợp pháp suốt 45 năm.
Vartanhian là sỹ quan tình báo bất hợp pháp thứ hai của Cơ quan tình báo đối ngoại (sau Nhikolai Kuznhetsov) được phong tặng danh hiệu Anh hùng Liên Xô. Cùng với Goar khi ấy mới 16 tuổi, Vartanhian hoạt động trong nhóm "Kỵ binh nhẹ" và đã cùng với nhóm ngăn chặn thành công vụ ám sát "Bộ ba" (Stalin, Roosevelt và Churchill) tại Tehran.
Từ trước chiến tranh, ông đã sống cùng cha — cũng là một cán bộ tình báo bất hợp pháp Xô Viết tại Iran trong nhiều năm liền. Bắt đầu "vào ngành" từ năm 17 tuổi. Tốt nghiệp Trường tình báo Anh tại Tehran và chính nhờ tốt nghiệp trường này mà ông không những không bị bắt lần nào trong suốt quá trình hoạt động — mà thậm chí chưa từng bao giờ bị nghi ngờ, dù chỉ thoáng qua.
Hiện nay vẫn không ai biết Vartanhian đã hoạt động ở những nước nào. Nhưng có một lần ông đã thổ lộ là đã có mặt ở khoảng 100 nước trên thế giới. Mãi đến năm 1986 mới quay về Tổ quốc. Để giữ bí mật, danh hiệu Anh hùng được phong cho Vartanhian dưới một cái tên họ khác.
Về mức độ "trèo sâu — leo cao" xâm nhập vào các cơ quan đặc biệt nước ngoài (tình báo) của Vartanhian thì có thể chỉ cần dẫn một ví dụ sau: ông thường xuyên bay từ Tây Âu sang Mỹ trên máy bay của một trong những nhân vật quan trọng nhất trong giới chỉ huy NATO — Đô đốc Mỹ Terner.
Nhưng một trong "sự kiện" đen tối nhất trong cuộc đời Vartanhian lại có nguyên nhân từ "phía ta " — Chính Tình báo Xô Viết đã tìm cách điều ông từ nước ngoài về Liên Xô.
Nguyên do như sau: sau khi nhận được tin là cảnh sát nước sở tại (nước Vartanhian đang hoạt động) đang truy nã một người rất giống Vartanhian, đại tá X (vì cho rằng Vartanhian đã bị lộ) nên đã tìm Anry (Vartanhian) và lệnh cho ông ra ngay sân bay.
Nhưng Vartanhian — do tự tin tuyệt đối là minh vẫn không bị lộ nên đã từ chối. Sau này mới rõ là những đặc điểm nhận dạng của kẻ bị truy nã — một tên cướp khét tiếng không hiểu sao lại rất trùng khớp với đặc điểm nhận dạng của Vartanhian. Gevork Andreevich (Vartanhian) ở lại và tiếp tục hoạt động thêm nhiều năm nữa.
Bắt 13 điệp viên để đổi lấy một người
Aleksey Kozlov (1934-2015) là một cán bộ tình báo bất hợp pháp nữa được phong tặng danh hiệu Anh hùng Nga. Thời kỳ đầu, với bình phong là một người Đức — nhân viên vẽ kỹ thuật, sau đó là ông chủ của một tiệm giặt là và sau đó nữa là một người làm dịch vụ chào hàng, ông đã hoạt động bất hợp pháp ở nước ngoài hơn 30 năm, — khởi đầu từ Đan Mạch.
Lập nghiệp tại Tây Đức, sau đó tổ chức cưới chính vợ của mình — bà này được điều đến từ Liên Xô để làm đám cưới lần thứ hai (che mắt phản gián đối phương). Tại đây, bộ đôi cán bộ tình báo này sinh được hai người con và cả hai người đó không bao giờ nghĩ rằng cha mẹ họ lại là các sỹ quan tình báo Nga.
Cha đỡ dầu của người con thứ nhất là một cựu sỹ quan SS. Sau khi vợ mất, Kozlov quay về Matxcova một thời gian, gửi các con vào trường nội trú.
Nguồn: baodatviet