Lầu Năm Góc lên tiếng
Giới chức Mỹ ngày 24/5 cho biết tàu khu trục USS Dewey của Hải quân nước này đã di chuyển cách đá Vành Khăn thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam trên Biển Đông chỉ 12 hải lý. Trung Quốc được cho là đã tiến hành các hoạt động bồi đắp trái phép trên đá Vành Khăn và các hình ảnh vệ tinh mới được công bố gần đây cho thấy Bắc Kinh đã ngang nhiên xây dựng các công trình quân sự phi pháp trên đá này.
Jeff Davis, phát ngôn viên Lầu Năm Góc, từ chối bình luận về hoạt động trên, nhưng khẳng định: "Chúng tôi hoạt động ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương hàng ngày, trong đó có Biển Đông. Chúng tôi hoạt động tuân thủ luật pháp quốc tế. Chúng tôi thực hiện các hoạt động tự do bay, tự do hàng hải ở bất cứ đâu mà luật pháp quốc tế cho phép. Hoạt động tự do hàng hải không nhằm vào bất cứ một quốc gia nào".
Chuyên gia nói gì?
Động thái trên của Mỹ diễn ra trong bối cảnh giới phân tích cho rằng chính quyền của Tổng thống Trump dường như đang nới lỏng sức ép với Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông để có được sự hỗ trợ về vấn đề Triều Tiên. Tuy nhiên, động thái mới nhất này cho thấy chính quyền mới của Mỹ có thể vẫn kiên định với chính sách xoay trục sang châu Á, trong đó có việc ngăn chặn Trung Quốc bành trướng ở Biển Đông.
Andrew Shearer, cựu cố vấn an ninh quốc gia Australia và hiện là chuyên gia tại Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) ở Washington, nhận định với Finacial Times: "Hoạt động này sẽ trấn an các đồng minh của Mỹ về việc Mỹ nối lại hoạt động tự do hàng hải ở Biển Đông. Tự do hàng hải ở tây Thái Bình Dương quan trọng đến mức Mỹ sẽ không đánh đổi để có được cam kết hợp tác của Trung Quốc trong các vấn đề khác, kể cả là những vấn đề như Triều Tiên".
Tom Wright, một chuyên gia về chính sách đối ngoại tại Viện Brookings, nhận định: "Các đồng minh Mỹ đang ngày càng quan ngại về việc chính quyền của Tổng thống Trump dường thụ động về vấn đề an ninh hàng hải. Song với hoạt động tự do hàng hải này diễn ra chỉ một tuần trước hội nghị các bộ trưởng quốc phòng ở Singapore và chắc chắn nó sẽ nhận được sự hưởng ứng của các nước trong khu vực"
Ông Greg Poling, Giám đốc Tổ chức Sáng kiến Minh bạch Hàng hải châu Á (AMTI) thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), nói với Reuters rằng đây là lần đầu tiên tàu hải quân Mỹ thực hiện tự do hàng hải gần đảo nhân tạo trái phép của Trung Quốc tại một thực thể không cấu thành lãnh hải theo luật pháp quốc tế. Một câu hỏi đặt ra là liệu chính quyền mới của Mỹ có sẵn sàng thực sự thách thức Trung Quốc bằng việc chĩa radar hay triển khai tàu, trực thăng đến những khu vực khác mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền phi lý hay không.
Hiện chưa rõ mức độ can dự vào Biển Đông của Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump ra sao. Tuy nhiên, trước đó, giới quan sát nhận định, những tuyên bố mạnh mẽ về Biển Đông của các thành viên trong nội các Donald Trump dường như chỉ mang tính chất đánh bóng, tô điểm, chứ chưa có phương án thực tế nào.
Chuyên gia Hoàng Việt, thành viên Quỹ Nghiên cứu Biển Đông từng phát biểu trên Đất Việt: Về mặt luật quốc tế, mặc dù các rạn san hô này có thay đổi cấu trúc đi nữa thì nó cũng không thay đổi được bản chất pháp lý của nó, đó là nó không phải là đảo. Việc tuần tra trong vùng 12 hải lý của Hải quân Mỹ không vi phạm luật quốc tế.
Tuy nhiên, thực ra Hải quân Mỹ vẫn chưa có một cuộc tuần tra đúng nghĩa mà lững lờ giữa cái họ nói là tuần tra với thực tế họ sử dụng quyền đi qua không gây hại.
Như vậy, có thể nói phía Mỹ làm chưa đúng mức như họ nói.
Mặt khác, vào thời điểm này, chính quyền Tổng thống Donald Trump đang kêu gọi gây sức ép tối đa lên Triều Tiên để nước này từ bỏ chương trình hạt nhân và tên lửa. Mỹ đánh giá Trung Quốc đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ Washington giải quyết vấn đề Triều Tiên.
Bởi thế, nhiều khả năng, thời điểm này Mỹ sẽ ít can dự vào Biển Đông. Nhưng hãy hy vọng rằng, ít nhất sức mạnh Hải Quân Mỹ cũng sẽ khiến Trung Quốc phải dè chừng. Và đương nhiên, Việt Nam cũng sẽ chọn cho mình một hướng đi trung lập, an toàn nhất.
Nguồn: Tổng Hợp
