Hiệp hội du học sinh Trung Quốc: giúp đỡ hoặc bồi dưỡng ý thức hệ?

Hiệp hội đã và đang là một tổ chức phi chính trị được thành lập theo sáng kiến của các sinh viên — bản tuyên bố của Hiệp hội đăng tải trên tờ Global Times viết. Tại sao trên báo chí xuất hiện đề tài về hoạt động của các hiệp hội sinh viên Trung Quốc ở nước ngoài, và tại sao các phương tiện truyền thông phương Tây chú ý quan tâm đến nội dung này? Sau đây là bài bình luận cho Sputnik của nhà Trung Quốc học Mikhail Korostikov.

Cộng đồng sinh viên phản ứng đến một bài viết đăng tải gần đây trên tạp chí Forbes về Hiệp hội sinh viên và nghiên cứu sinh Trung Quốc ở nước ngoài. Bài báo viết rằng, Hiệp hội có nhiệm vụ giám sát chính trị với các sinh viên và nghiên cứu sinh Trung Quốc tại các trường đại học nước ngoài, nghĩa là, theo dõi các sinh viên và giảng viên nói những gì. Bài báo có tựa đề "Hãy cấm các hiệp hội chính thức của lưu học sinh Trung Quốc hải ngoại".  Xét theo hồ sơ cá nhân trên trang web của tạp chí, tác giả của bài này là một nhân viên lâu năm của cơ quan tình báo Mỹ, nay sở hữu một công ty tư nhân cấp dịch vụ tư vấn và đánh giá rủi ro.

"Sự can thiệp của nhà nước, hoạt động tuyên truyền và hạn chế tự do ngôn luận mâu thuẫn với nguyên tắc tự do học thuật — thành tố thiết yếu của các trường đại học Mỹ", — tác giả viết.

Trả lời phỏng vấn của Global Times, người đứng đầu một trong những hiệp hội sinh viên giải thích thêm rằng, hoạt động của tổ chức này dựa trên nguyên tắc: sinh viên tự quản, và có nhiệm vụ làm phong phú thêm cuộc sống của sinh viên và quảng bá văn hóa Trung Quốc. Bài viết trên tạp chí Forbes nhận định  rằng, các hiệp hội sinh viên Trung Quốc tham gia vào hoạt động gián điệp và duy trì mối quan hệ chặt chẽ với đại sứ quán Trung Quốc. Trong một cuộc trò chuyện với phóng viên Global Times, đại diện của một hiệp hội không phủ nhận rằng, tổ chức này thực sự tiếp xúc với Đại sứ quán Trung Quốc, nhưng, nhấn mạnh thêm rằng, điều đó là cần thiết để giải quyết các vấn đề pháp lý. "Tất cả các hoạt động của chúng tôi đều được thực hiện theo Điều lệ của nhà trường, nơi chúng tôi đang theo học, chúng tôi chỉ đơn giản không có khả năng hạn chế tự do ngôn luận," — đại diện của Hiệp hội nhận định.

Bản tuyên bố của Hiệp hội sinh viên và nghiên cứu sinh Trung Quốc tại Đại học Yale viết rằng, ngay cả khi đại sứ quán giành sự hỗ trợ nào đó cho hiệp hội sinh viên, họ không bao giờ yêu cầu đáp trả bằng những hành động mang bản chất chính trị. Các đại diện của Hiệp hội giải thích thêm rằng, đại sứ quán thường giúp họ tổ chức những hội thảo kinh doanh và các hoạt động phi chính trị khác. Xét theo các thông tin xuất hiện trên trang web của hiệp hội này và những hiệp hội tương tự tại các trường đại học Mỹ, sinh viên chủ yếu tổ chức các hoạt động vui chơi giải trí và thể thao.

Sau khi Chủ tịch Tập Cận Bình lên cầm quyền, ban lãnh đạo Trung Quốc rất quan tâm đến giáo dục chính trị tư tưởng. Ở Trung Quốc đã phát động chiến dịch giáo dục tinh thần yêu nước cho thanh niên, đặc biệt cho sinh viên đại học, để họ trung thành với các truyền thống Trung Quốc và các giá trị xã hội chủ nghĩa. Dễ hiểu là, hoạt động này vấp phải những khó khăn ở nước ngoài. Ngoài ra, bất kỳ tình tiết căng thẳng trong mối quan hệ của Trung Quốc với nước ngoài có thể gây nguy hiểm cho các tổ chức sinh viên, vì người ta sẽ nói về "âm mưu của Bắc Kinh" trong những vụ việc như vậy, — nhà báo Kommersant Mikhail Korostikov kết luận.