Tòa án trọng tài đã phán quyết rằng đường chín đoạn mà Trung Quốc dẫn ra làm cơ sở cho tuyên bố của mình, không thể có giá trị từ quan điểm Công ước LHQ về Luật Quốc Tế về Biển, trong đó Trung Quốc là một bên ký kết buộc phải tuân theo. Đồng thời những hành động của Trung Quốc ngăn cấm đánh bắt cá xung quanh quần đảo Trường Sa và việc sử dụng môi trường trong vùng biển này cũng nhận được đánh giá tiêu cực. Sau khi công bố quyết định của tòa án, giới quan chức Trung Quốc ngay lập tức gọi tài liệu này chỉ là "mảnh giấy" và — như đã hứa ban đầu — không công nhận kết quả của quá trình tố tụng.
Tuy nhiên, một vài ngày trước khi có quyết định của Tòa án trọng tài, Rodrigo Duterte trở thành nhà lãnh đạo của Philippines, người đã quyết định triển khai chính sách ngoại giao với Trung Quốc theo hướng ngược lại. Phán quyết của tòa án trọng tài tạo ra lợi thế đạo đức và pháp lý chưa từng thấy cho Philippines trong tranh chấp với Trung Quốc hóa ra lại bị xếp xó không cần dùng đến, còn mối quan hệ giữa hai nước được cải thiện rõ rệt. Duterte ưu tiên chọn cách dạy cho Philippines yêu thích Trung Quốc, quốc gia có khả năng cung cấp cho nước này các khoản đầu tư và cho vay. Vì vậy, tuyên bố của Bộ Ngoại giao Philippines nhân dịp kỷ niệm một năm phán quyết của tòa án trọng tài chứa nhiều cử chỉ uốn mình có lợi cho mối quan hệ "láng giềng hữu hảo" với Trung Quốc.
Nhưng nếu chú ý đến các xu hướng khác của năm vừa qua, thì trở nên rõ ràng rằng tình trạng yên ổn hiện nay ở Biển Đông không chỉ là tạm thời mà còn mang tính ảo tưởng lừa dối. Việc quân sự hóa các đảo đá, quá trình xây dựng cấu trúc nhân tạo vẫn tiếp diễn. Trung Quốc đã gia cố trên "ba rặng đá lớn", còn Việt Nam, theo tin tức của truyền thông phương Tây, đã triển khai một số loại vũ khí mới trên các đảo. Việc mở rộng khai thác mỏ ở vùng biển mà Việt Nam xem là khu vực đặc quyền kinh tế của mình, suýt dẫn đến vụ bê bối ngoại giao lớn trong quan hệ Trung-Việt từ sau cuộc khủng hoảng năm 2014, khi Trung Quốc đem giàn khoan ra dựng tại vùng biển này. Lần này, chuyến thăm Việt Nam của Thượng tướng Phạm Trường Long, Phó chủ tịch Quân ủy Trung ương Trung Quốc đã bị gián đoạn và cuộc tập trận quân sự chung của hai nước đã bị hủy bỏ. Ngay cả với Tổng thống Duterte không phải tất cả mọi việc đều diễn ra suôn sẻ: ông thú nhận rằng Chủ tịch Tập Cận Bình đe dọa ông: chiến tranh nổ ra nếu Philippines sẽ bắt đầu thăm dò hoặc khai thác dầu khí.
Nói cách khác, hòa bình ở Biển Đông, nếu nó là có, khó có thể kéo dài. Mâu thuẫn cơ bản vẫn chưa được giải quyết. Nếu chính quyền Mỹ trở lại hoạt động ở Đông Nam Á, chúng ta có khả năng nhìn thấy cả một sự leo thang mới. Trên thực tế, ê- kíp Trump đã quay trở lại chiến dịch "tự do hàng hải", theo yêu cầu kiên quyết của Việt Nam (không phải lý do cuối). Điều tương tự cũng có thể xảy ra sau khi thay đổi lãnh đạo ở Philippines, nếu tổng thống tiếp theo quyết định nhớ đến quả bom pháp lý, mà Tòa án trọng tài The Hague đã cho phép đặt dưới vị thế của Trung Quốc.
