Trước sự "mất tích" khó hiểu của hơn 200 container hàng hóa quá cảnh qua cảng Cát Lái (Q.2) để xuất đi Campuchia giữa năm 2015, Tổng cục Hải quan vào tháng 11.2016 đã lập đoàn kiểm tra và phát hiện ra nhiều chuyện bất ngờ.
Can thiệp xóa hồ sơ gốc
Theo quy định, hàng hóa quá cảnh tại cảng Cát Lái phải khai tờ khai vận chuyển độc lập, qua bước nghiệp vụ đăng ký thông tin khởi hành vận chuyển trên hệ thống qua nghiệp vụ BOA. Khi hàng hóa quá cảnh rời khỏi cảng Cát Lái để xuất đi Campuchia, cơ quan hải quan phải xác nhận trên hệ thống theo dõi hàng vận chuyển độc lập đã qua cửa khẩu biên giới Campuchia thì quy trình vận chuyển hàng quá cảnh mới hoàn tất.
Thế nhưng, với 213 container trên, sau khi ra khỏi cổng cảng (qua khu vực giám sát hải quan) thì có ai đó đã can thiệp vào hệ thống để xóa BOA, hoặc lô hàng quá cảnh đã ra khỏi cảng nhưng không có hồ sơ. Kể từ đó đến nay, cơ quan chức năng không xác định được hơn 200 container nói trên đã đi đâu, về đâu (!).
Kiểm tra thủ tục hải quan đối với các container quá cảnh nói trên, đoàn kiểm tra phát hiện cán bộ hải quan của Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 (viết tắt Chi cục HQKV1) đã thực hiện xong thủ tục hải quan cho một số lô hàng quá cảnh khai tờ khai vận chuyển độc lập, nhưng sau đó xóa hồ sơ thủ tục các lô hàng này. Qua đó, đoàn kiểm tra xác định cán bộ hải quan của Chi cục HQKV1 không theo dõi tình trạng vận chuyển và không truy tìm hàng khi đã quá thời hạn đăng ký mà chưa có thông tin xác nhận hàng đã đến đích, hủy bộ hồ sơ vận chuyển độc lập, can thiệp trái quy định vào hệ thống, xóa BOA sau khi hàng đã qua khu vực giám sát hải quan.
Đối với các lô hàng quá cảnh đã ra khỏi cảng Cát Lái nhưng không có hồ sơ, theo quy định, chi cục hải quan nơi hàng hóa vận chuyển đi phải làm đầy đủ thủ tục hải quan và theo dõi hàng cho đến khi được vận chuyển đến đích. Trường hợp lô hàng chưa được vận chuyển đến đích đã được phê duyệt thì phải chịu trách nhiệm truy tìm nhưng Chi cục HQKV1 đã để một số lô hàng quá cảnh ra khỏi cảng Cát Lái, không có hồ sơ lưu và đã quá hạn đăng ký, đến nay vẫn chưa xác định được thực trạng các lô hàng này.
Làm rõ trách nhiệm 23 công chức hải quan
Cụ thể, ngày 6.5.2015, container chứa hàng quá cảnh được mở tờ khai vận chuyển độc lập đã qua bước nghiệp vụ đăng ký thông tin khởi hành vận chuyển trên hệ thống qua nghiệp vụ BOA, nhưng khi hàng vừa qua khỏi cảng thì cùng ngày hồ sơ này bị xóa trên hệ thống BOA (!). Đáng chú ý, qua kiểm tra lô hàng "mất tích" vào ngày 6.5.2015, đoàn kiểm tra xác định ông N.T.Đ, N.A.K được phân công thực hiện các bước kiểm tra nghiệp vụ lô hàng. Trong đó, ông N.A.K là người xóa BOA lô hàng này.
Để xảy ra các sai phạm nói trên, theo đoàn kiểm tra nhận định, là do hải quan không làm đúng quy định về thủ tục hàng hóa quá cảnh khai tờ khai vận chuyển độc lập; quản lý, sử dụng seal hải quan chưa đúng quy định; tổ chức phân công, phân nhiệm và phối hợp trong quản lý hàng quá cảnh khai tờ khai vận chuyển độc lập chưa chặt chẽ để bị lợi dụng.
Vì tính chất vụ việc nghiêm trọng, giữa tháng 7.2017, Cục Hải quan TP.HCM tổ chức cuộc họp xem xét trách nhiệm trong việc giải quyết thủ tục hải quan đối với hàng hóa vận chuyển hàng độc lập và chấn chỉnh một số vụ việc tại Chi cục HQKV1. Tại đây, ông Hoàng Việt Cường (Phó tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan kiêm phụ trách Cục Hải quan TP.HCM) chỉ đạo làm rõ trách nhiệm của 23 cán bộ công chức của Chi cục HQKV1.
Nguồn: Thanhnien
