Chiến lược nhất quán
Theo Giáo sư Alexander Vuving (Trung tâm nghiên cứu an ninh châu Á — Thái Bình Dương, thuộc Bộ Quốc phòng Mỹ), sau khi hoàn thành xây đắp phi pháp tại các đảo nhân tạo ở quần đảo Trường Sa vào khoảng cuối năm 2015, Trung Quốc vẫn tiếp tục các hoạt động bồi đắp, xây dựng trái phép ở quần đảo Hoàng Sa (khu vực đảo Cây), đồng thời trang bị cơ sở hạ tầng trên các đảo nhân tạo mà họ chiếm đóng ở cả hai quần đảo trên của Việt Nam.
"Các hoạt động xây dựng cơ sở, công trình và triển khai vũ khí, khí tài quân sự trên các vị trí mà Trung Quốc chiếm đóng hoàn toàn nằm trong chiến lược nhất quán của họ tại Biển Đông. Một chủ trương lớn trong chiến lược này là biến các vị trí chiếm đóng thành căn cứ hậu cần và căn cứ quân sự tiền phương, tạo bàn đạp cho các phương tiện như máy bay, tàu nổi, tàu ngầm của Trung Quốc tỏa ra thống lĩnh vùng trời và vùng biển ở Biển Đông", ông Vuving nhấn mạnh với Thanh Niên.
Chuyên gia này cho rằng việc xây đảo nhân tạo trong khoảng thời gian 2013 — 2015 là một bước rất quan trọng, nhưng chưa phải là bước cuối cùng trong quá trình Trung Quốc theo đuổi. Đồng tình với quan điểm trên, tiến sĩ Nguyễn Thành Trung, Trưởng khoa Quan hệ quốc tế — ĐH KHXH-NV TP.HCM nhận định:
"Trung Quốc muốn biến các khu vực đã chiếm đóng thành cứ địa nổi, có khả năng cung cấp dịch vụ hậu cần lẫn tác chiến quân sự, bao quát toàn bộ khu vực Biển Đông".
Trong khi đó, tiến sĩ Trung nhận định tùy theo tình hình khu vực và thế giới mà Trung Quốc có thể giảm các hoạt động, nhưng chắc chắn họ sẽ không dừng cho đến khi mục tiêu hoàn thành.
Bài toán đối sách
Theo chuyên gia Mỹ, các hoạt động tự do hàng hải của Mỹ vẫn diễn ra, có phần bạo dạn hơn, nhưng hạn chế "trống giong cờ mở" hơn trước. "Mức độ triển khai thực lực quân sự trên Biển Đông của chính quyền Tổng thống Trump thực ra không hề giảm, thậm chí còn tăng so với chính quyền tiền nhiệm. Tuy nhiên, cả hai chính quyền Trump và Obama đều không hề có đối sách hữu hiệu để ngăn chặn sự bành trướng của Trung Quốc. Các hoạt động tự do hàng hải của Mỹ chỉ có tính biểu tượng, phát đi thông điệp rằng Mỹ không chấp nhận yêu sách của Trung Quốc, nhưng lại không hề ngăn cản quá trình xây dựng và triển khai của Trung Quốc tại các đảo họ đang chiếm đóng", ông Vuving nói với Thanh Niên.
Theo đánh giá của Giáo sư Vuving, nếu so sánh lượt tàu chiến xuất hiện và tuần tra trên Biển Đông thì lực lượng của Mỹ cũng đang ít hơn Trung Quốc. Một khi có sự kiện nào đó xảy ra, Mỹ cũng không thể đối phó tức thì với sức mạnh quân sự áp đảo của Trung Quốc tại khu vực. Ngoài ra, các nước Đông Nam Á ven bờ cũng chưa nước nào có đủ thực lực để tạo cân bằng lực lượng với Trung Quốc.
Nguồn: Thanh Niên