Trận Tổng Tấn Công Tết Mậu Thân bắt đầu vào ngày 31.1.1968 (mùng 2 Tết Mậu Thân) trên khắp các thành phố của VNCH là một bất ngờ rất lớn trong cuộc chiến tranh. Việc không tiên đoán được cuộc tấn công với quy mô lớn như vậy của VNDCCH là một thất bại rất lớn về tình báo của cả VNCH và Hoa Kỳ.
Câu hỏi cần phải đặt ra là tại sao VNCH và Hoa Kỳ, với một hệ thống tình báo to lớn, đầy đủ và tinh vi như vậy mà không phát hiện được sự chuẩn bị của VNDCCH cho cuộc tổng tấn công. Ðể có thể trả lời câu hỏi quan trọng này, chúng ta cần phải tìm hiểu những diễn biến trong cuộc chiến từ sau khi Hoa Kỳ đưa quân bộ chiến vào Miền Nam từ tháng 3.1965.
Sau cuộc đổ bộ của 5.000 Thủy Quân Lục Chiến vào Ðà Nẵng ngày 8.3.1965, quân số Mỹ tại Miền Nam đã gia tăng một cách vô cùng nhanh chóng:
— Cuối năm 1965: tổng số quân Mỹ là184.300
— Cuối năm 1966: tổng số quân Mỹ là 385.300
— Cuối năm 1967: tổng số quân Mỹ là 485.600
1. Hành quân Attleboro: tại Dầu Tiếng (Tây Ninh), từ ngày 14.9 đến ngày 24.11.1966
2. Hành quân Paul Revere IV: tại Thung lũng Plei Trap (phía Tây Pleiku, gần khu vực ba biên giới), từ ngày 20.10 đến ngày 30.12.1966
3. Hành quân Thayer II: tại Bình Ðịnh, từ ngày 25.10.1966 đến ngày 12.2.1967
4. Hành quân Cedar Falls: trong khuTam Giác Sắt (Bến Cát, tỉnh Bình Dương), từ ngày 8 đến 26.1.1967
5. Hành quân Junction City: trong Chiến Khu C (Tây Ninh, nơi đóng tổng hành dinh của Trung Ương Cục Miền Nam), từ ngày 22.2 đến ngày 14.5.1967 (đây là cuộc hành quân trực thăng vận Việt-Mỹ lớn nhất trong Chiến tranh Việt Nam, với tổng số 25.000 quân tham chiến).
Các cuộc hành quân này, cùng với rất nhiều những cuộc hành quân khác của Quân lực Việt Nam Cộng hòa và các quân đội đồng minh trong thời gian 1966-1967 đã gây thiệt hại rất nặng nề về quân số, tổ chức (mật khu, khu an toàn), và hậu cần (lương thực, vũ khí, đạn dược, quân trang, quân dụng) của đối phương.
Tổng hành dinh của Trung Ương Cục Miền Nam trong Chiến Khu C phải dời sang lãnh thổ của Campuchia. Về mặt an ninh lãnh thổ của VNCH, chương trình bình định (Pacification) trong các vùng nông thôn cũng đang tạo được nhiều thành quả đáng kể từ giữa năm 1967 với những số thống kê như sau:
— 67% dân chúng sinh sống trong các vùng do chính phủ VNCH kiểm soát
— 222 quận (trong tổng số 242) được xem là có an ninh
— 8.650 ấp (trong tổng số 12.600) đã được bình định xong
Cũng trong thời gian này, về phương diện chính trị, VNCH đã vượt qua được thời kỳ hỗn loạn và đã thành công tạo được sự ổn định với Hiến Pháp 1967 đưa đến việc thành lập của nền Ðệ Nhị Cộng Hòa vào cuối năm 1967.
Tất cả các điều này đã tạo ra cho các cấp lãnh đạo VNCH-Mỹ (kể cả các cấp lãnh đạo về tình báo) một tinh thần lạc quan thái quá, dẫn đến sai lầm trong nhận định và đánh giá về quyết tâm cũng như khả năng của VNDCCH.
Nguồn: Khám Phá, Dân Việt