Trung Quốc phản ứng bằng cách đưa ra các rào cản thương mại của họ — công bố thuế nhập khẩu thịt lợn của Mỹ, nhôm chế biến, ống thép, trái cây, trái cây khô, các loại hạt, nhân sâm Mỹ, rượu biến tính và rượu vang. "Chiến tranh thương mại" đã bắt đầu giữa hai nước.
Cuộc chiến tranh này trước khi nó bắt đầu thực sự đã ảnh hưởng đến nền kinh tế của toàn thế giới. Thị trường chứng khoán thế giới đã phản ứng trước tình hình bằng suy giảm. Chỉ số Dow Jones của Mỹ đã giảm 2,93%, chỉ số S & P — ở 2,52%. Thị trường châu Á đã phản ứng thậm chí còn nghiêm trọng hơn — chỉ số Nikkei của Nhật Bản giảm 4,5%, Hang Seng của Hồng Kông — 2,4. Chỉ số Stoxx Europe 600 Index của châu Âu rơi xuống mức thấp nhất kể từ tháng Hai năm 2017.
Trong số những mức thuế mới mà người Mỹ áp đặt liên quan đến việc nhập khẩu thép và nhôm vào Hoa Kỳ, do đó, chúng ảnh hưởng đến bối cảnh thương mại của cả các nước khác với Mỹ. Vì vậy, cùng lúc, đại diện của Trung Quốc và Nga đã gửi đơn yêu cầu cho WTO đòi triệu tập Hội đồng WTO về thương mại, với chương trình nghị sự là vấn đề biểu thuế mới đối với thép và nhôm. Cả Liên minh châu Âu, Brazil, Nhật Bản, Australia và các nước khác cũng tham gia thảo luận về vấn đề này. Các thành viên tham dự hội nghị đã bày tỏ sự bất đồng của họ với thực tế rằng Hoa Kỳ viện cớ an ninh quốc gia để biện minh cho việc áp đặt mức thuế mới.
Chính quyền Donald Trump đã giải thích quyết định áp đặt thuế mới bằng mong muốn loại bỏ sự mất cân bằng trong thương mại Mỹ-Trung Quốc, khi mức thâm hụt đối với Mỹ vượt quá 300 tỷ $ mỗi năm.
Mỹ có thâm hụt thương mại với nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Và đường lối nguyên tắc của Donald Trump sẽ giảm mức thâm hụt này. Liệu điều này có nghĩa rằng Nhà Trắng có thể mở ra một cuộc chiến tranh thương mại chống Việt Nam hay không?
Tôi nghĩ rằng "không". Vấn đề không phải chỉ là mức độ thâm hụt này không thể so sánh với Trung Quốc, tất cả chỉ hơn 30 tỷ USD. Thay vào đó, cần thiết phải tính đến tình trạng chung của quan hệ Mỹ-Việt Nam, mà ngày nay có thể được gọi là thân thiện, trong khi Trung Quốc trong những tài liệu chính sách đối ngoại vẫn gọi Nhà Trắng là đối thủ và đối thủ cạnh tranh. Washington ngày nay cần đến Việt Nam để thực hiện kế hoạch địa chiến lược ở Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương. Việt Nam trong chừng mực nào đó có thể được coi là một đồng minh trong cuộc đối đầu của Mỹ với Trung Quốc. Vì vậy, Washington nhiều khả năng sẽ không có tranh chấp với Việt Nam vì thâm hụt thương mại.
Cần nhắc lại rằng, điều đó đã được Donald Trump xác nhận hồi tháng5năm ngoái, khi tiếp Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Tổng thống Mỹ nói rằng "nền kinh tế của Mỹ và Việt Nam có thêm đặc điểm bổ sung, chứ không phải cạnh tranh, với nỗ lực để cân bằng thương mại". Hình thức phát biểu nhẹ nhàng này tạo cơ sở để hy vọng rằng Hoa Kỳ sẽ không áp dụng các biện pháp quyết liệt trong chính sách thương mại đối với Việt Nam. Hà Nội sẽ bị áp buộc một số mặt hàng giá trị (chẳng hạn như vũ khí) hoặc hạn chế việc nhập khẩu vào Hoa Kỳ một số loại cá và hải sản từ Việt Nam, mà Washington có khiếu nại về mặt giá cả và chất lượng. Và như vậy thâm hụt thương mại có thể được giảm bớt.
Nhưng điều này là có thể, nếu xét theo logic thông thường. Nhưng không phải lúc nào Trump cũng tuân thủ điều đó. Do đó rất khó dự đoán được những động thái tiếp theo của Tổng thống Mỹ trong tương lai.
