Phát biểu trên được ông chủ Lầu Năm Góc đưa ra trên đường tới Việt Nam hôm 16-10:
"Chúng tôi vẫn vô cùng lo ngại trước tình trạng quân sự hóa đang tiếp diễn tại các thực thể trên biển Đông" — ông Mattis cho biết, đồng thời nhấn mạnh hành động sai trái này của Trung Quốc vẫn tiếp diễn trái với những cam kết dừng lại của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Tiếp đó, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ lên án "hành vi cướp bóc về kinh tế" của Bắc Kinh đối với các quốc gia nhỏ hơn tại châu Á, khiến những nước này rơi vào cảnh nợ nần chồng chất.
Tuy vậy, ông Mattis cũng khẳng định Mỹ muốn duy trì quan hệ với Trung Quốc trên nền tảng công bằng, có đi có lại và tôn trọng các luật lệ của quốc tế và chủ quyền của tất cả các quốc gia dù nhỏ hay lớn.
"Chúng tôi không cố kìm chế Trung Quốc mà chỉ đưa ra quan điểm khác. Chúng tôi là hai cường quốc tại khu vực Thái Bình Dương và là hai nền kinh tế lớn. Sẽ có những lúc chúng tôi "'giẫm chân lên nhau". Vì vậy chúng tôi sẽ tìm cách để điều chỉnh hiệu quả mối quan hệ" — ông Mattis nhấn mạnh.
Các nguồn tin chính phủ Mỹ nói rằng Washington đang lên kế hoạch cho các hoạt động tự do hàng hải nhiều hơn nữa tới biển Đông và eo biển Đài Loan.
Biển Đông cũng được dự đoán là chủ đề quan trọng tại Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN và hội nghị mở rộng với các đối tác Mỹ, Trung Quốc, Úc, Ấn Độ và Nhật Bản tại Singapore từ ngày 18 đến 20-10. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ sẽ tới tham gia sự kiện này sau khi hoàn tất chuyến thăm Việt Nam trong 2 ngày 16 và 17-10.
Trước thềm chuyến đi của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, những lời lẽ của Tổng thống Trump đưa ra trong cuộc phỏng vấn với kênh CBS khiến nhiều người nghĩ tới khả năng ông Mattis rời Lầu Năm Góc.
"Ông ấy có thể rời vị trí. Ai rồi cũng sẽ ra đi. Tất cả mọi người đều ra đi. Washington là vậy" — Tổng thống Trump nói.
Tuy nhiên, về phần mình, khi được hỏi về những bình luận trên của Tổng thống Trump, ông Mattis cho biết ông vẫn ở đội của tổng thống.
"Chúng tôi chưa bao giờ bàn về chuyện tôi rời đi. Và như các bạn có thể nhìn thấy ở đây, chúng ta lại đang trên đường công tác. Chúng tôi chỉ đang thực hiện công việc của mình"- ông Mattis nói với báo giới hôm 15-10.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ cho biết thêm ông đã có cuộc điện thoại trực tiếp với tổng thống vào trưa 15-10 và Tổng thống Trump khẳng định "ủng hộ ông 100%".
