Theo báo chi Mỹ, tàu Trung Quốc được phát hiện bao quanh Thị Tứ, hòn đảo thuộc quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam nhưng đang do Philippines chiếm đóng. Lãnh đạo Phòng quan hệ công chúng của Bộ Tư lệnh Tây Philippines, ông Jason Ramon cho biết có khoảng 275 tàu được phát hiện từ đầu năm đến nay.
Trong khi đó, người phát ngôn Lực lượng Vũ trang Philippines (AFP) Edgard Arevalo dè dặt nhận định việc thống kê tổng số tàu Trung Quốc xuất hiện cùng một thời điểm là rất khó. Ông cho biết những tàu này ra vào thường xuyên trong vùng biển.
"Thông tin mà chúng tôi thu thập được là họ có ý định rõ về thiết lập hiện diện trong vùng biển này", Arevalo cho biết.
Trong khi đó, Đại sứ Trung Quốc tại Philippines Triệu Kiếm Hoa lại nói Bắc Kinh vẫn đang tìm cách xác thực số lượng tàu của nước này xuất hiện quanh đảo Thị Tứ. Ông nói các tàu này có thể chỉ là tàu cá "không được vũ trang".
Salvador Panelo, người phát ngôn Phủ tổng thống tại Malacanang, nói Manila đặt ra nhiều câu hỏi cho phía Bắc Kinh về sự hiện diện đáng lo ngại của "hạm đội" khổng lồ này.
"Trước nhất, chúng tôi muốn xem họ có thừa nhận tình trạng trên thực địa đã được chúng tôi thông báo không. Thứ hai, chúng tôi cần biết nguyên do của động thái này. Thứ ba, chúng tôi sẽ đề nghị họ chấm dứt hoạt động một cách lịch sự", ông Panelo cho biết.
"Trung Quốc đang cố tạo ra một thực trạng tại khu vực mà chúng ta khó có thể thay đổi về sau. Mỗi ngày trôi qua mà chúng ta không hành động đều là một cơ hội bị phí hoài", ông nhấn mạnh.
Thị Tứ là đảo lớn thứ hai ở Trường Sa về diện tích tự nhiên, hiện do Philippines kiểm soát trái phép. Đảo cách tỉnh Palawan của Philippines khoảng 500 km. Palawan là nơi tổ chức các cuộc diễn tập quân sự giữa Mỹ và Philippines trong tầm hai tuần tới.
Năm 2017, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng nói rằng: "Như đã nhiều lần được khẳng định, Việt Nam có đầy đủ bằng chứng lịch sử và cơ sở pháp lý để khẳng định chủ quyền của mình đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, mọi hành vi của quốc gia khác tại hai quần đảo này mà không được sự cho phép của Việt Nam đều là bất hợp pháp và vô giá trị”.
Các hình ảnh vệ tinh cho thấy tàu hộ vệ tên lửa thuộc lớp Jianghu-V và tàu hải cảnh thuộc lớp Zhaoduan ngoài khơi đảo Thị Tứ vào ngày 20/12/2018, thời điểm số lượng tàu tăng cao nhất với 95 tàu.
Chiến hạm Trung Quốc khi đó chỉ cách chiến hạm BRP Ramon Alcaraz của hải quân Philippines 7 hải lý, theo báo cáo của AMTI.
Truyền thông Philippines cho rằng những tàu đánh cá trên thực ra thuộc lực lượng “dân quân biển” của Trung Quốc, không thật sự đánh cá mà chuyên dọa nạt tàu các nước khác ở Biển Đông.
